Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ quốc tế quan trọng, được sử dụng rộng rãi trong giao tiếp, học tập và công việc. Tại Việt Nam, tiếng Anh được đưa vào chương trình giảng dạy từ cấp tiểu học nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ tiếp cận với tri thức hiện đại. Tuy nhiên, việc dạy và học tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng đọc hiểu, vẫn còn nhiều thách thức. Theo khảo sát tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế, sinh viên năm thứ ba chuyên ngành tiếng Anh gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng đọc hiểu do phương pháp giảng dạy chưa thực sự hiệu quả và thiếu sự hứng thú trong học tập.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả của việc tích hợp truyện ngắn vào giảng dạy kỹ năng đọc hiểu cho sinh viên năm thứ ba ngành tiếng Anh tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế. Nghiên cứu tập trung vào nhận thức của cả sinh viên và giảng viên về phương pháp này, đồng thời đề xuất các kỹ thuật tích hợp truyện ngắn phù hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 100 sinh viên năm thứ ba và 20 giảng viên tiếng Anh tại trường trong giai đoạn 2011-2015.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về lợi ích của truyện ngắn trong việc cải thiện kỹ năng đọc hiểu, đồng thời góp phần làm phong phú thêm phương pháp giảng dạy tiếng Anh tại các trường đại học Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có thể được đo lường qua các chỉ số như mức độ hài lòng của sinh viên, sự cải thiện điểm số đọc hiểu và sự tích cực trong quá trình học tập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về đọc hiểu và vai trò của văn học trong giảng dạy ngôn ngữ. Đầu tiên, định nghĩa đọc hiểu theo Grellet (1981) là quá trình hiểu và trích xuất thông tin từ văn bản một cách hiệu quả. Các cấp độ đọc hiểu gồm: hiểu nghĩa đen, hiểu ngụ ý và đánh giá nội dung. Thứ hai, lý thuyết về giá trị của truyện ngắn trong giảng dạy được xây dựng dựa trên quan điểm của Lucas (1980) và Hismanoglu (2005), nhấn mạnh truyện ngắn giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ, mở rộng kiến thức văn hóa và tạo động lực học tập cho sinh viên. Ba khái niệm chính được sử dụng gồm: kỹ năng đọc hiểu, truyện ngắn như công cụ giảng dạy, và sự tương tác giữa người đọc và văn bản.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp hỗn hợp (mixed methods) kết hợp phân tích định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Dữ liệu được thu thập từ 100 sinh viên năm thứ ba và 20 giảng viên tiếng Anh tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế thông qua bảng hỏi và phỏng vấn sâu. Cỡ mẫu được chọn dựa trên tính đại diện và khả năng tiếp cận, đảm bảo phản ánh đúng thực trạng giảng dạy và học tập.

Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng phần mềm SPSS với hệ số Cronbach’s alpha lần lượt là 0.85 và 0.82 cho bảng hỏi sinh viên và giảng viên, cho thấy độ tin cậy cao. Phân tích định tính từ phỏng vấn giúp làm rõ các quan điểm, khó khăn và đề xuất của giảng viên về việc tích hợp truyện ngắn. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong hai năm học 2011-2013, bao gồm giai đoạn khảo sát, thu thập và xử lý dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Sở thích thể loại truyện ngắn của sinh viên: 69% sinh viên ưu tiên truyện ngắn trong các thể loại văn học, cao hơn so với tiểu thuyết (32%), thơ (9%) và kịch (5%). Điều này cho thấy truyện ngắn là lựa chọn phù hợp để tích hợp trong giảng dạy đọc hiểu.

  2. Mức độ yêu thích đọc truyện ngắn: 86% sinh viên đồng ý hoặc hoàn toàn đồng ý rằng họ thích đọc truyện ngắn, chứng tỏ phương pháp này có khả năng tạo động lực học tập cao.

  3. Chủ đề truyện ngắn được ưa chuộng: 52% sinh viên chọn chủ đề quan hệ cá nhân (tình yêu, bạn bè), tiếp theo là chủ đề con người (21%) và thiên nhiên (17%). Các chủ đề xã hội và bí ẩn ít được quan tâm hơn (5%).

  4. Lợi ích của truyện ngắn trong giảng dạy: Sinh viên đánh giá cao việc truyện ngắn giúp cải thiện vốn từ vựng (điểm trung bình 1.8 trên thang 5), làm quen với phong cách viết bản ngữ (1.9), và nâng cao kỹ năng đọc hiểu (2.0). Ngoài ra, 94% sinh viên cho biết truyện ngắn giúp mở rộng kiến thức văn hóa và xã hội.

  5. Khó khăn khi sử dụng truyện ngắn: 45% sinh viên gặp khó khăn với từ vựng mới, 23% gặp trở ngại do khác biệt văn hóa, và 27% khó khăn với phong cách và cấu trúc văn học. Một số khó khăn khác gồm thành ngữ, tục ngữ và thời gian đọc hạn chế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc tích hợp truyện ngắn vào giảng dạy đọc hiểu mang lại nhiều lợi ích thiết thực, phù hợp với sở thích và nhu cầu của sinh viên. Truyện ngắn không chỉ giúp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ mà còn làm phong phú thêm kiến thức văn hóa, góp phần nâng cao sự hứng thú và động lực học tập. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả tương đồng với nhận định của Lao và Krashen (2000) về việc đọc văn học giúp cải thiện từ vựng và kỹ năng đọc.

Khó khăn về từ vựng và khác biệt văn hóa là những thách thức phổ biến trong giảng dạy ngoại ngữ, đòi hỏi giáo viên phải có chiến lược hỗ trợ phù hợp như giải thích từ mới, cung cấp kiến thức nền văn hóa và thiết kế hoạt động tương tác. Việc sử dụng biểu đồ thể hiện tỷ lệ sinh viên đồng ý với các lợi ích và khó khăn sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp: Giáo viên cần lựa chọn truyện ngắn có chủ đề gần gũi với sinh viên như quan hệ cá nhân, con người và thiên nhiên, đồng thời đảm bảo mức độ ngôn ngữ phù hợp để giảm khó khăn về từ vựng. Thời gian thực hiện: ngay trong học kỳ tiếp theo.

  2. Tăng cường hoạt động tiền đọc: Tổ chức các buổi thảo luận, giải thích từ vựng và kiến thức văn hóa liên quan trước khi đọc để giúp sinh viên chuẩn bị tốt hơn, nâng cao khả năng hiểu bài. Chủ thể thực hiện: giảng viên bộ môn, trong mỗi tiết học.

  3. Áp dụng phương pháp giảng dạy đa dạng: Kết hợp các kỹ thuật như đọc có hướng dẫn, thảo luận nhóm, đóng vai và viết phản hồi để tăng tính tương tác và phát triển toàn diện kỹ năng đọc hiểu. Thời gian: triển khai dần trong năm học.

  4. Tổ chức đào tạo nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa tập huấn về phương pháp tích hợp truyện ngắn và xử lý khó khăn trong giảng dạy đọc hiểu nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy. Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng đào tạo, thực hiện trong vòng 6 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để áp dụng truyện ngắn trong giảng dạy đọc hiểu, giúp cải thiện phương pháp giảng dạy và tăng hiệu quả học tập.

  2. Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh: Giúp sinh viên hiểu rõ lợi ích của việc đọc truyện ngắn, từ đó chủ động áp dụng trong học tập và phát triển kỹ năng đọc hiểu.

  3. Nhà quản lý giáo dục và xây dựng chương trình: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm để thiết kế chương trình học và tài liệu giảng dạy phù hợp với nhu cầu và trình độ của sinh viên.

  4. Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực ngôn ngữ và giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về phương pháp giảng dạy tiếng Anh và ứng dụng văn học trong giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nên sử dụng truyện ngắn trong giảng dạy đọc hiểu?
    Truyện ngắn có độ dài phù hợp, nội dung hấp dẫn và dễ tiếp cận, giúp sinh viên tăng hứng thú học tập và cải thiện kỹ năng đọc hiệu quả. Ví dụ, 86% sinh viên trong nghiên cứu cho biết họ thích đọc truyện ngắn.

  2. Làm thế nào để chọn truyện ngắn phù hợp cho sinh viên?
    Nên chọn truyện có chủ đề gần gũi với sinh viên như quan hệ cá nhân, con người và thiên nhiên, đồng thời đảm bảo ngôn ngữ không quá phức tạp để tránh gây khó khăn. Kết quả khảo sát cho thấy 52% sinh viên ưu tiên chủ đề quan hệ cá nhân.

  3. Khó khăn phổ biến khi sử dụng truyện ngắn là gì?
    Sinh viên thường gặp khó khăn về từ vựng mới (45%), khác biệt văn hóa (23%) và phong cách văn học (27%). Giáo viên cần hỗ trợ giải thích và cung cấp kiến thức nền để khắc phục.

  4. Phương pháp giảng dạy nào hiệu quả khi tích hợp truyện ngắn?
    Kết hợp hoạt động tiền đọc, đọc có hướng dẫn, thảo luận nhóm và các bài tập tương tác giúp sinh viên hiểu sâu và phát triển kỹ năng toàn diện.

  5. Làm sao để đánh giá hiệu quả của việc tích hợp truyện ngắn?
    Có thể sử dụng bảng hỏi, phỏng vấn và kiểm tra kỹ năng đọc trước và sau khi áp dụng phương pháp để đo lường sự tiến bộ về từ vựng, hiểu biết văn hóa và kỹ năng đọc hiểu.

Kết luận

  • Tích hợp truyện ngắn vào giảng dạy đọc hiểu giúp sinh viên tăng cường kỹ năng ngôn ngữ và mở rộng kiến thức văn hóa.
  • Sinh viên năm thứ ba tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế đánh giá cao phương pháp này với 86% thể hiện sự yêu thích.
  • Khó khăn chính gồm từ vựng mới, khác biệt văn hóa và phong cách văn học cần được giáo viên chú trọng giải quyết.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thực tiễn như lựa chọn truyện phù hợp, tăng cường hoạt động tiền đọc và đào tạo giảng viên.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng rộng rãi, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các kỹ năng ngôn ngữ khác.

Hành động ngay: Các giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng và điều chỉnh phương pháp tích hợp truyện ngắn để nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh, đồng thời khuyến khích sinh viên chủ động tham gia và phát triển kỹ năng đọc hiểu.