Xây Dựng Tiêu Chí Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Khoa Học Của Sinh Viên Tại Đại Học Công Nghiệp Hà Nội

• Tác giả: Đoàn Thị Hoàng Anh
• Người hướng dẫn: GS.TS Lê Ngọc Hùng
• Trường học: Đại học Công nghiệp Hà Nội
• Chuyên ngành: Đo lường và Đánh giá
• Đề tài: Xây Dựng Các Tiêu Chí Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Khoa Học Của Sinh Viên Tham Gia Nghiên Cứu Khoa Học Cấp Trường
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
• 1.3. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.4. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu
• 1.4.1. Khái niệm “Tiêu chí”, “Đánh giá”
• 1.4.2. Khái niệm “Năng lực”
• 1.4.3. Khái niệm ”Nghiên cứu khoa học”
• 1.4.4. Khái niệm năng lực nghiên cứu khoa học
• 1.4.5. Hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên
• 1.4.6. Khung nghiên cứu năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên
• 1.5. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Bối cảnh nghiên cứu
• 2.2. Lịch sử hình thành
• 2.3. Sứ mạng, tầm nhìn, mục tiêu chiến lược phát triển nhà trường
• 2.3.1. Mục tiêu chiến lược
• 2.4. Hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên
• 2.5. Quy trình nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.6.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
• 2.6.2. Phương pháp điều tra khảo sát
• 2.6.3. Phương pháp chuyên gia
• 2.6.4. Phương pháp thảo luận nhóm
• 2.7. Hình thành các tiêu chí, xây dựng các chỉ báo và thang đo
• 2.7.1. Nội dung những chỉ báo
• 2.7.2. Thử nghiệm và hoàn thiện phiếu khảo sát
• 2.7.3. Thiết kế phiếu khảo sát
• 2.7.4. Cách thức tiến hành thử phiếu
• 2.8. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm về chuyên ngành đào tạo của mẫu nghiên cứu
• 3.3. Năm học của mẫu nghiên cứu
• 3.4. Sinh viên tham gia học phần Phương pháp NCKH
• 3.5. Hình thức tham gia nghiên cứu khoa học
• 3.6. Yếu tố tác động sinh viên tham gia NCKH
• 3.7. Độ tin cậy của bảng hỏi
• 3.7.1. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho tiêu chí “Say mê nghiên cứu khoa học”
• 3.7.2. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho nhân tố “Kiên trì theo đuổi NCKH”
• 3.7.3. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho nhân tố “Lý thuyết chuyên ngành và kiến thức nghiên cứu khoa học”
• 3.7.4. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho tiêu chí “Kiến thức về phương pháp nghiên cứu khoa học”
• 3.7.5. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho tiêu chí “Kỹ năng thiết kế nghiên cứu khoa học”
• 3.7.6. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho tiêu chí “Kỹ năng thu thập và xử lý số liệu”
• 3.7.7. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho tiêu chí “Kỹ năng báo cáo kết quả nghiên cứu”
• 3.8. Đánh giá thang đo theo mô hình Rash
• 3.9. Phân tích nhân tố khám phá – EFA
• 3.10. Phân tích hồi quy bội
• 3.11. Phân tích hệ số tương quan
• 3.12. Kiểm định mô hình hồi quy bội và các giả thuyết nghiên cứu
• 3.13. Đánh giá của sinh viên về năng lực nghiên cứu khoa học
• 3.14. Thái độ đối với việc NCKH của sinh viên
• 3.15. Tri thức về nghiên cứu khoa học của sinh viên
• 3.16. Kỹ năng NCKH của sinh viên
• 3.17. Kiểm định sự khác biệt theo các biến định tính
• 3.18. Kiểm định sự khác biệt theo việc đã được học qua phương pháp NCKH hay chưa
• 3.19. Kiểm định sự khác biệt theo việc đã từng tham gia hoạt động tự NCKH hay chưa
• 3.20. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên
• 3.20.1. Các nhân tố xuất phát từ phía sinh viên
• 3.20.2. Các yếu tố xuất phát từ giảng viên
• 3.20.3. Các yếu tố xuất phát từ môi trường học tập, nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Khoa Học Sinh Viên Tại ĐHCNHN

Thế giới đang chứng kiến sự thay đổi và phát triển nhanh chóng trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là sự gắn kết giữa phát triển kinh tế xã hội và tiến bộ khoa học công nghệ. Nghiên cứu khoa học nói chung và nghiên cứu khoa học sinh viên nói riêng đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, tiếp cận các phương pháp nghiên cứu tiên tiến và giải quyết các vấn đề thực tiễn. Các cơ sở giáo dục đại học, bao gồm cả Đại học Công nghiệp Hà Nội, đều khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học ở cấp trường và cấp quốc gia. Tuy nhiên, việc đánh giá và nghiệm thu các đề tài nghiên cứu của sinh viên thường dựa trên các tiêu chí chung, chưa đi sâu vào đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học mà sinh viên thực sự đạt được sau quá trình tham gia.

1.1. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Khoa Học trong Giáo Dục Đại Học

Việc tham gia nghiên cứu khoa học giúp sinh viên biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo, tạo cơ hội vận dụng kiến thức và kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tế. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng học tập mà còn hình thành năng lực nghiên cứu khoa học cần thiết cho công việc sau khi tốt nghiệp. Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) nhận thức rõ tầm quan trọng này và luôn tạo điều kiện để sinh viên phát triển hoạt động nghiên cứu khoa học.

1.2. Hạn Chế Trong Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Hiện Nay

Các tiêu chí đánh giá hiện tại thường tập trung vào đề tài báo cáo, như tổng quan, ý tưởng, phương pháp, kết quả và hình thức trình bày. Tuy nhiên, chưa có các tiêu chí cụ thể để đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, bao gồm nhận thức, thái độ và kỹ năng sau khi tham gia nghiên cứu khoa học cấp trường. Điều này dẫn đến việc chưa đánh giá được đầy đủ giá trị mà sinh viên thu được từ hoạt động nghiên cứu.

II. Vấn Đề Thiếu Tiêu Chí Đánh Giá Năng Lực Sinh Viên Tại ĐHCNHN

Mục tiêu chính của nghiên cứu khoa học ở bậc đại học là trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng nghiên cứu khoa học độc lập, hỗ trợ cho hoạt động học tập và hình thành năng lực nghiên cứu khoa học. Điều này mang lại lợi ích lớn cho sinh viên và tạo động lực tham gia vào nghiên cứu khoa học. Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) đã xác định giảng dạy và nghiên cứu khoa học là nhiệm vụ cơ bản của giảng viên và sinh viên. Tuy nhiên, nhà trường chưa xây dựng các tiêu chí đánh giá cụ thể về năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên sau khi tham gia nghiên cứu khoa học cấp trường.

2.1. Mục Tiêu Của Nghiên Cứu Khoa Học Sinh Viên Phát Triển Năng Lực

Mục tiêu quan trọng nhất của nghiên cứu khoa học sinh viên không chỉ là tạo ra các công trình nghiên cứu mà còn là phát triển năng lực nghiên cứu cho sinh viên. Điều này bao gồm khả năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và trình bày kết quả nghiên cứu một cách hiệu quả. Các tiêu chí đánh giá cần phản ánh được sự phát triển này.

2.2. Thực Trạng Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Tại ĐHCNHN

Hiện tại, Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) đánh giá các đề tài nghiên cứu khoa học theo các tiêu chí chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Điều này chưa đủ để đánh giá toàn diện năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, đặc biệt là các khía cạnh về nhận thức, thái độ và kỹ năng. Cần có một bộ tiêu chí đánh giá chi tiết và phù hợp hơn.

2.3. Sự Cần Thiết Của Tiêu Chí Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Khoa Học

Việc xây dựng và áp dụng các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học phù hợp sẽ giúp Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) đánh giá chính xác hơn năng lực của sinh viên, từ đó có các biện pháp khuyến khích và hỗ trợ kịp thời. Điều này góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học và tạo động lực cho sinh viên tham gia tích cực hơn.

III. Cách Xây Dựng Tiêu Chí Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Hiệu Quả

Để xây dựng các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học hiệu quả, cần dựa trên cơ sở khoa học vững chắc và phù hợp với đặc điểm của sinh viên Đại học Công nghiệp Hà Nội. Các tiêu chí cần bao quát các khía cạnh về kiến thức, kỹ năng và thái độ, đồng thời đảm bảo tính khách quan, công bằng và khả thi. Quá trình xây dựng cần có sự tham gia của các chuyên gia, giảng viên và sinh viên để đảm bảo tính thực tiễn và phù hợp.

3.1. Xác Định Các Yếu Tố Cấu Thành Năng Lực Nghiên Cứu Khoa Học

Trước khi xây dựng tiêu chí, cần xác định rõ các yếu tố cấu thành năng lực nghiên cứu khoa học, bao gồm kiến thức chuyên môn, kiến thức về phương pháp nghiên cứu, kỹ năng thu thập và xử lý dữ liệu, kỹ năng viết báo cáo, kỹ năng trình bày và khả năng làm việc nhóm. Các yếu tố này sẽ là cơ sở để xây dựng các tiêu chí cụ thể.

3.2. Đề Xuất Các Tiêu Chí Đánh Giá Dựa Trên Yếu Tố Cấu Thành

Dựa trên các yếu tố cấu thành năng lực nghiên cứu khoa học, đề xuất các tiêu chí đánh giá cụ thể cho từng yếu tố. Ví dụ, đối với kiến thức chuyên môn, tiêu chí có thể là khả năng vận dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề nghiên cứu. Đối với kỹ năng viết báo cáo, tiêu chí có thể là khả năng trình bày kết quả nghiên cứu một cách rõ ràng, mạch lạc và khoa học.

3.3. Tham Khảo Ý Kiến Chuyên Gia và Sinh Viên Về Tiêu Chí

Sau khi đề xuất các tiêu chí, cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia, giảng viên và sinh viên để đánh giá tính phù hợp, khả thi và khách quan của các tiêu chí. Ý kiến phản hồi sẽ giúp điều chỉnh và hoàn thiện bộ tiêu chí, đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả khi áp dụng.

IV. Phương Pháp Đánh Giá Năng Lực Nghiên Cứu Khách Quan Toàn Diện

Để đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên một cách khách quan và toàn diện, cần sử dụng kết hợp nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm đánh giá quá trình, đánh giá sản phẩm và tự đánh giá. Đánh giá quá trình tập trung vào cách sinh viên thực hiện nghiên cứu, từ việc xác định vấn đề đến thu thập và phân tích dữ liệu. Đánh giá sản phẩm tập trung vào chất lượng của báo cáo nghiên cứu và các sản phẩm khác. Tự đánh giá giúp sinh viên tự nhận thức về năng lực của mình và xác định các điểm cần cải thiện.

4.1. Đánh Giá Quá Trình Nghiên Cứu Theo Dõi và Phản Hồi

Đánh giá quá trình nghiên cứu bao gồm việc theo dõi và đánh giá các giai đoạn khác nhau của nghiên cứu, từ việc xác định vấn đề, xây dựng giả thuyết, thiết kế nghiên cứu, thu thập và phân tích dữ liệu. Giảng viên cần cung cấp phản hồi kịp thời và cụ thể cho sinh viên để giúp họ cải thiện năng lực nghiên cứu.

4.2. Đánh Giá Sản Phẩm Nghiên Cứu Báo Cáo và Công Bố

Đánh giá sản phẩm nghiên cứu tập trung vào chất lượng của báo cáo nghiên cứu, bài báo khoa học và các sản phẩm khác. Các tiêu chí đánh giá bao gồm tính khoa học, tính mới, tính ứng dụng và hình thức trình bày. Việc công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí khoa học hoặc hội nghị cũng là một tiêu chí quan trọng.

4.3. Tự Đánh Giá Năng Lực Nhận Thức và Phát Triển

Tự đánh giá là một phương pháp quan trọng giúp sinh viên tự nhận thức về năng lực nghiên cứu của mình và xác định các điểm cần cải thiện. Sinh viên có thể sử dụng các bảng câu hỏi, nhật ký nghiên cứu hoặc phỏng vấn để tự đánh giá. Kết quả tự đánh giá cần được thảo luận với giảng viên để có kế hoạch phát triển năng lực phù hợp.

V. Ứng Dụng Tiêu Chí Đánh Giá Nâng Cao Chất Lượng Nghiên Cứu

Việc áp dụng các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học sẽ giúp Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) nâng cao chất lượng nghiên cứu của sinh viên. Các tiêu chí này sẽ cung cấp cho sinh viên một khung tham chiếu rõ ràng để định hướng nghiên cứu và phát triển năng lực. Đồng thời, kết quả đánh giá sẽ giúp nhà trường xác định các điểm mạnh và điểm yếu của sinh viên, từ đó có các biện pháp hỗ trợ và bồi dưỡng phù hợp.

5.1. Định Hướng Nghiên Cứu và Phát Triển Năng Lực

Các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học sẽ giúp sinh viên định hướng nghiên cứu và phát triển năng lực một cách có hệ thống. Sinh viên sẽ biết được những kiến thức, kỹ năng và thái độ nào cần được trau dồi để đạt được kết quả nghiên cứu tốt nhất.

5.2. Hỗ Trợ và Bồi Dưỡng Năng Lực Nghiên Cứu

Kết quả đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học sẽ giúp nhà trường xác định các điểm mạnh và điểm yếu của sinh viên, từ đó có các biện pháp hỗ trợ và bồi dưỡng phù hợp. Ví dụ, sinh viên yếu về kỹ năng viết báo cáo có thể được tham gia các khóa học hoặc buổi hướng dẫn về viết báo cáo khoa học.

5.3. Khuyến Khích Sinh Viên Tham Gia Nghiên Cứu Khoa Học

Việc đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học một cách công bằng và khách quan sẽ tạo động lực cho sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học. Sinh viên sẽ cảm thấy được đánh giá cao và có cơ hội phát triển năng lực của mình, từ đó tích cực tham gia vào các hoạt động nghiên cứu.

VI. Kết Luận Tiêu Chí Đánh Giá Bước Tiến Cho Nghiên Cứu Sinh Viên

Việc xây dựng và áp dụng các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nghiên cứu tại Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN). Các tiêu chí này không chỉ giúp đánh giá chính xác năng lực của sinh viên mà còn định hướng nghiên cứu, hỗ trợ bồi dưỡng và khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện bộ tiêu chí này để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt động nghiên cứu.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Việc Hoàn Thiện Tiêu Chí Đánh Giá

Việc liên tục hoàn thiện các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học là rất quan trọng để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả của bộ tiêu chí. Cần thường xuyên cập nhật các tiêu chí để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt động nghiên cứu và phù hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Mở Rộng Phạm Vi Áp Dụng

Trong tương lai, cần mở rộng phạm vi áp dụng của bộ tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học cho các cấp độ nghiên cứu khác nhau, từ cấp khoa, cấp trường đến cấp quốc gia. Đồng thời, cần nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực nghiên cứu của sinh viên để có các biện pháp can thiệp và hỗ trợ hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và giáo dục đại học, năng lực nghiên cứu khoa học (NCKH) của sinh viên ngày càng được chú trọng như một yếu tố then chốt nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, số lượng sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học cấp trường đã tăng từ 125 sinh viên năm 2012 lên đến 195 sinh viên năm 2017, cho thấy sự phát triển tích cực của hoạt động này. Tuy nhiên, việc đánh giá năng lực NCKH của sinh viên hiện nay vẫn chủ yếu dựa trên các tiêu chí chung, chưa cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu của sinh viên sau quá trình tham gia nghiên cứu khoa học.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học cấp trường tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, giúp đánh giá chính xác hơn về kiến thức, kỹ năng và thái độ của sinh viên trong hoạt động nghiên cứu. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 1/2016 đến tháng 10/2017, tập trung khảo sát sinh viên tham gia Hội nghị nghiên cứu khoa học sinh viên năm học 2016-2017.

Việc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực NCKH không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo mà còn tạo động lực thúc đẩy sinh viên phát triển kỹ năng nghiên cứu độc lập, sáng tạo, từ đó chuẩn bị hành trang vững chắc cho công việc và học tập sau đại học. Các chỉ số đánh giá năng lực NCKH được kỳ vọng sẽ giúp nhà trường và giảng viên có cơ sở khoa học để đánh giá, bồi dưỡng và phát triển năng lực nghiên cứu cho sinh viên một cách hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết về năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, bao gồm ba thành tố chính: kiến thức, kỹ năng và thái độ. Theo Đặng Thành Hưng (2010), năng lực là tổ hợp các hành động vật chất và tinh thần dựa trên tri thức, kỹ năng và thái độ để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ. Khung nghiên cứu KAB (Knowledge, Attitude, Behavior) được áp dụng để đánh giá năng lực NCKH, trong đó:

• Kiến thức: Bao gồm kiến thức chuyên ngành, kiến thức chung về nghiên cứu khoa học và kiến thức về phương pháp nghiên cứu khoa học.
• Thái độ: Thể hiện qua sự say mê, nghiêm túc, kiên trì và trung thực trong quá trình nghiên cứu.
• Kỹ năng: Bao gồm kỹ năng thiết kế nghiên cứu, thu thập và xử lý dữ liệu, cũng như kỹ năng báo cáo kết quả nghiên cứu.

Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo các mô hình phát triển trí tuệ của Baxter-Magolda và Perry để hiểu về sự phát triển tư duy độc lập và sáng tạo của sinh viên trong quá trình nghiên cứu khoa học. Các kỹ năng nghiên cứu được phân loại theo giai đoạn chuẩn bị, thu thập xử lý thông tin và viết báo cáo, dựa trên nghiên cứu của Nguyễn Xuân Thức (2012) và Kardash (2000).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

• Dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp từ các tài liệu, nghiên cứu trước đây, quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng như các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên.
• Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát bằng phiếu hỏi tự đánh giá năng lực NCKH của 195 sinh viên tham gia Hội nghị nghiên cứu khoa học sinh viên Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội năm học 2016-2017. Mẫu khảo sát bao gồm sinh viên thuộc 11 khoa đào tạo, chủ yếu là sinh viên năm thứ 3 và 4.

Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ sinh viên tham gia hội nghị nghiên cứu khoa học cấp trường nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS và CONQUEST, bao gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy bội và kiểm định sự khác biệt theo các biến định tính.

Quy trình nghiên cứu gồm các bước: xây dựng bộ tiêu chí dựa trên cơ sở lý thuyết và ý kiến chuyên gia, thiết kế và thử nghiệm phiếu khảo sát, thu thập dữ liệu, phân tích và hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá năng lực NCKH của sinh viên.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thái độ nghiên cứu khoa học của sinh viên: Khoảng 85% sinh viên thể hiện thái độ say mê và tích cực tham gia nghiên cứu khoa học. Kiểm định Cronbach’s Alpha cho tiêu chí “Say mê nghiên cứu khoa học” đạt 0.87, cho thấy độ tin cậy cao. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% sinh viên duy trì được tính kiên trì trong suốt quá trình nghiên cứu.

2. Kiến thức nghiên cứu khoa học: Sinh viên có mức độ nắm vững lý thuyết chuyên ngành và kiến thức về phương pháp nghiên cứu khoa học ở mức trung bình khá, với điểm trung bình tự đánh giá lần lượt là 3.6 và 3.4 trên thang 5. Khoảng 70% sinh viên đã học qua học phần Phương pháp nghiên cứu khoa học, giúp nâng cao kiến thức nền tảng.

3. Kỹ năng nghiên cứu khoa học: Kỹ năng thiết kế nghiên cứu và thu thập xử lý số liệu được đánh giá ở mức khá với điểm trung bình 3.5 và 3.3. Kỹ năng báo cáo kết quả nghiên cứu có điểm trung bình thấp hơn, khoảng 3.0, cho thấy sinh viên còn gặp khó khăn trong việc trình bày và bảo vệ kết quả nghiên cứu.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến năng lực NCKH: Phân tích hồi quy bội cho thấy thái độ tích cực và kiến thức về phương pháp nghiên cứu có ảnh hưởng mạnh mẽ đến kỹ năng nghiên cứu khoa học của sinh viên (p < 0.01). Ngoài ra, việc đã từng tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học tự nguyện cũng làm tăng đáng kể năng lực NCKH (tăng khoảng 15% so với nhóm chưa tham gia).

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy sinh viên Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội có thái độ tích cực và kiến thức nền tảng tương đối tốt về nghiên cứu khoa học, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, kỹ năng báo cáo và trình bày kết quả nghiên cứu còn hạn chế, điều này có thể do thiếu cơ hội thực hành và hướng dẫn chuyên sâu trong quá trình học tập.

So sánh với nghiên cứu của Kardash (2000), kỹ năng “bậc cao” như phát triển giả thuyết và báo cáo kết quả chưa được nâng cao tương xứng, trong khi kỹ năng “bậc thấp” như thu thập dữ liệu được cải thiện rõ rệt. Điều này phản ánh nhu cầu tăng cường đào tạo kỹ năng phân tích và truyền đạt kết quả nghiên cứu cho sinh viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố điểm tự đánh giá năng lực theo từng tiêu chí, bảng so sánh mức độ kỹ năng giữa sinh viên đã học và chưa học học phần Phương pháp NCKH, cũng như bảng phân tích hồi quy để minh họa các yếu tố ảnh hưởng.

Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học cụ thể, giúp nhà trường và giảng viên có căn cứ để phát triển chương trình đào tạo và hỗ trợ sinh viên nâng cao năng lực nghiên cứu một cách toàn diện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí đánh giá năng lực NCKH: Nhà trường cần triển khai bộ tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học dựa trên ba thành tố kiến thức, thái độ và kỹ năng, áp dụng trong đánh giá đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên cấp trường. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, do Ban Khoa học và Đào tạo chủ trì phối hợp với các khoa.

2. Tăng cường đào tạo kỹ năng báo cáo và trình bày nghiên cứu: Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo chuyên sâu về kỹ năng viết báo cáo khoa học, thuyết trình và bảo vệ đề tài cho sinh viên. Mục tiêu nâng điểm kỹ năng báo cáo lên mức 4.0 trong vòng 2 năm, do Trung tâm Đào tạo và Phát triển kỹ năng đảm nhiệm.

3. Khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học tự nguyện: Xây dựng các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện về thời gian và tài chính để sinh viên chủ động tham gia nghiên cứu khoa học ngoài chương trình học. Mục tiêu tăng tỷ lệ sinh viên tham gia tự nguyện lên 30% trong 3 năm tới, do Phòng Công tác Sinh viên phối hợp với các khoa thực hiện.

4. Phát triển hệ thống giảng viên hướng dẫn có năng lực: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng giảng viên về phương pháp hướng dẫn nghiên cứu khoa học, đặc biệt là kỹ năng hỗ trợ sinh viên trong giai đoạn báo cáo và bảo vệ đề tài. Thời gian thực hiện trong 2 năm, do Ban Giảng viên và Ban Khoa học chủ trì.

Các giải pháp trên nhằm nâng cao toàn diện năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đại học: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và bộ tiêu chí cụ thể để đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, giúp cải tiến phương pháp giảng dạy và quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học trong nhà trường.

2. Sinh viên đại học, đặc biệt sinh viên các ngành kỹ thuật và công nghệ: Giúp sinh viên hiểu rõ các tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu, từ đó tự đánh giá và phát triển kỹ năng nghiên cứu khoa học của bản thân một cách có hệ thống.

3. Nhà nghiên cứu và chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu về năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về phát triển năng lực nghiên cứu trong giáo dục đại học.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục và chính sách đào tạo: Tham khảo để xây dựng các chính sách, quy định về hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Câu hỏi thường gặp

1. Năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
   Năng lực được đánh giá dựa trên ba tiêu chí chính: kiến thức nghiên cứu khoa học (kiến thức chuyên ngành và phương pháp nghiên cứu), thái độ (say mê, kiên trì, nghiêm túc) và kỹ năng (thiết kế nghiên cứu, thu thập xử lý dữ liệu, báo cáo kết quả). Ví dụ, sinh viên tự đánh giá mức độ nắm vững kiến thức và kỹ năng qua phiếu khảo sát.

2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để xây dựng bộ tiêu chí đánh giá?
   Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, bao gồm nghiên cứu tài liệu, lấy ý kiến chuyên gia, khảo sát sinh viên bằng phiếu hỏi và phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS, CONQUEST. Quy trình này giúp đảm bảo tính khoa học và thực tiễn của bộ tiêu chí.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên?
   Thái độ tích cực và kiến thức về phương pháp nghiên cứu khoa học là hai yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến kỹ năng nghiên cứu của sinh viên, theo phân tích hồi quy bội. Ngoài ra, việc tham gia nghiên cứu khoa học tự nguyện cũng góp phần nâng cao năng lực.

4. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng báo cáo kết quả nghiên cứu của sinh viên?
   Cần tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo chuyên sâu về kỹ năng viết báo cáo, thuyết trình và bảo vệ đề tài. Đồng thời, giảng viên cần hướng dẫn sát sao và tạo cơ hội cho sinh viên thực hành nhiều hơn trong quá trình học.

5. Bộ tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học có thể áp dụng cho các trường đại học khác không?
   Bộ tiêu chí được xây dựng dựa trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, tuy nhiên có thể điều chỉnh phù hợp để áp dụng cho các trường đại học khác với đặc thù ngành nghề và điều kiện đào tạo riêng biệt.

Kết luận

• Luận văn đã xây dựng thành công bộ tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học của sinh viên dựa trên ba thành tố kiến thức, thái độ và kỹ năng, phù hợp với thực tiễn tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội.
• Kết quả khảo sát cho thấy sinh viên có thái độ tích cực và kiến thức nền tảng tốt, nhưng kỹ năng báo cáo kết quả nghiên cứu còn hạn chế cần được cải thiện.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực nghiên cứu khoa học gồm thái độ, kiến thức về phương pháp nghiên cứu và kinh nghiệm tham gia nghiên cứu tự nguyện.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học cho sinh viên, bao gồm xây dựng bộ tiêu chí, đào tạo kỹ năng báo cáo, khuyến khích tham gia nghiên cứu tự nguyện và phát triển đội ngũ giảng viên hướng dẫn.
• Tiếp theo, nhà trường cần triển khai áp dụng bộ tiêu chí đánh giá, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học của sinh viên.

Hành động ngay hôm nay: Các giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục nên tham khảo bộ tiêu chí này để áp dụng trong đánh giá và phát triển năng lực nghiên cứu khoa học cho sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín của nhà trường.