I. Giới thiệu về Hát ru
Hát ru là một thể loại âm nhạc truyền thống của người Việt, mang đậm giá trị văn hóa và nhân văn. Hát ru không chỉ đơn thuần là những giai điệu êm dịu, mà còn là phương tiện giáo dục thẩm mỹ cho trẻ em. Theo nghiên cứu, Hát ru thường được thực hiện bởi người mẹ hoặc người thân trong gia đình, nhằm giúp trẻ dễ ngủ và phát triển tâm hồn. Những lời ru chứa đựng tình cảm, sự chăm sóc và giáo dục từ thế hệ này sang thế hệ khác. Điều này cho thấy Hát ru có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ. Hơn nữa, Hát ru còn là một phần không thể thiếu trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, thể hiện sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên và cuộc sống. Việc đưa Hát ru vào giảng dạy tại trường trung học cơ sở Hoàng Hoa Thám không chỉ giúp bảo tồn giá trị văn hóa mà còn phát triển khả năng âm nhạc cho học sinh.
1.1. Giá trị văn hóa của Hát ru
Giá trị văn hóa của Hát ru không chỉ nằm ở giai điệu mà còn ở nội dung và ý nghĩa của lời ru. Những bài Hát ru thường phản ánh tâm tư, tình cảm của người mẹ dành cho con cái, đồng thời truyền tải những giá trị đạo đức, nhân văn. Theo các nhà nghiên cứu, Hát ru có khả năng giáo dục tình yêu quê hương, đất nước và lòng tự hào dân tộc. Việc đưa Hát ru vào chương trình giảng dạy sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về văn hóa dân gian, từ đó hình thành ý thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Hơn nữa, Hát ru còn giúp học sinh phát triển kỹ năng nghe, cảm thụ âm nhạc, từ đó nâng cao khả năng sáng tạo trong nghệ thuật.
II. Thực trạng giảng dạy âm nhạc tại trường THCS Hoàng Hoa Thám
Tại trường trung học cơ sở Hoàng Hoa Thám, hoạt động giáo dục âm nhạc đã được chú trọng, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Việc dạy và học âm nhạc chủ yếu tập trung vào lý thuyết, thiếu sự phong phú trong các hoạt động thực hành. Học sinh chưa có nhiều cơ hội tiếp xúc với các thể loại âm nhạc truyền thống, trong đó có Hát ru. Theo khảo sát, nhiều học sinh chưa hiểu rõ về giá trị của Hát ru và cách thức thể hiện. Điều này dẫn đến việc Hát ru chưa được đưa vào giảng dạy một cách hiệu quả. Việc thiếu các hoạt động ngoại khóa liên quan đến Hát ru cũng làm giảm sự hứng thú của học sinh đối với âm nhạc dân gian. Do đó, cần có những biện pháp cụ thể để cải thiện tình hình này.
2.1. Đặc điểm khả năng âm nhạc của học sinh
Khả năng âm nhạc của học sinh tại trường Hoàng Hoa Thám có sự đa dạng, nhưng nhìn chung còn hạn chế. Nhiều học sinh có năng khiếu nhưng chưa được phát huy đúng mức. Việc thiếu các hoạt động thực hành âm nhạc, đặc biệt là Hát ru, khiến cho học sinh không có cơ hội trải nghiệm và phát triển khả năng của mình. Hơn nữa, sự thiếu hụt trong việc giảng dạy các thể loại âm nhạc truyền thống đã làm cho học sinh không nhận thức được giá trị của Hát ru trong văn hóa dân gian. Cần có những chương trình đào tạo giáo viên âm nhạc để nâng cao chất lượng giảng dạy, từ đó giúp học sinh tiếp cận và yêu thích âm nhạc dân gian hơn.
III. Đề xuất biện pháp đưa Hát ru vào giảng dạy
Để đưa Hát ru vào giảng dạy tại trường trung học cơ sở Hoàng Hoa Thám, cần có những biện pháp cụ thể và hiệu quả. Đầu tiên, giáo viên cần được đào tạo về phương pháp giảng dạy âm nhạc dân gian, đặc biệt là Hát ru. Thứ hai, cần tổ chức các hoạt động ngoại khóa liên quan đến Hát ru, như các buổi biểu diễn, thi hát ru, hoặc các buổi giao lưu văn hóa. Thứ ba, cần tích hợp Hát ru vào chương trình học chính khóa, giúp học sinh có cơ hội tiếp xúc và thực hành thường xuyên. Cuối cùng, việc phối hợp với phụ huynh và cộng đồng để tổ chức các hoạt động bảo tồn văn hóa cũng rất quan trọng. Những biện pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về Hát ru mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian.
3.1. Tổ chức hoạt động ngoại khóa
Tổ chức các hoạt động ngoại khóa liên quan đến Hát ru sẽ tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm và thực hành. Các buổi biểu diễn, thi hát ru có thể được tổ chức định kỳ, khuyến khích học sinh tham gia và thể hiện khả năng của mình. Ngoài ra, việc mời các nghệ nhân, người có kinh nghiệm trong lĩnh vực Hát ru đến giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm cũng sẽ giúp học sinh có cái nhìn sâu sắc hơn về giá trị của thể loại âm nhạc này. Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng âm nhạc mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và yêu thích âm nhạc dân gian.
