Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, đặc biệt sau khi gia nhập WTO và nhiều tổ chức thương mại quốc tế, các doanh nghiệp trong nước phải đối mặt với nhiều thách thức cạnh tranh gay gắt, nhất là trong lĩnh vực xây dựng. Theo báo cáo năm 2023, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 20,5% so với năm trước, với khoảng 172,6 nghìn doanh nghiệp đóng cửa hoặc ngừng hoạt động. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về năng lực quản lý và lãnh đạo trong các dự án xây dựng để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Luận văn tập trung nghiên cứu vai trò của quản lý và lãnh đạo trong dự án xây dựng tại Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Xuất nhập khẩu Hoàng Anh, một doanh nghiệp đã hoạt động hơn 10 năm trong lĩnh vực xây dựng với nhiều dự án trọng điểm như cầu Vĩnh Tuy, cầu Thanh Trì, và dự án mở rộng nhà ga Cảng hàng không Nội Bài. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng vai trò quản lý và lãnh đạo, xác định các năng lực lãnh đạo cốt lõi ảnh hưởng đến thành công dự án, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực này.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án xây dựng của công ty trong giai đoạn 2021-2023, với dữ liệu thu thập từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2024. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án xây dựng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường đầy biến động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về quản lý và lãnh đạo trong dự án, và mô hình năng lực lãnh đạo của nhà quản lý dự án. Theo đó, quản lý được hiểu là quá trình phối hợp các nguồn lực nhằm đạt mục tiêu dự án một cách hiệu quả, trong khi lãnh đạo là quá trình gây ảnh hưởng để hướng đội ngũ đạt được mục tiêu chung. Sự kết hợp hài hòa giữa quản lý và lãnh đạo được xem là yếu tố then chốt dẫn đến thành công bền vững của dự án.

Nghiên cứu sử dụng mô hình năng lực lãnh đạo gồm 10 năng lực cốt lõi: phân tích phán đoán, hoàn thành mục tiêu, quản lý nguồn lực, giao tiếp gắn kết, trao quyền nhân viên, phát triển nhân viên, sự nhạy cảm, tạo động lực, gây ảnh hưởng và sự tận tâm. Các năng lực này được tổng hợp từ các nghiên cứu uy tín trong và ngoài nước, phù hợp với đặc thù dự án xây dựng tại Việt Nam.

Ba khái niệm chính được tập trung nghiên cứu gồm: vai trò quản lý trong việc lập kế hoạch, tổ chức, giám sát và điều chỉnh dự án; vai trò lãnh đạo trong việc phát triển tầm nhìn, truyền cảm hứng và xây dựng văn hóa tổ chức; và thành công dự án được đánh giá qua các tiêu chí chi phí, tiến độ, chất lượng, lợi nhuận, sự hài lòng khách hàng và uy tín tổ chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp định lượng với cỡ mẫu khoảng 150 cán bộ quản lý, giám đốc dự án, nhà thầu phụ và nhân viên liên quan tại Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Xuất nhập khẩu Hoàng Anh. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện kết hợp với chọn mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.

Dữ liệu được thu thập thông qua phiếu khảo sát phát triển dựa trên thang đo Likert 5 điểm, kiểm định độ tin cậy bằng hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các nhân tố năng lực lãnh đạo. Mô hình hồi quy tuyến tính được sử dụng để kiểm định các giả thuyết về ảnh hưởng của năng lực lãnh đạo đến thành công dự án.

Quá trình nghiên cứu diễn ra từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2024, bao gồm các bước: xây dựng thang đo, thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích dữ liệu, thảo luận kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng tích cực của năng lực phân tích phán đoán đến thành công dự án: Kết quả hồi quy cho thấy năng lực phân tích phán đoán có hệ số beta 0,35 với mức ý nghĩa p < 0,01, cho thấy đây là năng lực quan trọng nhất trong việc đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng.

  2. Hoàn thành mục tiêu và quản lý nguồn lực đóng vai trò then chốt: Năng lực hoàn thành mục tiêu và quản lý nguồn lực có ảnh hưởng tích cực với hệ số beta lần lượt là 0,28 và 0,25, phản ánh sự cần thiết của việc lập kế hoạch và điều phối hiệu quả các nguồn lực trong dự án xây dựng.

  3. Giao tiếp gắn kết và tạo động lực góp phần nâng cao hiệu quả làm việc nhóm: Hai năng lực này có ảnh hưởng đáng kể với hệ số beta khoảng 0,20, giúp tăng sự phối hợp giữa các phòng ban và nhà thầu phụ, giảm thiểu xung đột và nâng cao năng suất lao động.

  4. Trao quyền và phát triển nhân viên còn hạn chế: Mặc dù có ảnh hưởng tích cực, nhưng hai năng lực này có hệ số beta thấp hơn (khoảng 0,15), cho thấy công ty cần cải thiện trong việc trao quyền và đào tạo nhân viên để phát huy tối đa năng lực cá nhân.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong ngành xây dựng, khẳng định vai trò quan trọng của năng lực phân tích phán đoán và quản lý nguồn lực trong thành công dự án. Việc tập trung vào hoàn thành mục tiêu và giao tiếp hiệu quả giúp công ty ứng phó tốt với các biến động thị trường và rủi ro kỹ thuật.

So với một số nghiên cứu trong nước và quốc tế, điểm mới của nghiên cứu này là sự kết hợp đồng thời 10 năng lực lãnh đạo trong bối cảnh dự án xây dựng tại một doanh nghiệp cụ thể, giúp đưa ra các giải pháp thực tiễn phù hợp với đặc thù công ty.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng năng lực lãnh đạo đến thành công dự án, hoặc bảng hệ số hồi quy chi tiết từng biến độc lập. Điều này giúp minh bạch và dễ dàng áp dụng trong thực tế quản lý dự án.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và phát triển năng lực phân tích phán đoán: Công ty cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phân tích, đánh giá rủi ro và ra quyết định cho đội ngũ quản lý dự án, nhằm nâng cao khả năng ứng phó với các tình huống phức tạp. Thời gian thực hiện trong 6-12 tháng, do Ban nhân sự phối hợp với Ban quản lý dự án triển khai.

  2. Cải thiện công tác quản lý nguồn lực và hoàn thành mục tiêu: Xây dựng hệ thống quản lý dự án chuyên nghiệp, áp dụng phần mềm quản lý để theo dõi tiến độ, chi phí và chất lượng dự án. Mục tiêu giảm thiểu sai sót và chậm tiến độ xuống dưới 5% trong vòng 1 năm. Ban tổng giám đốc và Ban tài chính kế hoạch chịu trách nhiệm.

  3. Phát triển kỹ năng giao tiếp và tạo động lực cho nhân viên: Tổ chức các hoạt động gắn kết nội bộ, xây dựng văn hóa doanh nghiệp rõ ràng và truyền thông hiệu quả về tầm nhìn, mục tiêu công ty. Thời gian thực hiện 3-6 tháng, do Ban nhân sự hành chính chủ trì.

  4. Trao quyền và phát triển nhân viên: Thiết lập chương trình đào tạo liên tục, khuyến khích nhân viên tham gia các khóa học nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm. Đồng thời, xây dựng cơ chế trao quyền phù hợp để tăng tính chủ động và sáng tạo trong công việc. Thời gian triển khai 12 tháng, do Ban nhân sự phối hợp Ban quản lý dự án thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án trong ngành xây dựng: Luận văn cung cấp các phân tích sâu sắc về năng lực lãnh đạo và quản lý dự án, giúp họ nâng cao hiệu quả điều hành và ra quyết định trong các dự án phức tạp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Quản lý dự án: Tài liệu là nguồn tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu năng lực lãnh đạo, phương pháp phân tích dữ liệu và ứng dụng thực tiễn trong lĩnh vực xây dựng.

  3. Các doanh nghiệp xây dựng và nhà thầu phụ: Thông qua các kết quả và đề xuất, doanh nghiệp có thể áp dụng để cải thiện quy trình quản lý, nâng cao năng lực đội ngũ và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức đào tạo: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực quản lý dự án xây dựng, đồng thời làm tài liệu giảng dạy nâng cao năng lực lãnh đạo trong các chương trình đào tạo chuyên ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Vai trò của năng lực phân tích phán đoán trong quản lý dự án xây dựng là gì?
    Năng lực này giúp nhà quản lý thu thập và đánh giá thông tin chính xác, dự đoán rủi ro và đưa ra quyết định kịp thời, từ đó đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng. Ví dụ, tại dự án cầu Vĩnh Tuy, khả năng phân tích phán đoán giúp xử lý các vấn đề phát sinh nhanh chóng.

  2. Làm thế nào để kết hợp hiệu quả giữa quản lý và lãnh đạo trong dự án?
    Quản lý tập trung vào lập kế hoạch, tổ chức và kiểm soát, trong khi lãnh đạo tạo động lực, truyền cảm hứng và xây dựng văn hóa. Sự kết hợp giúp dự án vừa ổn định vừa linh hoạt, thích ứng với thay đổi môi trường.

  3. Tại sao trao quyền cho nhân viên lại quan trọng trong dự án xây dựng?
    Trao quyền giúp nhân viên chủ động giải quyết công việc, tăng sáng tạo và trách nhiệm, từ đó nâng cao hiệu quả và chất lượng dự án. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy công ty cần cải thiện hơn nữa năng lực này.

  4. Các tiêu chí đánh giá thành công dự án được sử dụng trong nghiên cứu là gì?
    Bao gồm chi phí, tiến độ, chất lượng, lợi nhuận, sự hài lòng của khách hàng và uy tín tổ chức. Đây là các chỉ số toàn diện phản ánh hiệu quả thực tế của dự án.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao năng lực lãnh đạo trong doanh nghiệp xây dựng?
    Đào tạo chuyên sâu, phát triển kỹ năng giao tiếp, xây dựng văn hóa doanh nghiệp, và thiết lập cơ chế trao quyền là những giải pháp thiết thực giúp nâng cao năng lực lãnh đạo, từ đó thúc đẩy thành công dự án.

Kết luận

  • Năng lực phân tích phán đoán, hoàn thành mục tiêu và quản lý nguồn lực là những yếu tố then chốt ảnh hưởng tích cực đến thành công dự án xây dựng tại Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Xuất nhập khẩu Hoàng Anh.
  • Vai trò kết hợp hiệu quả giữa quản lý và lãnh đạo giúp công ty ứng phó tốt với các thách thức thị trường và kỹ thuật, nâng cao hiệu quả dự án.
  • Công ty cần tập trung cải thiện các năng lực giao tiếp, tạo động lực, trao quyền và phát triển nhân viên để phát huy tối đa tiềm năng đội ngũ.
  • Các giải pháp đề xuất bao gồm đào tạo chuyên sâu, áp dụng công nghệ quản lý, xây dựng văn hóa doanh nghiệp và cơ chế trao quyền phù hợp.
  • Giai đoạn tiếp theo của nghiên cứu sẽ tập trung vào triển khai các giải pháp và đánh giá hiệu quả thực tiễn nhằm góp phần nâng cao năng lực quản lý và lãnh đạo trong các dự án xây dựng.

Quý độc giả và các nhà quản lý dự án được khuyến khích áp dụng các kết quả và giải pháp nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và ngành xây dựng Việt Nam.