Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, yếu tố con người trở thành nguồn lực quan trọng nhất quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Theo báo cáo của ngành ngân hàng, Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) hiện có tổng số nhân lực lên đến 8.538 người, với độ tuổi trung bình từ 29 đến 31 tuổi, thể hiện nguồn lao động trẻ, năng động và giàu nhiệt huyết. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỷ lệ nhân viên nghỉ việc hàng năm tại SHB vẫn còn tương đối cao, đồng thời tỷ lệ ứng viên trúng tuyển nhận việc chưa đạt kế hoạch đề ra (năm 2020 đạt 91,9%, năm 2021 đạt 80,3%). Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc hoàn thiện công tác tuyển dụng nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực, góp phần phát triển bền vững của ngân hàng.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng tuyển dụng nhân lực tại SHB trong giai đoạn 2019-2021, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện quy trình tuyển dụng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh doanh của ngân hàng. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại trụ sở chính của SHB tại Hà Nội, với dữ liệu thu thập từ báo cáo thường niên, khảo sát nhân viên và cán bộ quản lý trong khoảng thời gian 2019-2021. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chiến lược nhân sự hiệu quả, giảm thiểu chi phí tuyển dụng và đào tạo bổ sung, đồng thời tăng cường sự gắn bó lâu dài của nhân viên với tổ chức.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản trị nhân lực và mô hình quy trình tuyển dụng nhân lực. Lý thuyết quản trị nhân lực nhấn mạnh vai trò của nguồn nhân lực như một tài sản chiến lược, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Mô hình quy trình tuyển dụng nhân lực được phân thành các giai đoạn: tuyển mộ, tuyển chọn, đánh giá và định hướng nhân viên mới.

Các khái niệm trọng tâm bao gồm:

  • Tuyển dụng nhân lực: Quá trình tìm kiếm, thu hút và lựa chọn ứng viên phù hợp để đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động của tổ chức.
  • Tuyển mộ nhân lực: Hoạt động thu hút ứng viên thông qua các kênh tuyển dụng nội bộ và bên ngoài.
  • Tuyển chọn nhân lực: Đánh giá và lựa chọn ứng viên dựa trên tiêu chuẩn công việc và bản mô tả công việc.
  • Hoạch định nhân lực: Xác định nhu cầu nhân lực về số lượng và chất lượng để xây dựng kế hoạch tuyển dụng phù hợp.
  • Đánh giá hiệu quả tuyển dụng: Các chỉ tiêu như tỷ lệ hoàn thành kế hoạch tuyển dụng, tỷ lệ đào tạo bổ sung, chi phí tuyển dụng trên một đầu người.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được lấy từ các báo cáo thường niên của SHB năm 2020, 2021, các văn bản quy định tuyển dụng, tài liệu chuyên ngành và các nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát bằng bảng câu hỏi với 140 phiếu phát ra, thu về 100 phiếu hợp lệ, trong đó có 75 phiếu của cán bộ nhân viên và 25 phiếu của cán bộ quản lý, nhân sự tại trụ sở chính SHB.

Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích so sánh tỷ lệ tuyển dụng, tỷ lệ sàng lọc qua các vòng tuyển chọn, và đánh giá mức độ hài lòng của nhân viên về quy trình tuyển dụng. Cỡ mẫu được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện cho toàn bộ nhân sự tại SHB. Thang đo Likert 5 điểm được áp dụng để lượng hóa các đánh giá về quy trình tuyển dụng. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, phản ánh thực trạng và xu hướng tuyển dụng trong ba năm gần nhất.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch tuyển dụng chưa đạt kỳ vọng: Năm 2020, SHB đạt 91,9% kế hoạch tuyển dụng, năm 2021 giảm còn 80,3%. Điều này cho thấy ngân hàng chưa thu hút đủ số lượng ứng viên phù hợp để đáp ứng nhu cầu phát triển.

  2. Tỷ lệ sàng lọc ứng viên qua các vòng tuyển chọn: Qua các vòng sàng lọc hồ sơ, phỏng vấn sơ tuyển, kiểm tra và phỏng vấn chính thức, tỷ lệ loại bỏ ứng viên tăng dần, phản ánh quy trình tuyển chọn nghiêm ngặt nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ mất ứng viên tiềm năng do tiêu chí chưa tối ưu.

  3. Tỷ lệ nhân viên phải đào tạo bổ sung sau tuyển dụng chiếm khoảng 15-20%: Tỷ lệ này cho thấy công tác tuyển chọn chưa hoàn toàn chính xác trong việc lựa chọn ứng viên phù hợp về kỹ năng và kiến thức, dẫn đến chi phí đào tạo lại tăng cao.

  4. Mức độ hài lòng về quy trình tuyển dụng: Khảo sát cho thấy khoảng 70% cán bộ nhân viên đánh giá quy trình tuyển dụng tại SHB có tính công bằng và minh bạch, tuy nhiên vẫn còn 30% ý kiến cho rằng quy trình còn phức tạp và thiếu sự hỗ trợ thông tin đầy đủ cho ứng viên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các tồn tại trên có thể xuất phát từ việc hoạch định nhân lực chưa sát với thực tế, dẫn đến kế hoạch tuyển dụng không phù hợp với nhu cầu thực tế của ngân hàng. So với một số ngân hàng lớn như Techcombank và MBBank, SHB còn hạn chế trong việc xây dựng thương hiệu tuyển dụng và đa dạng hóa kênh tuyển dụng, đặc biệt là thu hút ứng viên tiềm năng từ các trường đại học và các chương trình thực tập sinh.

Việc tỷ lệ đào tạo bổ sung cao phản ánh sự chưa đồng bộ giữa tiêu chuẩn tuyển dụng và yêu cầu công việc thực tế, đồng thời cho thấy năng lực của bộ phận tuyển dụng cần được nâng cao để áp dụng các phương pháp đánh giá khoa học hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ sàng lọc ứng viên qua từng vòng và bảng so sánh tỷ lệ hoàn thành kế hoạch tuyển dụng qua các năm để minh họa xu hướng và hiệu quả tuyển dụng.

Kết quả nghiên cứu khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng quy trình tuyển dụng hiệu quả, đồng thời nhấn mạnh vai trò của các nhân tố bên trong như năng lực bộ phận nhân sự, quan điểm lãnh đạo và thương hiệu tuyển dụng, cũng như các nhân tố bên ngoài như điều kiện thị trường lao động và chính sách pháp luật.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hoạch định nhân lực chính xác và kịp thời: Đề xuất xây dựng hệ thống dự báo nhu cầu nhân lực dựa trên phân tích dữ liệu kinh doanh và xu hướng thị trường, nhằm lập kế hoạch tuyển dụng sát thực tế, giảm thiểu tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa nhân sự. Thời gian thực hiện: 2023-2024. Chủ thể: Ban Quản trị nguồn nhân lực SHB.

  2. Đa dạng hóa kênh tuyển dụng và nâng cao thương hiệu tuyển dụng: Tăng cường hợp tác với các trường đại học, tổ chức chương trình thực tập sinh, sử dụng mạng xã hội và các nền tảng tuyển dụng trực tuyến để thu hút ứng viên chất lượng. Thời gian thực hiện: 2023-2025. Chủ thể: Trung tâm Tuyển dụng và Thu hút nhân tài SHB.

  3. Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ tuyển dụng: Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng phỏng vấn, đánh giá ứng viên và sử dụng công cụ trắc nghiệm tâm lý nhằm nâng cao chất lượng tuyển chọn. Thời gian thực hiện: 2023. Chủ thể: Phòng Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực.

  4. Cải tiến quy trình tuyển dụng theo hướng minh bạch, công bằng và thân thiện với ứng viên: Rút ngắn thời gian tuyển dụng, cung cấp thông tin đầy đủ và hỗ trợ ứng viên trong suốt quá trình tuyển dụng để nâng cao trải nghiệm và tỷ lệ nhận việc. Thời gian thực hiện: 2023-2024. Chủ thể: Hội đồng tuyển dụng SHB.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý nhân sự các ngân hàng thương mại: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả tuyển dụng nhân lực trong ngành ngân hàng, từ đó xây dựng chiến lược nhân sự phù hợp.

  2. Chuyên viên nhân sự và tuyển dụng: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình tuyển dụng, các phương pháp đánh giá ứng viên và cách thức cải tiến quy trình tuyển dụng thực tiễn.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị nhân lực, Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo quý giá cho việc học tập và nghiên cứu về quản trị nguồn nhân lực trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.

  4. Các tổ chức tư vấn nhân sự và tuyển dụng: Hỗ trợ xây dựng các giải pháp tư vấn phù hợp với đặc thù ngành ngân hàng, nâng cao chất lượng dịch vụ tuyển dụng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác tuyển dụng tại SHB chưa đạt kế hoạch đề ra?
    Nguyên nhân chính là do hoạch định nhân lực chưa sát thực tế, kênh tuyển dụng chưa đa dạng và quy trình tuyển chọn còn nhiều điểm cần cải tiến, dẫn đến khó thu hút đủ ứng viên phù hợp.

  2. Các phương pháp tuyển chọn nào được SHB áp dụng?
    SHB sử dụng các phương pháp như sàng lọc hồ sơ, phỏng vấn sơ bộ, kiểm tra kỹ năng và phỏng vấn chính thức, kết hợp trắc nghiệm tâm lý để đánh giá toàn diện ứng viên.

  3. Tỷ lệ đào tạo bổ sung cao ảnh hưởng thế nào đến ngân hàng?
    Tỷ lệ này làm tăng chi phí đào tạo, kéo dài thời gian hòa nhập của nhân viên mới và ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, đồng thời phản ánh sự chưa chính xác trong tuyển chọn.

  4. Làm thế nào để nâng cao thương hiệu tuyển dụng của SHB?
    Cần tăng cường quảng bá hình ảnh qua các kênh truyền thông, hợp tác với các trường đại học, tổ chức chương trình thực tập sinh và cải thiện trải nghiệm ứng viên trong quy trình tuyển dụng.

  5. Vai trò của lãnh đạo trong công tác tuyển dụng là gì?
    Lãnh đạo có quan điểm và chính sách rõ ràng, coi trọng tuyển dụng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng quy trình tuyển dụng hiệu quả, thu hút và giữ chân nhân tài.

Kết luận

  • Tuyển dụng nhân lực là yếu tố then chốt quyết định sự phát triển bền vững của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
  • Thực trạng tuyển dụng giai đoạn 2019-2021 cho thấy nhiều tồn tại như tỷ lệ hoàn thành kế hoạch chưa cao, tỷ lệ đào tạo bổ sung còn lớn và quy trình tuyển dụng cần cải tiến.
  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả tuyển dụng tại SHB.
  • Các giải pháp tập trung vào hoạch định nhân lực, đa dạng hóa kênh tuyển dụng, nâng cao năng lực đội ngũ tuyển dụng và cải tiến quy trình tuyển dụng.
  • Đề nghị Ban lãnh đạo SHB và các phòng ban liên quan triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2023-2025 để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần phát triển ngân hàng bền vững.

Hành động tiếp theo: Ban Quản trị nguồn nhân lực SHB nên xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các giải pháp, đồng thời thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả tuyển dụng định kỳ để điều chỉnh kịp thời.