Tỷ Giá Hối Đoái Thực và Cán Cân Thương Mại Việt Nam: Nghiên Cứu Luận Văn Thạc Sĩ

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

2. KHUNG LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TỶ GIÁ VÀ CÁN CÂN THƯƠNG MẠI

2.1. Tỷ giá hối đoái

2.1.1. Khái niệm tỷ giá hối đoái

2.1.2. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa

2.1.3. Tỷ giá hối đoái thực

2.1.4. Cơ chế tỷ giá

2.2. Cán cân thương mại (TB)

2.2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến cán cân thương mại

2.2.2. Tác động của tỷ giá lên cán cân thương mại

2.2.2.1. Hiệu ứng của phá giá lên cán cân thương mại

2.2.2.2. Hệ số co giãn xuất nhập khẩu và điều kiện Marshall-Lerner

2.3. Một số mô hình hồi quy liên quan đến tỷ giá, xuất nhập khẩu và lạm phát

2.3.1. Mô hình hồi quy tỷ giá theo chênh lệch lạm phát

2.3.2. Mô hình mối liên hệ giữa % thay đổi trong xuất khẩu và % thay đổi trong giá trị đồng tiền

2.3.3. Mô hình tỷ số xuất khẩu trên nhập khẩu chịu sự tác động của tỷ giá thực

3. TÍNH TỶ GIÁ THỰC VÀ ĐO LƯỜNG TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ THỰC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU Ở VIỆT NAM

3.1. Tính tỷ giá thực song phương của một số đồng tiền so với USD

3.1.1. Tính tỷ giá thực song phương

3.1.2. Phân tích mức độ định giá của từng đồng tiền

3.2. Tính tỷ giá thực đa phương (REER)

3.3. Phân tích và đánh giá kết quả tính REER

3.3.1. Phân tích kết quả tính REER

3.3.2. Đánh giá tỷ giá thực đa phương

3.4. Mô hình hồi quy xuất nhập khẩu theo tỷ giá

3.4.1. Tác động của tỷ giá VND/USD đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu

3.4.2. Tác động của tỷ giá thực đối với tỷ số xuất khẩu trên nhập khẩu

3.5. Dự báo tỷ giá vào cuối năm 2009, năm 2010

4. BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ VÀ NHẬN ĐỊNH VỀ CƠ CHẾ TỶ GIÁ CỦA VIỆT NAM

4.1. Mục tiêu của chính sách tỷ giá

4.2. REER là thước đo tổng hợp vị thế cạnh tranh thương mại quốc tế không hoàn hảo

4.2.1. Các hạn chế về mặt kỹ thuật của REER

4.2.2. Sự mơ hồ trong việc áp dụng REER

4.3. Biến động tỷ giá thời gian qua

4.4. Cơ chế tỷ giá từ sau khủng hoảng tài chính châu Á

4.4.1. Cơ chế tỷ giá

4.4.2. Tranh luận xung quanh vấn đề tỷ giá thực và chính sách điều hành tỷ giá của NHNN

4.4.3. Nhận định về các biện pháp quản lý tỷ giá của NHNN

5. GỢI Ý CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ NHẰM MỤC TIÊU DUY TRÌ KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA HÀNG HÓA VIỆT NAM

5.1. Chính sách tỷ giá đáp ứng ngang giá sức mua so với rổ tiền tệ

5.1.1. Neo tiền đồng vào một rổ ngoại tệ

5.1.2. Sử dụng REER như là dụng cụ để đo lường mức độ định giá của tỷ giá hiện tại

5.1.3. Bề rộng của dải băng tỷ giá

5.2. Điều hành tỷ giá nhằm mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa đồng thời cung cấp môi trường ổn định cho phát triển kinh tế

5.2.1. Điều chỉnh tăng tỷ giá trong thời gian sắp tới

5.2.2. Không tiến hành phá giá mạnh đồng nội tệ

5.2.3. Vấn đề lựa chọn mức tỷ giá cho năm 2009 và năm 2010

5.2.4. Giảm bớt vai trò của tỷ giá trong việc duy trì khả năng cạnh tranh của hàng hóa

5.2.5. Các biện pháp khác

5.3. Tiếp tục lựa chọn cơ chế tỷ giá thả nổi có kiểm soát nhưng tăng dần “nồng độ” thả nổi và thúc đẩy sự phát triển của thị trường ngoại hối

5.3.1. Những lý do cho việc kiểm soát tỷ giá

5.3.2. Sự cần thiết của việc kết hợp giữa thả nổi và quản lý tỷ giá ở Việt Nam giai đoạn hiện nay

5.3.3. Thả nổi tỷ giá hơn nữa

5.3.4. Hoàn thiện cơ chế quản lý và thúc đẩy thị trường ngoại hối phát triển

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1: DỮ LIỆU THỐNG KÊ

PHỤ LỤC 2: BẢNG TÍNH TỶ GIÁ THỰC VÀ KẾT QUẢ HỒI QUY

I. Khung lý thuyết về mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và cán cân thương mại

Trong phần này, khái niệm về tỷ giá hối đoái được làm rõ, bao gồm tỷ giá hối đoái danh nghĩa và tỷ giá hối đoái thực. Tỷ giá hối đoái thực là một chỉ số quan trọng, phản ánh sức mua của đồng nội tệ so với đồng ngoại tệ. Việc phân tích tỷ giá hối đoái thực giúp hiểu rõ hơn về khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, cán cân thương mại của Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn từ sự biến động của tỷ giá hối đoái. Theo đó, khi tỷ giá hối đoái thực tăng, hàng hóa xuất khẩu có thể trở nên cạnh tranh hơn, trong khi hàng hóa nhập khẩu có thể trở nên đắt đỏ hơn. Điều này dẫn đến sự thay đổi trong cán cân thương mại của Việt Nam.

1.1. Khái niệm tỷ giá hối đoái

Khái niệm tỷ giá hối đoái được định nghĩa là mức giá mà tại đó đồng tiền của một nước có thể chuyển đổi sang đồng tiền của nước khác. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa không phản ánh sự khác biệt về sức mua giữa các đồng tiền, trong khi tỷ giá hối đoái thực điều chỉnh theo mức giá hàng hóa và dịch vụ. Việc hiểu rõ về tỷ giá hối đoái là cần thiết để đánh giá tác động của nó đến cán cân thương mại.

1.2. Tác động của tỷ giá hối đoái lên cán cân thương mại

Sự biến động của tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cán cân thương mại của Việt Nam. Khi tỷ giá hối đoái thực giảm, hàng hóa xuất khẩu trở nên rẻ hơn, khuyến khích xuất khẩu và giảm nhập khẩu. Ngược lại, nếu tỷ giá hối đoái thực tăng, hàng hóa xuất khẩu trở nên đắt đỏ hơn, có thể dẫn đến giảm xuất khẩu và tăng nhập khẩu. Điều này cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa tỷ giá hối đoái và cán cân thương mại.

II. Tính tỷ giá thực và đo lường tác động của tỷ giá thực đối với hoạt động xuất nhập khẩu ở Việt Nam

Phân tích tỷ giá thực là một phần quan trọng trong việc đánh giá tác động của tỷ giá hối đoái đến hoạt động xuất nhập khẩu. Tỷ giá thực được tính toán dựa trên tỷ giá danh nghĩa và điều chỉnh theo mức giá trong nước và quốc tế. Việc tính toán tỷ giá thực giúp xác định mức độ định giá của đồng Việt Nam so với các đồng tiền khác. Kết quả cho thấy rằng tỷ giá thực có ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

2.1. Tính tỷ giá thực song phương

Tính tỷ giá thực song phương giữa đồng Việt Nam và các đồng tiền khác là cần thiết để đánh giá sức mua của đồng nội tệ. Phương pháp này cho phép so sánh mức giá hàng hóa giữa Việt Nam và các nước đối tác thương mại. Kết quả tính toán cho thấy rằng tỷ giá thực song phương có thể phản ánh chính xác hơn về khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

2.2. Tác động của tỷ giá thực đến hoạt động xuất nhập khẩu

Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ giá thực có tác động mạnh mẽ đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. Khi tỷ giá thực giảm, xuất khẩu tăng lên do hàng hóa trở nên cạnh tranh hơn. Ngược lại, khi tỷ giá thực tăng, nhập khẩu có xu hướng tăng do hàng hóa trong nước trở nên đắt đỏ hơn. Điều này cho thấy rằng việc theo dõi và điều chỉnh tỷ giá thực là rất quan trọng để duy trì sự ổn định trong cán cân thương mại.

III. Biến động tỷ giá và nhận định về cơ chế tỷ giá của Việt Nam

Biến động tỷ giá trong thời gian qua đã tạo ra nhiều thách thức cho nền kinh tế Việt Nam. Chính sách tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước cần được điều chỉnh để phù hợp với tình hình kinh tế hiện tại. Việc theo dõi và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá là cần thiết để đưa ra các quyết định chính sách hợp lý. Đặc biệt, cần có những biện pháp nhằm ổn định tỷ giá và duy trì khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

3.1. Mục tiêu của chính sách tỷ giá

Mục tiêu chính của chính sách tỷ giá là đảm bảo sự ổn định cho nền kinh tế và duy trì khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Chính sách này cần phải linh hoạt để ứng phó với các biến động của thị trường quốc tế. Việc điều chỉnh tỷ giá cần phải dựa trên các yếu tố kinh tế vĩ mô và tình hình thực tế của nền kinh tế.

3.2. Nhận định về cơ chế tỷ giá hiện tại

Cơ chế tỷ giá hiện tại của Việt Nam cần được xem xét và điều chỉnh để phù hợp với tình hình kinh tế. Việc áp dụng cơ chế tỷ giá thả nổi có kiểm soát có thể giúp duy trì sự ổn định và khả năng cạnh tranh của hàng hóa. Cần có những biện pháp cụ thể để quản lý tỷ giá một cách hiệu quả, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững cho nền kinh tế.

Nghiên Cứu Tỷ Giá Hối Đoái Thực và Cán Cân Thương Mại của Việt Nam