Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Chọn Ngành Tài Chính Ngân Hàng Của Sinh Viên Đại Học Tôn Đức Thắng

• Trường học: Đại Học Tôn Đức Thắng
• Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
• Đề tài: Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Chọn Ngành Tài Chính Ngân Hàng Của Sinh Viên Đại Học Tôn Đức Thắng
• Loại tài liệu: Luận Văn

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐÀO TẠO NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG VÀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan đào tạo ngành tài chính ngân hàng Việt Nam
• 1.2. Tổng quan đào tạo ngành tài chính ngân hàng tại đại học Tôn Đức Thắng
• 1.2.1. Giới thiệu trường đại học Tôn Đức Thắng
• 1.2.2. Lịch sử hình thành ngành tài chính - ngân hàng đại học Tôn Đức Thắng
• 1.2.3. Đào tạo ngành tài chính ngân hàng tại đại học Tôn Đức Thắng
• 1.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5. Vấn đề nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở lý luận và các nghiên cứu liên quan
• 2.2. Quyết định chọn ngành học
• 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành học và các nghiên cứu
• 2.4. Mô hình nghiên cứu và giả thuyết
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nghiên cứu định lượng chính thức
• 3.2. Thiết kế bảng câu hỏi
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Mô tả mẫu
• 4.2. Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach alpha
• 4.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.4. Phân tích hồi quy binary logistic
• 4.5. Kiểm tra tác động của các yếu tố khác
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Hướng phát triển
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

I. Giải Mã Yếu Tố Chọn Ngành Tài Chính Ngân Hàng Của Sinh Viên

Việc lựa chọn ngành học là một trong những quyết định quan trọng nhất, định hình con đường sự nghiệp tương lai của mỗi sinh viên. Đối với ngành Tài chính Ngân hàng (TCNH), một lĩnh vực năng động nhưng cũng đầy cạnh tranh, quyết định này càng trở nên phức tạp. Bài viết này sẽ phân tích sâu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành Tài chính Ngân hàng của sinh viên Đại học Tôn Đức Thắng, dựa trên cơ sở các nghiên cứu học thuật uy tín. Mục tiêu là cung cấp một cái nhìn toàn diện, từ các yếu tố chủ quan như sở thích cá nhân, năng lực bản thân đến các yếu tố khách quan như ảnh hưởng của gia đình và uy tín của trường. Việc hiểu rõ các nhân tố này không chỉ giúp các thí sinh tương lai có một định hướng nghề nghiệp vững chắc mà còn hỗ trợ Đại học Tôn Đức Thắng (TDTU) trong công tác tư vấn tuyển sinh và điều chỉnh chương trình giảng dạy cho phù hợp với xu hướng thị trường lao động. Bài viết sẽ đi từ tổng quan về thách thức hiện tại, phân tích các nhóm yếu tố tác động, trình bày kết quả nghiên cứu thực tiễn và cuối cùng là đưa ra những gợi ý quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng đầu ra và gia tăng cơ hội việc làm tài chính ngân hàng cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

1.1. Tầm quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp sớm

Quyết định chọn ngành học ảnh hưởng trực tiếp đến suốt cuộc đời của người học (Borchert, 2002). Một lựa chọn đúng đắn không chỉ dựa trên đam mê mà còn phải phù hợp với năng lực bản thân và đáp ứng được xu hướng thị trường lao động. Ngành TCNH đòi hỏi những kỹ năng cần có ngành tài chính đặc thù như tư duy phân tích, khả năng làm việc với số liệu và chịu được áp lực cao. Do đó, việc định hướng nghề nghiệp từ sớm giúp sinh viên nhận thức rõ ràng về con đường phía trước, chuẩn bị tâm thế và kiến thức cần thiết. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng sinh viên làm trái ngành sau khi tốt nghiệp, một vấn đề được đề cập trong nhiều nghiên cứu, bao gồm cả bối cảnh tại Việt Nam.

1.2. Bối cảnh nghiên cứu tại Đại học Tôn Đức Thắng TDTU

Trường Đại học Tôn Đức Thắng là một cơ sở đào tạo đa ngành có uy tín, trong đó khối ngành kinh tế, đặc biệt là TCNH, thu hút một lượng lớn sinh viên hàng năm. Tuy nhiên, cũng như tình hình chung, sinh viên TCNH tại TDTU cũng đối mặt với thách thức về việc làm sau tốt nghiệp. Luận văn của Bùi Thị Kim Hoàng Nhung (2013) đã tập trung nghiên cứu đối tượng là sinh viên năm nhất tại TDTU để tìm ra các yếu tố then chốt trong quyết định của họ. Việc khoanh vùng nghiên cứu tại một trường đại học cụ thể cho phép các kết quả có tính ứng dụng cao, giúp nhà trường có những điều chỉnh kịp thời về quy mô và chất lượng đào tạo, từ đó nâng cao uy tín của trường và danh tiếng của các cựu sinh viên TDTU ngành TCNH.

II. Thách Thức Cung Cầu Nhân Lực Ngành Tài Chính Ngân Hàng

Một trong những vấn đề cấp bách nhất thúc đẩy nghiên cứu về yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành Tài chính Ngân hàng chính là sự mất cân đối giữa cung và cầu trên thị trường lao động. Giai đoạn trước năm 2013, ngành TCNH được xem là một ngành 'hot', thu hút số lượng lớn thí sinh đăng ký. Theo thống kê, số sinh viên theo học các ngành kế toán, TCNH, và quản trị kinh doanh chiếm hơn 1/3 tổng số sinh viên cả nước (Huyền Thanh, 2013). Tuy nhiên, sự phát triển ồ ạt này đã dẫn đến tình trạng dư thừa nhân lực. Một khảo sát của Viện Nhân lực ngân hàng tài chính chỉ ra rằng trong năm học 2012-2013, có khoảng 12.000 sinh viên ngành này thất nghiệp hoặc phải làm trái ngành (Thanh Thanh Lan, 2013). Tình trạng này đặt ra một bài toán khó cho cả các cơ sở đào tạo và bản thân sinh viên. Sinh viên cần có cái nhìn thực tế hơn về cơ hội việc làm tài chính ngân hàng và mức lương ngành tài chính ngân hàng thay vì chạy theo xu hướng đám đông. Về phía các trường đại học, bao gồm cả Đại học Tôn Đức Thắng, cần có chiến lược điều chỉnh chỉ tiêu tuyển sinh và tăng cường chất lượng đào tạo TDTU để đảm bảo sinh viên ra trường có đủ năng lực cạnh tranh.

2.1. Thực trạng dư thừa nguồn nhân lực so với nhu cầu xã hội

Nguyên nhân chính của tình trạng dư thừa nhân lực ngành TCNH không chỉ do suy thoái kinh tế mà còn do việc đào tạo không tương xứng với nhu cầu thực tế. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phải đưa ra chủ trương tạm dừng mở thêm các ngành đang thừa đầu ra như TCNH từ năm 2013 (Từ Lương, 2013). Dữ liệu cho thấy chỉ tiêu phát triển nhân lực ngành này tăng không đáng kể so với các ngành khác như Công nghệ thông tin. Điều này cho thấy xu hướng thị trường lao động đang thay đổi, và sinh viên cần được cung cấp thông tin chính xác để đưa ra lựa chọn phù hợp. Sự mất cân đối này là một thách thức lớn, ảnh hưởng đến triển vọng ngành ngân hàng và sự nghiệp của hàng ngàn sinh viên.

2.2. Áp lực cạnh tranh đối với sinh viên TDTU khi ra trường

Mặc dù Đại học Tôn Đức Thắng có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, sinh viên của trường vẫn không nằm ngoài vòng xoáy cạnh tranh khốc liệt của thị trường. Kết quả thống kê phản hồi từ cựu sinh viên TDTU ngành TCNH cho thấy tỷ lệ sinh viên làm đúng ngành chưa cao (Bùi Thị Kim Hoàng Nhung, 2013). Điều này cho thấy, ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên cần được trang bị thêm các kỹ năng mềm và kinh nghiệm thực tế thông qua các chương trình thực tập sinh tài chính. Vấn đề này nhấn mạnh sự cần thiết phải hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành để có thể tư vấn và định hướng cho sinh viên ngay từ đầu, giúp họ có sự chuẩn bị tốt nhất cho tương lai.

III. Phương Pháp Phân Tích Các Yếu Tố Chủ Quan Lựa Chọn Ngành

Để hiểu sâu sắc quyết định chọn ngành Tài chính Ngân hàng của sinh viên, không thể bỏ qua các yếu tố nội tại xuất phát từ chính bản thân họ. Đây là nhóm nhân tố chủ quan, bao gồm sở thích cá nhân, năng lực bản thân, và nhận thức về nghề nghiệp. Các nghiên cứu trước đây như của Kim và cộng sự (2002) đã khẳng định rằng tính thích thú trong nghề nghiệp là một trong những động lực chính. Một sinh viên có đam mê với những con số, thích thú với việc phân tích thị trường và quản lý dòng tiền sẽ có xu hướng chọn ngành TCNH một cách tự nhiên. Bên cạnh đó, năng lực bản thân cũng đóng vai trò then chốt. Sinh viên tự nhận thấy mình có khả năng tư duy logic, cẩn thận, tỉ mỉ và có khả năng chịu áp lực sẽ cảm thấy phù hợp hơn với yêu cầu của ngành. Nghiên cứu của Bùi Thị Kim Hoàng Nhung (2013) tại TDTU cũng kế thừa và kiểm định các thang đo về 'cảm nhận tính thích thú' và 'cảm nhận về lợi ích cá nhân' được đề xuất bởi Saemann và Crooker (1999). Việc đánh giá các yếu tố này giúp xây dựng một mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng toàn diện, từ đó có thể dự báo xu hướng lựa chọn của sinh viên và đưa ra các can thiệp phù hợp.

3.1. Vai trò của sở thích cá nhân và năng lực bản thân

Sự phù hợp giữa cá tính và ngành nghề là nền tảng cho sự thành công lâu dài. Sinh viên thường chọn ngành mà họ cảm thấy phù hợp với phong cách và cá tính riêng (Saemann và Crooker, 1999). Sở thích cá nhân là động cơ thúc đẩy quá trình học tập và làm việc, giúp họ vượt qua khó khăn. Song song đó, việc tự đánh giá đúng năng lực bản thân giúp sinh viên tránh được những lựa chọn sai lầm. Một người không giỏi tính toán và phân tích số liệu sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi theo đuổi ngành TCNH. Do đó, các buổi tư vấn tuyển sinh cần nhấn mạnh việc giúp học sinh khám phá và hiểu rõ chính mình trước khi đưa ra quyết định.

3.2. Nhận thức về cơ hội nghề nghiệp và triển vọng ngành

Nhận thức của sinh viên về cơ hội việc làm tài chính ngân hàng và mức lương ngành tài chính ngân hàng là một động lực cực kỳ mạnh mẽ. Hầu hết sinh viên đều mong muốn có một công việc ổn định với thu nhập tốt sau khi ra trường. Yếu tố 'cơ hội nghề nghiệp' trong nghiên cứu của Bùi Thị Kim Hoàng Nhung (2013) được đo lường qua các biến như 'cơ hội kiếm tiền nhiều', 'dễ kiếm việc làm', và 'cơ hội thăng tiến cao'. Nhận thức này được hình thành từ nhiều nguồn thông tin khác nhau và có tác động lớn đến quyết định cuối cùng. Do đó, việc cung cấp thông tin chính xác và cập nhật về triển vọng ngành ngân hàng là rất quan trọng.

IV. Bí Quyết Nhận Diện Yếu Tố Khách Quan Ảnh Hưởng Sinh Viên

Bên cạnh các yếu tố nội tại, quyết định chọn ngành của sinh viên còn chịu sự tác động mạnh mẽ từ các yếu tố khách quan bên ngoài. Các yếu tố này bao gồm ảnh hưởng của gia đình, bạn bè, thầy cô, và đặc biệt là vai trò của chính cơ sở đào tạo. Gia đình, với cha mẹ là những người gần gũi nhất, thường có ảnh hưởng lớn đến định hướng nghề nghiệp của con cái (Gratz và Edelman, 2006). Bên cạnh đó, các yếu tố liên quan trực tiếp đến Đại học Tôn Đức Thắng cũng là nhân tố quyết định. Uy tín của trường, chất lượng đào tạo TDTU, chương trình giảng dạy hiện đại, cơ sở vật chất TDTU khang trang, và mức học phí Đại học Tôn Đức Thắng hợp lý là những điểm cộng lớn thu hút sinh viên. Các hoạt động tư vấn tuyển sinh chuyên nghiệp, thông tin rõ ràng trên website, và các hoạt động ngoại khóa phong phú cũng góp phần tạo nên sức hấp dẫn của ngành TCNH tại trường. Việc phân tích nhóm yếu tố này giúp nhà trường nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của mình trong công tác tuyển sinh và đào tạo, từ đó có những cải tiến phù hợp.

4.1. Tác động từ gia đình bạn bè và các kênh thông tin

Cha mẹ, anh chị là những người có kinh nghiệm và thường đưa ra lời khuyên dựa trên sự hiểu biết về xã hội và mong muốn những điều tốt nhất cho con em mình. Nghiên cứu của Kniveton (2004) cho thấy cha mẹ có ảnh hưởng lớn nhất đến lựa chọn nghề nghiệp của thanh thiếu niên. Ngoài ra, bạn bè cũng có thể tác động thông qua việc rủ rê hoặc chia sẻ kinh nghiệm. Ngày nay, với sự bùng nổ của Internet, các kênh thông tin trực tuyến và website của trường đại học trở thành nguồn tham khảo chính. Thống kê tại TDTU cho thấy 82% sinh viên tìm hiểu thông tin qua Internet trước khi đăng ký (Bùi Thị Kim Hoàng Nhung, 2013), điều này khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng hình ảnh và cung cấp thông tin trên nền tảng số.

4.2. Vai trò của nhà trường Chất lượng đào tạo và uy tín TDTU

Đối với sinh viên, lựa chọn một trường đại học uy tín là sự đảm bảo cho tương lai. Chất lượng đào tạo TDTU được thể hiện qua chương trình giảng dạy cập nhật, đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, và cơ sở vật chất TDTU hiện đại. Chương trình đào tạo ngành TCNH tại TDTU được thiết kế với ít nhất 25% thời lượng thực hành, thực tập, liên kết với các doanh nghiệp và các trường đại học nước ngoài. Những yếu tố này, cùng với thương hiệu và tỷ lệ sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp, tạo nên một lợi thế cạnh tranh lớn, tác động trực tiếp đến quyết định chọn ngành Tài chính Ngân hàng của sinh viên.

V. Top Phát Hiện Từ Khảo Sát Sinh Viên Chọn Ngành Tại TDTU

Nghiên cứu định lượng của Bùi Thị Kim Hoàng Nhung (2013) đã cung cấp những kết quả vô cùng giá trị về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành Tài chính Ngân hàng của sinh viên Đại học Tôn Đức Thắng. Bằng cách sử dụng mô hình hồi quy binary logistic trên mẫu khảo sát sinh viên chọn ngành gồm 290 sinh viên, nghiên cứu đã chỉ ra các nhân tố có ý nghĩa thống kê. Kết quả nổi bật nhất là hai yếu tố có tác động cùng chiều và mạnh mẽ nhất đến quyết định chọn ngành TCNH là cảm nhận về cơ hội nghề nghiệp và cảm nhận về tính thích thú. Điều này có nghĩa là, sinh viên càng nhận thấy ngành TCNH có cơ hội việc làm tốt, thu nhập cao, và công việc thú vị, họ càng có xu hướng lựa chọn ngành này. Ngược lại, nghiên cứu cũng tìm thấy các yếu tố có tác động ngược chiều, bao gồm 'cảm nhận tính chắc chắn', 'cảm nhận tính bắt chước' và 'cảm nhận tính bằng lòng'. Điều này cho thấy sinh viên chọn TCNH thường không phải là những người tìm kiếm một công việc quá an toàn, lặp đi lặp lại hay theo khuôn mẫu. Họ có xu hướng chấp nhận thử thách và sự năng động của ngành.

5.1. Yếu tố có tác động mạnh nhất Cơ hội nghề nghiệp và sự thích thú

Kết quả hồi quy cho thấy 'cơ hội nghề nghiệp' (hệ số 0.776) và 'cảm nhận tính thích thú' (hệ số 0.634) đều có mức ý nghĩa thống kê cao (p < 0.01). Cụ thể, sinh viên bị thu hút bởi triển vọng ngành ngân hàng, khả năng có được mức lương ngành tài chính ngân hàng hấp dẫn và một công việc không nhàm chán. Đây là thông tin cốt lõi mà các hoạt động tư vấn tuyển sinh cần nhấn mạnh. Việc truyền thông về câu chuyện thành công của các cựu sinh viên TDTU ngành TCNH, các chương trình liên kết doanh nghiệp, và cơ hội thực tập sinh tài chính sẽ tác động rất tích cực đến nhận thức của thí sinh.

5.2. Các yếu tố không có ý nghĩa thống kê trong mô hình nghiên cứu

Một phát hiện thú vị khác từ nghiên cứu là các yếu tố như 'đặc tính cá nhân', 'cảm nhận về lợi ích cá nhân', và 'cảm nhận tính cố định' không cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa nhóm sinh viên chọn ngành TCNH và nhóm chọn ngành khác. Điều này không có nghĩa là năng lực bản thân hay tính cách không quan trọng, mà có thể là trong bối cảnh cụ thể của mẫu nghiên cứu, các yếu tố về nhận thức nghề nghiệp (cơ hội, sự thú vị) có sức ảnh hưởng lấn át hơn. Kết quả này gợi ý rằng thay vì tập trung quá nhiều vào các bài kiểm tra tính cách phức tạp, việc cung cấp thông tin thực tế và truyền cảm hứng về ngành nghề có thể mang lại hiệu quả cao hơn trong việc thu hút sinh viên.

VI. Hướng Dẫn Định Hướng Nghề Nghiệp Ngành Tài Chính Ngân Hàng

Từ những phân tích và kết quả nghiên cứu thực tiễn, có thể rút ra những gợi ý quan trọng cho cả nhà trường và sinh viên tương lai. Đối với Đại học Tôn Đức Thắng, để nâng cao hiệu quả tuyển sinh và chất lượng đào tạo, nhà trường cần có những chiến lược truyền thông và tư vấn phù hợp. Cần tích cực cung cấp các thông tin thực tế về cơ hội việc làm tài chính ngân hàng, những yêu cầu và cả thách thức của ngành. Việc này giúp sinh viên có một cái nhìn cân bằng, tránh những kỳ vọng thiếu thực tế. Về phía sinh viên và các bậc phụ huynh, quyết định chọn ngành cần dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa nhiều yếu tố. Thay vì chỉ chạy theo xu hướng, cần có sự tìm hiểu kỹ lưỡng về chương trình giảng dạy, đánh giá sự phù hợp của năng lực bản thân và sở thích cá nhân với ngành học. Cuối cùng, việc xây dựng một lộ trình học tập và phát triển kỹ năng rõ ràng ngay từ năm nhất sẽ là chìa khóa để sinh viên tốt nghiệp tự tin bước vào thị trường lao động và thành công trong lĩnh vực tài chính ngân hàng đầy tiềm năng.

6.1. Gợi ý chính sách cho công tác tư vấn tuyển sinh của TDTU

Dựa trên kết quả nghiên cứu, TDTU nên tập trung vào việc truyền thông mạnh mẽ các thông tin về cơ hội nghề nghiệp và tính chất năng động, thú vị của ngành TCNH trên các kênh mà sinh viên thường sử dụng, đặc biệt là website và mạng xã hội. Các buổi tư vấn tuyển sinh nên mời các chuyên gia trong ngành và các cựu sinh viên TDTU ngành TCNH thành đạt để chia sẻ kinh nghiệm thực tế. Điều này giúp thí sinh hiểu rõ hơn về đặc thù công việc và triển vọng ngành ngân hàng, từ đó tác động tích cực đến 'cảm nhận tính thích thú' và 'cảm nhận cơ hội nghề nghiệp', hai yếu tố quyết định đã được chứng minh.

6.2. Lời khuyên cho sinh viên tương lai khi chọn ngành TCNH

Các thí sinh đang cân nhắc ngành TCNH cần thực hiện một quá trình tự đánh giá nghiêm túc. Hãy tự hỏi bản thân có thực sự yêu thích làm việc với các con số, phân tích dữ liệu và đối mặt với áp lực không. Hãy chủ động tìm hiểu thông tin từ nhiều nguồn, không chỉ về mức lương ngành tài chính ngân hàng mà còn về những kỹ năng cần có ngành tài chính. Lựa chọn ngành học không chỉ là chọn một công việc, mà là chọn một con đường sự nghiệp. Một quyết định được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên sự hiểu biết về bản thân và ngành nghề sẽ là nền tảng vững chắc nhất cho sự thành công trong tương lai.