Xây Dựng Bản Đồ Khái Niệm Đa Phương Tiện Trong Dạy Học Sinh Học 12

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu BĐKN tích hợp đa phương tiện trên thế giới, trong nước và ứng dụng trong DH nói chung và DH Sinh học nói riêng

1.1.1. Trên thế giới

1.1.2. Cơ sở lý luận của đề tài

1.1.3. Định nghĩa khái niệm

1.1.4. Bản chất của KN

1.1.5. Kết cấu của KN

1.1.6. Phân loại KN

1.1.7. Mối quan hệ giữa các KN

1.1.8. Cách phân chia KN

1.1.9. Cách định nghĩa KN

1.1.10. Hệ thống hóa KN

1.1.11. Vai trò của KN trong hoạt động nhận thức và dạy học

1.1.12. Hình thành và phát triển KN trong DH

1.1.13. Bản đồ KN tích hợp truyền thông đa phương tiện

1.1.13.1. Định nghĩa BĐKN tích hợp truyền thông đa phương tiện

1.1.13.2. Cơ sở khoa học của BĐKN tích hợp truyền thông đa phương tiện

1.1.13.3. Vai trò của BĐKN tích hợp đa phương tiện trong dạy học

1.1.13.4. Giới thiệu tính năng cơ bản của phần mềm IHMC CmapTools

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài

1.2.1. Thực trạng dạy khái niệm Sinh học 12 (đặc biệt việc sử dụng BĐKN tích hợp truyền thông đa phương tiện)

1.2.2. Thực trạng về thái độ, phương pháp và kết quả học tập môn Sinh học 12 của HS ở trường THPT

1.2.3. Phân tích nguyên nhân của thực trạng

1.3. Tóm tắt chương 1

2. CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG BẢN ĐỒ KHÁI NIỆM TÍCH HỢP ĐA PHƢƠNG TIỆN BẰNG PHẦN MỀM CMAP TOOLS ĐỂ DẠY HỌC CHƢƠNG CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ SINH HỌC 12, TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

2.1. Phân tích lôgic cấu trúc nội dung chương Cơ chế di truyền và biến dị, Sinh học lớp 12

2.2. Sự hình thành và phát triển khái niệm di truyền học từ di truyền sinh học 9 đến di truyền sinh học 12

2.3. Nội dung chi tiết chương I: Cơ chế di truyền và biến dị

2.4. Các nguyên tắc DHKN Sinh học ở trường THPT

2.4.1. Quán triệt mục tiêu dạy học

2.4.2. Đảm bảo tính khoa học chính xác của nội dung dạy học

2.4.3. Đảm bảo tính hệ thống và tính kế thừa

2.4.4. Đảm bảo phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh

2.4.5. Đảm bảo sự thống nhất giữa cụ thể và trừu tượng

2.4.6. Đảm bảo thuận lợi cho việc đánh giá và tự đánh giá của học sinh

2.5. Qui trình xây dựng BĐKN tích hợp đa phương tiện

2.5.1. Xây dựng BĐKN tích hợp đa phương tiện với sự hỗ trợ của phần mềm Cmap Tools

2.5.2. Xây dựng BĐKN tích hợp đa phương tiện tổng quát

2.5.3. Xây dựng BĐKN tích hợp đa phương tiện chi tiết

2.6. Tùy biến hệ thống BĐKN tích hợp đa phương tiện để tích cực hóa quá trình nhận thức cho HS

2.7. BĐKN tích hợp đa phương tiện có lỗi sai

2.8. BĐKN tích hợp đa phương tiện khuyết

2.9. BĐKN tích hợp đa phương tiện câm

2.10. Qui trình sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện trong dạy học chương cơ chế di truyền và biến dị

2.10.1. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện trong khâu dạy kiến thức mới

2.10.2. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện dạng khuyết

2.10.3. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện hoàn chỉnh

2.10.4. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện trong khâu củng cố, hoàn thiện kiến thức

2.10.5. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện dạng khuyết

2.10.6. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện trong khâu kiểm tra đánh giá

2.10.7. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện câm

2.10.8. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện khuyết

2.10.9. Sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện do HS tự xây dựng

2.11. Tóm tắt chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích thực nghiệm

3.2. Nội dung thực nghiệm

3.3. Các bài thực nghiệm. Đề kiểm tra thực nghiệm

3.4. Phương pháp thực nghiệm

3.4.1. Chọn trường thực nghiệm

3.4.2. Chọn học sinh thực nghiệm

3.4.3. Chọn giáo viên thực nghiệm

3.4.4. Phương án thực nghiệm

3.5. Xử lý số liệu và kết quả thực nghiệm

3.5.1. Phân tích định lượng

3.5.2. Lập bảng phân phối thực nghiệm và vẽ đồ thị

3.5.3. Tính các giá trị đặc trưng của mẫu

3.5.4. So sánh giá trị trung bình và kiểm định bằng giả thuyết H0 với tiêu chuẩn U của phân bố tiêu chuẩn

3.5.5. Phân tích phương sai (Analysis of Variance = ANOVA)

3.5.6. So sánh giá trị trung bình của các nhóm lớp TN và ĐC trong và sau thực nghiệm

3.5.7. Phân tích định tính

3.6. Tóm tắt chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về xây dựng bản đồ khái niệm đa phương tiện trong dạy học sinh học 12

Bản đồ khái niệm (BĐKN) là một công cụ hữu ích trong việc tổ chức và trình bày kiến thức một cách hệ thống. Trong dạy học sinh học 12, việc xây dựng BĐKN tích hợp đa phương tiện không chỉ giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức mà còn phát triển tư duy logic. Việc áp dụng công nghệ thông tin vào giáo dục, đặc biệt là phần mềm Cmap Tools, đã mở ra nhiều cơ hội mới cho giáo viên và học sinh trong việc dạy và học.

1.1. Định nghĩa và vai trò của bản đồ khái niệm trong giáo dục

BĐKN là một sơ đồ thể hiện các khái niệm và mối quan hệ giữa chúng. Vai trò của BĐKN trong giáo dục là giúp học sinh hình thành và phát triển tư duy hệ thống, từ đó nâng cao khả năng ghi nhớ và áp dụng kiến thức.

1.2. Lợi ích của việc tích hợp đa phương tiện trong dạy học

Việc tích hợp đa phương tiện vào BĐKN giúp làm phong phú thêm nội dung học tập. Học sinh có thể tiếp cận thông tin qua hình ảnh, video và âm thanh, từ đó tạo ra một môi trường học tập sinh động và hấp dẫn hơn.

II. Thách thức trong việc áp dụng bản đồ khái niệm đa phương tiện trong dạy học

Mặc dù BĐKN tích hợp đa phương tiện mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc áp dụng nó trong dạy học cũng gặp phải một số thách thức. Những thách thức này bao gồm sự thiếu hụt về kỹ năng công nghệ của giáo viên, sự không đồng đều trong khả năng tiếp thu của học sinh, và việc thiếu tài liệu hỗ trợ.

2.1. Thiếu hụt kỹ năng công nghệ của giáo viên

Nhiều giáo viên chưa được đào tạo đầy đủ về công nghệ thông tin, dẫn đến việc khó khăn trong việc sử dụng phần mềm Cmap Tools để xây dựng BĐKN.

2.2. Khả năng tiếp thu không đồng đều của học sinh

Học sinh có thể có những mức độ tiếp thu khác nhau, điều này có thể gây khó khăn trong việc áp dụng BĐKN cho tất cả học sinh trong lớp.

III. Phương pháp xây dựng bản đồ khái niệm tích hợp đa phương tiện hiệu quả

Để xây dựng BĐKN tích hợp đa phương tiện hiệu quả, cần tuân thủ một số nguyên tắc và quy trình nhất định. Việc xác định rõ các khái niệm chính và mối quan hệ giữa chúng là rất quan trọng. Sử dụng phần mềm Cmap Tools sẽ giúp giáo viên dễ dàng tạo ra các bản đồ khái niệm sinh động.

3.1. Quy trình xây dựng bản đồ khái niệm

Quy trình này bao gồm việc xác định các khái niệm chính, thiết lập mối quan hệ giữa chúng và sử dụng phần mềm để tạo ra bản đồ khái niệm.

3.2. Sử dụng phần mềm Cmap Tools trong dạy học

Phần mềm Cmap Tools cho phép giáo viên dễ dàng tạo ra các bản đồ khái niệm tích hợp đa phương tiện, giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về các khái niệm sinh học.

IV. Ứng dụng thực tiễn của bản đồ khái niệm trong dạy học sinh học 12

Việc áp dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện trong dạy học sinh học 12 đã cho thấy những kết quả tích cực. Học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy phản biện và khả năng làm việc nhóm.

4.1. Kết quả nghiên cứu từ thực nghiệm

Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng BĐKN tích hợp đa phương tiện đã giúp học sinh cải thiện đáng kể kết quả học tập và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

4.2. Phản hồi từ giáo viên và học sinh

Giáo viên và học sinh đều nhận thấy BĐKN tích hợp đa phương tiện giúp quá trình dạy và học trở nên thú vị và hiệu quả hơn.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của bản đồ khái niệm trong giáo dục

BĐKN tích hợp đa phương tiện là một công cụ mạnh mẽ trong dạy học sinh học 12. Tương lai của việc áp dụng BĐKN trong giáo dục sẽ còn phát triển hơn nữa với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin. Việc nâng cao kỹ năng công nghệ cho giáo viên và học sinh sẽ là yếu tố quyết định cho sự thành công của phương pháp này.

5.1. Tương lai của BĐKN trong giáo dục

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, BĐKN sẽ ngày càng trở nên phổ biến và được áp dụng rộng rãi trong giáo dục.

5.2. Khuyến nghị cho giáo viên và nhà trường

Cần có các chương trình đào tạo và hỗ trợ cho giáo viên trong việc sử dụng công nghệ thông tin, nhằm nâng cao chất lượng dạy học.

Luận Văn Thạc Sĩ: Xây Dựng Bản Đồ Khái Niệm Tích Hợp Đa Phương Tiện Để Dạy Học Chương Cơ Chế Di Truyền Và Biến Dị Sinh Học 12