Thực Trạng Tuân Thủ Sử Dụng Kháng Sinh Dự Phòng Trong Phẫu Thuật Tại Bệnh Viện Bình Dân, Năm 2019

• Tác giả: Phạm Hữu Đoàn
• Người hướng dẫn: GS. Phan Văn Tường
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Tổ Chức Quản Lý Y Tế
• Đề tài: Thực Trạng Sử Dụng Kháng Sinh Dự Phòng Trong Phẫu Thuật Tại Bệnh Viện Bình Dân
• Loại tài liệu: Luận Văn Chuyên Khoa II
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Một số khái niệm
• 3.2. Nguyên tắc sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật
• 3.3. Thang đo tuân thủ sử dụng KSDP trong phẫu thuật
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 4.3. Thiết kế nghiên cứu
• 4.4. Phương pháp chọn mẫu
• 4.5. Công cụ thu thập
• 4.6. Phương pháp thu thập
• 4.7. Các biến số nghiên cứu
• 4.8. Các khái niệm, thước đo, tiêu chuẩn đánh giá
• 4.9. Phương pháp phân tích dữ kiện
• 4.10. Khắc phục các sai số
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Đặc tính mẫu nghiên cứu
• 5.2. Tuân thủ trong sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật
• 5.3. Một số yếu tố liên quan với tuân thủ trong sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật
• 5.4. Những rào cản trong việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật
• 5.5. Quản lý kháng sinh tại bệnh viện đối với việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật
• 6. ĐIỂM MẠNH VÀ HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU
• 6.1. Điểm hạn chế
• 6.2. Điểm mới và tính ứng dụng của đề tài
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• BỘ CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU
• BỘ CÔNG CỤ PHỎNG VẤN (ĐỐI TƯỢNG CÁN BỘ CHỦ CHỐT)
• BỘ CÔNG CỤ PHỎNG VẤN (ĐỐI TƯỢNG BÁC SĨ ĐIỀU TRỊ)

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Thực Trạng Sử Dụng Kháng Sinh Dự Phòng

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một thách thức lớn đối với y học toàn cầu, với tỷ lệ và tính kháng kháng sinh của vi khuẩn ngày càng gia tăng. Nhiễm khuẩn vết mổ (NKVM) là một nguyên nhân quan trọng gây tử vong ở người bệnh phẫu thuật. Sử dụng kháng sinh dự phòng (KSDP) trong phẫu thuật là một biện pháp hiệu quả để kiểm soát NKVM. Tuy nhiên, việc lạm dụng và sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến tăng tính kháng kháng sinh của vi khuẩn. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá thực trạng sử dụng kháng sinh dự phòng tại Bệnh viện Bình Dân và các yếu tố liên quan. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ kháng thuốc hiện nay rất cao ở các vi khuẩn phổ biến, gây ra các bệnh nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế. Đề kháng kháng sinh đang trở thành mối quan tâm hàng đầu trong lĩnh vực y tế.

1.1. Tầm quan trọng của Kháng Sinh Dự Phòng phẫu thuật

Kháng sinh dự phòng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật. Việc sử dụng kháng sinh trước khi rạch da giúp đạt được nồng độ thuốc đủ để tiêu diệt vi khuẩn, hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn lan rộng sau mổ. Tuy nhiên, cần tuân thủ các nguyên tắc sử dụng kháng sinh hợp lý để tránh tình trạng đề kháng kháng sinh. Theo Hướng dẫn sử dụng kháng sinh của Bộ Y tế, kháng sinh là những chất kháng khuẩn được tạo ra bởi các chủng vi sinh vật, có tác dụng ức chế sự phát triển của các vi sinh vật khác.

1.2. Các Loại Phẫu Thuật và Chỉ Định Kháng Sinh Dự Phòng

Việc lựa chọn và thời điểm sử dụng kháng sinh dự phòng phụ thuộc vào loại phẫu thuật. Các loại phẫu thuật được phân loại dựa trên nguy cơ nhiễm trùng, bao gồm phẫu thuật sạch, phẫu thuật sạch-nhiễm, phẫu thuật nhiễm và phẫu thuật bẩn. Kháng sinh dự phòng thường được chỉ định cho phẫu thuật sạch và sạch-nhiễm. Việc lựa chọn kháng sinh cũng cần dựa trên phổ kháng khuẩn, tác dụng phụ và khả năng tương tác thuốc. Cefazolin thường được sử dụng nhất trong điều trị dự phòng, ngoại trừ một số trường hợp như dị ứng beta-lactam sẽ sử dụng clindamycin hoặc vancomycin để thay thế.

II. Vấn Đề Tuân Thủ Kháng Sinh Dự Phòng Tại Bệnh Viện

Mặc dù KSDP là một biện pháp quan trọng, việc tuân thủ các phác đồ và hướng dẫn sử dụng kháng sinh chưa được thực hiện đầy đủ tại nhiều bệnh viện, bao gồm cả Bệnh viện Bình Dân. Điều này có thể do nhiều yếu tố, bao gồm áp lực công việc, thiếu kiến thức, hoặc thói quen thực hành chưa đúng. Tình trạng không tuân thủ có thể dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện, kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị. Nghiên cứu này nhằm xác định tỷ lệ tuân thủ và các yếu tố ảnh hưởng để đưa ra các giải pháp cải thiện.

2.1. Các Tiêu Chí Đánh Giá Tuân Thủ Kháng Sinh Dự Phòng

Việc đánh giá tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng cần dựa trên các tiêu chí cụ thể, bao gồm lựa chọn kháng sinh, thời điểm sử dụng kháng sinh dự phòng, liều dùng và thời gian sử dụng. Sự tuân thủ được đánh giá dựa trên các hướng dẫn và phác đồ đã được thiết lập tại bệnh viện. Thang đo tuân thủ sử dụng KSDP trong phẫu thuật dựa trên các tiêu chí: Lựa chọn kháng sinh dự phòng, Thời điểm sử dụng, Đường dùng, Liều dùng và Khoảng thời gian sử dụng.

2.2. Hậu Quả Của Việc Không Tuân Thủ Kháng Sinh Dự Phòng

Việc không tuân thủ hướng dẫn sử dụng kháng sinh có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm tăng nguy cơ dự phòng nhiễm khuẩn phẫu thuật, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị và tăng tỷ lệ tử vong. Ngoài ra, việc sử dụng kháng sinh không hợp lý còn góp phần làm gia tăng tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh, gây khó khăn cho việc điều trị các bệnh nhiễm trùng trong tương lai. Sự lạm dụng và sử dụng kháng sinh không đúng trong phẫu thuật như chỉ định kháng sinh khi không cần thiết, kéo dài thời gian sử dụng, có thể dẫn đến tăng tính kháng kháng sinh của vi khuẩn, dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn kéo dài, tăng thời gian nằm viện và tăng nguy cơ thất bại trong điều trị.

III. Cách Đánh Giá Thực Trạng Kháng Sinh Dự Phòng Tại Bệnh Viện

Để đánh giá thực trạng sử dụng kháng sinh dự phòng, nghiên cứu sử dụng phương pháp cắt ngang, kết hợp định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án của bệnh nhân phẫu thuật tại Bệnh viện Bình Dân. Phỏng vấn sâu cán bộ chủ chốt và bác sĩ điều trị để thu thập thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ. Phân tích dữ liệu để xác định tỷ lệ tuân thủ và các yếu tố liên quan.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu và Phương Pháp Thu Thập Dữ Liệu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang để mô tả thực trạng sử dụng kháng sinh dự phòng tại Bệnh viện Bình Dân. Dữ liệu định lượng được thu thập từ hồ sơ bệnh án của bệnh nhân phẫu thuật trong một khoảng thời gian nhất định. Dữ liệu định tính được thu thập thông qua phỏng vấn sâu cán bộ chủ chốt và bác sĩ điều trị. Thực hiện nghiên cứu cắt ngang, phương pháp thu thập thông tin định lượng kết hợp định tính, thực hiện trên 373 hồ sơ bệnh án có chỉ định phẫu thuật và được phân loại phẫu thuật sạch hoặc phẫu thuật sạch – nhiễm tại bệnh viện Bình Dân từ tháng 01/2019 đến tháng 06/2019.

3.2. Công Cụ và Phương Pháp Phân Tích Dữ Liệu Kháng Sinh Dự Phòng

Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ thu thập dữ liệu với các tiêu chí soạn sẵn, kết hợp với thành viên Ban Quản lý kháng sinh tại bệnh viện để đánh giá mức độ tuân thủ trong sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật. Số liệu sau khi thu thập được làm sạch và nhập vào máy tính bằng phần mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng phần mềm Stata 13 với các phép kiểm thống kê mô tả và thống kê phân tích. Sử dụng bộ công cụ thu thập với các tiêu chí soạn sẵn, kết hợp với thành viên Ban Quản lý kháng sinh tại bệnh viện để đánh giá mức độ tuân thủ trong sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tỷ Lệ Tuân Thủ và Các Yếu Tố Liên Quan

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng là 83,1%. Tiêu chí tuân thủ loại kháng sinh chiếm tỷ lệ cao nhất (99,2%), trong khi tiêu chí thời gian sử dụng kháng sinh dự phòng** ít được tuân thủ nhất (78,6%). Có mối liên quan giữa loại vết mổ và thời gian phẫu thuật với tuân thủ. Các yếu tố như quá tải bệnh nhân, thói quen cũ của nhân viên y tế, và tâm lý điều trị an toàn cũng ảnh hưởng đến việc tuân thủ.

4.1. Phân Tích Chi Tiết Về Mức Độ Tuân Thủ Các Tiêu Chí

Nghiên cứu phân tích chi tiết mức độ tuân thủ từng tiêu chí trong sử dụng kháng sinh dự phòng, bao gồm lựa chọn kháng sinh, thời điểm sử dụng kháng sinh, liều dùng và thời gian sử dụng. Kết quả cho thấy có sự khác biệt đáng kể về mức độ tuân thủ giữa các tiêu chí, cho thấy cần có các biện pháp can thiệp cụ thể để cải thiện tình hình. Cụ thể người bệnh thuộc nhóm người bệnh có loại vết mổ sạch có tỷ lệ tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật cao hơn nhóm người bệnh có loại vết mổ sạch – nhiễm và người bệnh thuộc nhóm người bệnh có thời gian phẫu thuật <120 phút có tỷ lệ tuân thủ khoảng thời gian sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật cao hơn so với nhóm người bệnh có thời gian phẫu thuật ≥120 phút.

4.2. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tuân Thủ Sử Dụng Kháng Sinh Dự Phòng

Nghiên cứu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng, bao gồm yếu tố liên quan đến người bệnh, yếu tố liên quan đến phẫu thuật và yếu tố liên quan đến bệnh viện. Các yếu tố này bao gồm loại vết mổ, thời gian phẫu thuật, kiến thức của nhân viên y tế, và chính sách quản lý kháng sinh của bệnh viện. Những rào cản trong việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật được đề cập đến bao gồm: tình trạng quá tải người bệnh, thói quen cũ của nhân viên y tế, dựa vào kinh nghiệm của bản thân, tâm lý điều trị an toàn, môi trường và dụng cụ phẫu thuật không đảm bảo.

V. Giải Pháp Nâng Cao Tuân Thủ Kháng Sinh Dự Phòng Hiệu Quả

Để nâng cao tuân thủ, nghiên cứu đề xuất các giải pháp như tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn, cập nhật phác đồ, tổ chức tập huấn về sử dụng kháng sinh hợp lý, và khuyến khích nhân viên y tế tuân thủ phác đồ. Cần có sự phối hợp giữa ban lãnh đạo bệnh viện, khoa dược, và các bác sĩ điều trị để đảm bảo thực hiện hiệu quả các giải pháp.

5.1. Các Biện Pháp Cụ Thể Để Cải Thiện Tuân Thủ

Các biện pháp cụ thể để cải thiện tuân thủ bao gồm việc xây dựng và triển khai các phác đồ kháng sinh dự phòng rõ ràng và dễ thực hiện, tổ chức các buổi tập huấn định kỳ cho nhân viên y tế về sử dụng kháng sinh hợp lý, tăng cường kiểm tra và giám sát việc tuân thủ phác đồ, và cung cấp phản hồi kịp thời cho nhân viên y tế về hiệu quả sử dụng kháng sinh. Đề ra những kiến nghị nâng cao công tác kiểm soát nhiễm khuẩn, cập nhật phác đồ, tập huấn sử dụng kháng sinh nhằm khuyến khích và tạo điều kiện cho nhân viên y tế tuân thủ tốt kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật.

5.2. Vai Trò Của Chương Trình Quản Lý Kháng Sinh

Chương trình quản lý kháng sinh đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng. Chương trình này giúp kiểm soát việc sử dụng kháng sinh tại bệnh viện, đảm bảo kháng sinh được sử dụng hợp lý và hiệu quả. Chương trình cần bao gồm các hoạt động như xây dựng phác đồ điều trị, giám sát sử dụng kháng sinh, đánh giá hiệu quả điều trị, và giáo dục nhân viên y tế. Từ năm 2016, bệnh viện Bình Dân đã triển khai Chương trình quản lý kháng sinh nhằm kiểm soát việc sử dụng kháng sinh với mục tiêu cải thiện chất lượng chăm sóc người bệnh, đảm bảo hiệu quả điều trị tốt nhất.

VI. Kết Luận Tương Lai Của Sử Dụng Kháng Sinh Dự Phòng Hiệu Quả

Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng về thực trạng sử dụng kháng sinh dự phòng tại Bệnh viện Bình Dân. Kết quả cho thấy cần có các biện pháp can thiệp để cải thiện tuân thủ và giảm nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện. Việc tiếp tục nghiên cứu và đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp là cần thiết để đảm bảo sử dụng kháng sinh một cách hợp lý và hiệu quả trong tương lai. Tình hình kháng kháng sinh của vi khuẩn đang trở thành mối quan tâm hàng đầu trong lĩnh vực y tế, các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc làm cho việc điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn ngày càng trở nên khó khăn và phức tạp hơn.

6.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm kích thước mẫu nhỏ và thiết kế cắt ngang. Các nghiên cứu tiếp theo nên sử dụng thiết kế dọc và cỡ mẫu lớn hơn để đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu định tính sâu hơn để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng kháng sinh của nhân viên y tế. Điểm mạnh và hạn chế của nghiên cứu, Điểm hạn chế, Điểm mới và tính ứng dụng của đề tài.

6.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Sử Dụng Kháng Sinh Hợp Lý

Việc sử dụng kháng sinh hợp lý là vô cùng quan trọng để giảm nguy cơ đề kháng kháng sinh và bảo vệ hiệu quả của kháng sinh trong tương lai. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, các bệnh viện và nhân viên y tế để đảm bảo kháng sinh được sử dụng một cách có trách nhiệm và hiệu quả. Trước thực trạng khủng hoảng kháng sinh, năm 2015, WHO đã cảnh báo và đề ra kế hoạch hành động toàn cầu về kháng kháng sinh nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết của cộng đồng, tối ưu hoá việc sử dụng kháng sinh, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn.

Nội dung chính

Tổng quan nghiên cứu

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một trong những thách thức lớn đối với ngành y tế toàn cầu, với tỷ lệ người bệnh nhập viện bị NKBV dao động từ 3,5% đến 19,1% tùy theo mức độ phát triển của quốc gia. Tại Việt Nam, tỷ lệ NKBV chung ước tính khoảng 5%-10%, trong đó tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ (NKVM) chiếm tới 51% trong tổng số các ca NKBV. NKBV không chỉ làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong mà còn kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị. Sử dụng kháng sinh dự phòng (KSDP) trong phẫu thuật được xem là biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa NKVM, tuy nhiên việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ thất bại.

Bệnh viện Bình Dân, một bệnh viện chuyên khoa hạng I tại TP. Hồ Chí Minh, đã triển khai Chương trình quản lý kháng sinh từ năm 2016 nhằm kiểm soát việc sử dụng kháng sinh, nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 01 đến tháng 06 năm 2019, với mục tiêu mô tả thực trạng tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tại bệnh viện này. Nghiên cứu tập trung vào các ca phẫu thuật sạch và sạch – nhiễm, với cỡ mẫu 373 hồ sơ bệnh án, nhằm cung cấp số liệu cụ thể về tỷ lệ tuân thủ và các yếu tố liên quan, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả quản lý kháng sinh và giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn sau phẫu thuật.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý sử dụng kháng sinh, bao gồm:

• Nguyên tắc sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật: Kháng sinh dự phòng được sử dụng nhằm đạt nồng độ thuốc đủ tiêu diệt vi khuẩn tại vị trí phẫu thuật trước khi rạch da, với các tiêu chí về lựa chọn loại kháng sinh, thời điểm, liều dùng, đường dùng và khoảng thời gian sử dụng.

• Phân loại vết mổ: Phẫu thuật được phân thành bốn loại gồm sạch, sạch – nhiễm, nhiễm và bẩn, trong đó KSDP chỉ được chỉ định cho phẫu thuật sạch và sạch – nhiễm.

• Chương trình quản lý kháng sinh (Antimicrobial Management Stewardship - AMS): Các biện pháp can thiệp nhằm tối ưu hóa việc sử dụng kháng sinh, giảm thiểu kháng thuốc và nâng cao hiệu quả điều trị.

Các khái niệm chính bao gồm: kháng sinh dự phòng, tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng, các tiêu chí đánh giá tuân thủ (lựa chọn kháng sinh, thời điểm sử dụng, liều dùng, đường dùng, khoảng thời gian sử dụng), và các yếu tố ảnh hưởng như đặc điểm người bệnh, quá trình nằm viện, đặc điểm phẫu thuật, cũng như các rào cản trong thực hành.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp cắt ngang, kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính. Cỡ mẫu định lượng là 373 hồ sơ bệnh án của người bệnh có chỉ định phẫu thuật sạch hoặc sạch – nhiễm tại Bệnh viện Bình Dân trong giai đoạn từ tháng 01 đến tháng 06 năm 2019. Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu hai giai đoạn: phân bổ theo tỷ lệ ca phẫu thuật của các khoa và lấy mẫu hệ thống trong từng khoa.

Dữ liệu định lượng được thu thập qua bộ công cụ chuẩn hóa, đánh giá mức độ tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng dựa trên các tiêu chí đã được xác định. Dữ liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm Epidata 3.1 và phân tích thống kê bằng Stata 13, sử dụng các phép kiểm mô tả và kiểm định chi bình phương, Fisher, cùng phân tích đa biến để xác định các yếu tố liên quan.

Phần định tính gồm 3 nhóm thảo luận và 12 phỏng vấn sâu với các cán bộ chủ chốt, bác sĩ điều trị và điều dưỡng nhằm khai thác các yếu tố ảnh hưởng và rào cản trong việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng. Các cuộc phỏng vấn được ghi âm, ghi chép và phân tích nội dung.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng đạt 83,1% trong tổng số 373 hồ sơ bệnh án, trong đó tiêu chí tuân thủ lựa chọn loại kháng sinh đạt cao nhất với 99,2%, còn tiêu chí tuân thủ khoảng thời gian sử dụng thấp nhất với 78,6%.

2. Loại kháng sinh dự phòng phổ biến nhất là Cefuroxime (65,6%) và Cefoxitin (11,3%), chủ yếu được sử dụng qua đường tiêm tĩnh mạch (90,2%) và trong khoảng thời gian 30 phút đến 1 giờ trước khi rạch da (90,2%).

3. Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê (p<0,05) giữa loại vết mổ và thời gian phẫu thuật với tỷ lệ tuân thủ: người bệnh phẫu thuật loại vết mổ sạch có tỷ lệ tuân thủ cao hơn so với loại sạch – nhiễm; thời gian phẫu thuật dưới 120 phút cũng liên quan đến tỷ lệ tuân thủ khoảng thời gian sử dụng kháng sinh dự phòng cao hơn.

4. Các rào cản chính trong việc tuân thủ gồm quá tải người bệnh, thói quen cũ của nhân viên y tế, dựa vào kinh nghiệm cá nhân, tâm lý điều trị an toàn, môi trường và dụng cụ phẫu thuật không đảm bảo.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ tuân thủ 83,1% tại Bệnh viện Bình Dân tương đối cao so với một số nghiên cứu trong và ngoài nước, phản ánh hiệu quả bước đầu của chương trình quản lý kháng sinh tại bệnh viện. Tiêu chí lựa chọn kháng sinh đạt tỷ lệ tuân thủ gần như tuyệt đối cho thấy sự nhận thức tốt của nhân viên y tế về việc lựa chọn thuốc phù hợp. Tuy nhiên, tỷ lệ tuân thủ khoảng thời gian sử dụng thấp hơn cho thấy còn tồn tại những hạn chế trong việc kiểm soát thời gian dùng thuốc, có thể do các yếu tố khách quan như quá tải bệnh viện hoặc quy trình chưa đồng bộ.

Việc lựa chọn Cefuroxime và Cefoxitin phù hợp với khuyến cáo quốc tế và hướng dẫn của bệnh viện, đồng thời giảm thiểu nguy cơ kháng thuốc so với các nhóm kháng sinh thế hệ cao hơn. Mối liên quan giữa loại vết mổ và thời gian phẫu thuật với tuân thủ cho thấy các ca phẫu thuật phức tạp hoặc có nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn thường gặp khó khăn hơn trong việc tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí.

Các rào cản được xác định phù hợp với các nghiên cứu trước đây, nhấn mạnh vai trò của môi trường làm việc, áp lực công việc và thói quen cá nhân trong việc ảnh hưởng đến thực hành sử dụng kháng sinh. Kết quả này gợi ý cần có các biện pháp can thiệp toàn diện, không chỉ tập trung vào kiến thức mà còn cải thiện điều kiện làm việc và quy trình quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tuân thủ từng tiêu chí và bảng phân tích mối liên quan giữa các yếu tố đặc điểm phẫu thuật với tỷ lệ tuân thủ, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế trong thực hành hiện tại.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tập huấn và đào tạo liên tục cho nhân viên y tế về sử dụng kháng sinh dự phòng, đặc biệt nhấn mạnh các tiêu chí thời điểm và khoảng thời gian sử dụng, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành. Thời gian thực hiện: trong 6 tháng tới; chủ thể: Ban Quản lý kháng sinh và phòng đào tạo bệnh viện.

2. Cải thiện quy trình quản lý và giám sát việc sử dụng kháng sinh dự phòng, bao gồm xây dựng hệ thống cảnh báo tự động về thời điểm dùng thuốc và liều lượng, giúp giảm thiểu sai sót do quá tải hoặc thiếu thông tin. Thời gian thực hiện: 12 tháng; chủ thể: Ban Quản lý chất lượng và công nghệ thông tin bệnh viện.

3. Tăng cường đầu tư và cải thiện điều kiện môi trường phòng mổ và dụng cụ phẫu thuật, đảm bảo các yếu tố vật chất hỗ trợ cho việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình sử dụng kháng sinh dự phòng. Thời gian thực hiện: 18 tháng; chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện và phòng vật tư.

4. Xây dựng và duy trì các nhóm hỗ trợ chuyên môn đa ngành, bao gồm bác sĩ, điều dưỡng và dược sĩ, nhằm tạo điều kiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và giải quyết các khó khăn trong thực hành sử dụng kháng sinh dự phòng. Thời gian thực hiện: liên tục; chủ thể: Ban Quản lý kháng sinh và các khoa lâm sàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên y tế tại các bệnh viện chuyên khoa và đa khoa: Giúp nâng cao kiến thức và thực hành về sử dụng kháng sinh dự phòng, từ đó giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện và kháng thuốc.

2. Quản lý bệnh viện và các đơn vị y tế công cộng: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích để xây dựng chính sách quản lý kháng sinh hiệu quả, đồng thời phát triển các chương trình đào tạo và giám sát.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý y tế: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và đánh giá thực trạng tuân thủ trong lĩnh vực quản lý sử dụng kháng sinh.

4. Cơ quan hoạch định chính sách y tế và các tổ chức quốc tế: Hỗ trợ trong việc đánh giá hiệu quả các chương trình quản lý kháng sinh và đề xuất các chiến lược can thiệp phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật lại quan trọng?
   Tuân thủ giúp đảm bảo kháng sinh được sử dụng đúng cách, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn vết mổ và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn kháng thuốc, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và giảm chi phí y tế.

2. Các tiêu chí đánh giá tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng gồm những gì?
   Bao gồm lựa chọn loại kháng sinh phù hợp, thời điểm sử dụng trong vòng 30-60 phút trước khi rạch da, liều dùng đúng theo hướng dẫn, đường dùng chủ yếu là tiêm tĩnh mạch và khoảng thời gian sử dụng không vượt quá 24 giờ sau phẫu thuật.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến việc tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng?
   Các yếu tố như loại vết mổ, thời gian phẫu thuật, quá tải bệnh viện, thói quen cá nhân của nhân viên y tế và điều kiện môi trường phòng mổ đều có ảnh hưởng đáng kể.

4. Làm thế nào để cải thiện tỷ lệ tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng?
   Cần kết hợp đào tạo liên tục, cải tiến quy trình quản lý, nâng cao điều kiện vật chất và xây dựng nhóm hỗ trợ chuyên môn đa ngành để hỗ trợ nhân viên y tế thực hiện đúng hướng dẫn.

5. Kháng sinh dự phòng được sử dụng phổ biến nhất tại Bệnh viện Bình Dân là gì?
   Cefuroxime và Cefoxitin là hai loại kháng sinh dự phòng được sử dụng nhiều nhất, phù hợp với khuyến cáo quốc tế và hướng dẫn của bệnh viện nhằm tối ưu hiệu quả và giảm nguy cơ kháng thuốc.

Kết luận

• Tỷ lệ tuân thủ sử dụng kháng sinh dự phòng trong phẫu thuật tại Bệnh viện Bình Dân năm 2019 đạt 83,1%, phản ánh sự nhận thức và thực hành tốt của nhân viên y tế.
• Tiêu chí tuân thủ lựa chọn loại kháng sinh đạt gần 100%, trong khi tiêu chí về khoảng thời gian sử dụng còn nhiều hạn chế.
• Các yếu tố như loại vết mổ và thời gian phẫu thuật có ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ tuân thủ.
• Rào cản chính bao gồm quá tải bệnh viện, thói quen cũ, tâm lý điều trị an toàn và điều kiện môi trường phòng mổ.
• Đề xuất các giải pháp tập huấn, cải tiến quy trình, nâng cấp điều kiện vật chất và xây dựng nhóm hỗ trợ chuyên môn nhằm nâng cao hơn nữa tỷ lệ tuân thủ và hiệu quả sử dụng kháng sinh dự phòng.

Tiếp theo, cần triển khai các chương trình đào tạo và giám sát chặt chẽ trong vòng 6-12 tháng tới để đánh giá hiệu quả các biện pháp can thiệp. Các nhà quản lý và nhân viên y tế được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện.