Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2013-2017, quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN), với tổng số doanh nghiệp đăng ký kinh doanh đạt 3.570, chiếm 29,5% tổng số doanh nghiệp toàn thành phố. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của quận đạt khoảng 12,4%/năm, cao gấp đôi so với mức trung bình cả nước, trong đó khu vực công nghiệp - xây dựng chiếm gần 39%, dịch vụ - thương mại chiếm trên 60%. Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển nhanh về số lượng, các doanh nghiệp này vẫn còn nhiều hạn chế về quy mô vốn, năng lực quản lý và đặc biệt là khâu khởi nghiệp. Nhiều doanh nghiệp mới thành lập hoạt động tự phát, thiếu kế hoạch kinh doanh bài bản, dẫn đến tỷ lệ doanh nghiệp không hoạt động hoặc phá sản chiếm khoảng 30%.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng khởi nghiệp của DNVVN trên địa bàn quận Lê Chân trong giai đoạn 2013-2017, phân tích các nhân tố ảnh hưởng, đồng thời đề xuất các biện pháp phát triển phong trào khởi nghiệp giai đoạn 2018-2023. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cơ sở kinh doanh nhỏ trên địa bàn quận, với trọng tâm là quá trình lập kế hoạch kinh doanh, đăng ký kinh doanh và các điều kiện hỗ trợ khởi nghiệp. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của DNVVN, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người lao động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về khởi nghiệp và quản lý doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trước hết, khái niệm DNVVN được xác định theo Nghị định 56/2009/NĐ-CP, phân loại theo quy mô vốn và số lao động. Khởi nghiệp được hiểu là quá trình tổ chức và vận hành doanh nghiệp mới trong điều kiện không chắc chắn, với đặc trưng là chấp nhận rủi ro và sáng tạo giá trị.

Khung lý thuyết chính bao gồm:

  • Lý thuyết lập kế hoạch kinh doanh: Bản kế hoạch kinh doanh là công cụ quan trọng giúp người khởi nghiệp xác định mục tiêu, nghiên cứu thị trường, đánh giá rủi ro và huy động nguồn lực. Lý thuyết này được kết hợp với mô hình quản trị marketing (R+STP+MM+I+C) để phân tích môi trường, phân khúc thị trường, định vị sản phẩm và tổ chức thực hiện.

  • Lý thuyết quản trị doanh nghiệp vừa và nhỏ: Bao gồm các khái niệm về tổ chức, quản lý tài chính, nhân sự và marketing phù hợp với quy mô nhỏ, linh hoạt và năng động của DNVVN.

  • Phân tích SWOT: Được sử dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong quá trình khởi nghiệp, từ đó đề xuất chiến lược phát triển phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thống kê, khảo sát, phân tích tổng hợp và so sánh.

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ Phòng Đăng ký kinh doanh, Chi cục Thống kê quận Lê Chân, Phòng Kinh tế quận, Hiệp hội Doanh nghiệp quận, cùng các báo cáo chính thức của UBND quận và thành phố Hải Phòng.

  • Phương pháp chọn mẫu: Khảo sát 868 doanh nghiệp mới thành lập trong giai đoạn 2016-2017, đại diện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định lượng với các chỉ số tăng trưởng, tỷ lệ thành công, vốn đầu tư, lao động; phân tích định tính qua phỏng vấn, đánh giá thực trạng quản lý và hoạt động doanh nghiệp; so sánh kết quả giữa các nhóm doanh nghiệp có và không có kế hoạch kinh doanh bài bản.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017 cho thực trạng khởi nghiệp, đồng thời đề xuất giải pháp phát triển phong trào khởi nghiệp giai đoạn 2018-2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ: Tổng số doanh nghiệp trên địa bàn quận tăng từ 835 năm 2013 lên 3.570 năm 2017, với tỷ lệ DNVVN chiếm trên 98% tổng số doanh nghiệp. Tốc độ tăng bình quân số doanh nghiệp mới thành lập đạt trên 40%/năm.

  2. Quy mô vốn và lao động còn hạn chế: Vốn kinh doanh bình quân mỗi doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ khoảng 2,68 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với doanh nghiệp lớn. Tổng số lao động trong DNVVN là 59.000 người, chiếm khoảng 60% tổng lao động doanh nghiệp trên địa bàn, với bình quân 27,66 lao động/doanh nghiệp.

  3. Tỷ lệ thành công khởi nghiệp phụ thuộc vào kế hoạch kinh doanh: Doanh nghiệp có kế hoạch kinh doanh bài bản có tỷ lệ phát triển tốt đạt 45,1%, trong khi doanh nghiệp không có kế hoạch chỉ đạt 23,9%. Tỷ lệ doanh nghiệp không hoạt động hoặc phá sản ở nhóm không có kế hoạch lên tới 27,6%, cao gấp hơn 4 lần nhóm có kế hoạch.

  4. Nguồn vốn khởi nghiệp tăng nhanh: Vốn đầu tư mới của doanh nghiệp khởi nghiệp tăng 12,58 lần trong giai đoạn 2013-2017, vốn bổ sung tăng 134,74 lần, cho thấy sự gia tăng mạnh mẽ về nguồn lực tài chính.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự phát triển nhanh về số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại quận Lê Chân, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế địa phương với tốc độ 12,4%/năm, cao hơn mức trung bình toàn quốc. Tuy nhiên, quy mô vốn và năng lực quản lý còn hạn chế, dẫn đến nhiều doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả hoặc ngừng hoạt động.

Việc lập kế hoạch kinh doanh bài bản được chứng minh là yếu tố then chốt giúp nâng cao tỷ lệ thành công khởi nghiệp, phù hợp với lý thuyết quản trị doanh nghiệp và marketing hiện đại. So sánh với các nghiên cứu quốc tế về DNVVN tại Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan, việc chú trọng đào tạo, quản lý và phát triển công nghệ là những yếu tố quyết định sự bền vững của doanh nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng doanh nghiệp, biểu đồ phân bố vốn và lao động, bảng so sánh tỷ lệ thành công giữa các nhóm doanh nghiệp có và không có kế hoạch kinh doanh. Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và cải thiện môi trường kinh doanh để nâng cao hiệu quả khởi nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và tư vấn lập kế hoạch kinh doanh: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về lập kế hoạch kinh doanh, marketing và quản lý tài chính cho người khởi nghiệp, nhằm nâng cao năng lực quản trị và giảm thiểu rủi ro. Thời gian thực hiện: 2018-2023. Chủ thể: UBND quận, các trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp.

  2. Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh: Đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh, giảm bớt các lần kiểm tra không cần thiết, tăng cường đối thoại giữa chính quyền và doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn kịp thời. Thời gian: 2018-2020. Chủ thể: UBND quận, Sở Kế hoạch và Đầu tư.

  3. Hỗ trợ tài chính và tạo quỹ đất cho khởi nghiệp: Thiết lập quỹ hỗ trợ vốn ưu đãi cho doanh nghiệp mới thành lập, đồng thời bố trí quỹ đất phù hợp cho các dự án khởi nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ. Thời gian: 2018-2023. Chủ thể: Ngân hàng chính sách, UBND quận.

  4. Tăng cường quảng bá và nhân rộng mô hình khởi nghiệp thành công: Xây dựng các chương trình truyền thông, giới thiệu các tấm gương khởi nghiệp tiêu biểu để tạo động lực và lan tỏa phong trào khởi nghiệp trong cộng đồng. Thời gian: 2018-2023. Chủ thể: UBND quận, các tổ chức đoàn thể.

  5. Cải cách hành chính trong lĩnh vực thuế và hỗ trợ pháp lý: Đơn giản hóa quy trình kê khai thuế, hỗ trợ tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp mới thành lập nhằm giảm bớt gánh nặng hành chính và chi phí tuân thủ. Thời gian: 2018-2021. Chủ thể: Cục Thuế, Sở Tư pháp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Người khởi nghiệp và chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ: Nắm bắt kiến thức về quy trình khởi nghiệp, lập kế hoạch kinh doanh và các yếu tố ảnh hưởng đến thành công, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Cán bộ quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Hiểu rõ thực trạng và các khó khăn của DNVVN để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

  3. Các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp và đào tạo nghề: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chương trình đào tạo, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật cho người khởi nghiệp.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, kinh doanh: Tham khảo các lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về khởi nghiệp doanh nghiệp vừa và nhỏ tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Khởi nghiệp doanh nghiệp vừa và nhỏ là gì?
    Khởi nghiệp là quá trình thành lập và vận hành doanh nghiệp mới trong điều kiện không chắc chắn, với mục tiêu tạo ra giá trị kinh tế và xã hội. Doanh nghiệp vừa và nhỏ là các doanh nghiệp có quy mô vốn và lao động hạn chế, chiếm tỷ lệ lớn trong nền kinh tế địa phương.

  2. Tại sao lập kế hoạch kinh doanh lại quan trọng?
    Kế hoạch kinh doanh giúp người khởi nghiệp xác định mục tiêu, nghiên cứu thị trường, đánh giá rủi ro và huy động nguồn lực hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy doanh nghiệp có kế hoạch bài bản có tỷ lệ thành công cao hơn 45% so với nhóm không có kế hoạch.

  3. Những khó khăn chính của doanh nghiệp vừa và nhỏ khi khởi nghiệp là gì?
    Khó khăn bao gồm thiếu vốn, quản lý yếu kém, thiếu kinh nghiệm thị trường, thủ tục hành chính phức tạp và thiếu hỗ trợ kỹ thuật. Điều này dẫn đến tỷ lệ doanh nghiệp không hoạt động hoặc phá sản chiếm khoảng 30%.

  4. Các biện pháp nào giúp phát triển phong trào khởi nghiệp tại quận Lê Chân?
    Các biện pháp gồm đào tạo kỹ năng quản lý, cải thiện môi trường đầu tư, hỗ trợ tài chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính và quảng bá các mô hình khởi nghiệp thành công.

  5. Ai nên tham khảo nghiên cứu này?
    Người khởi nghiệp, cán bộ quản lý nhà nước, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp và nhà nghiên cứu chuyên ngành quản lý kinh tế sẽ tìm thấy nhiều thông tin hữu ích từ nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả hoạt động và chính sách hỗ trợ.

Kết luận

  • Quận Lê Chân có sự phát triển nhanh về số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế địa phương với tốc độ 12,4%/năm.
  • Quy mô vốn và năng lực quản lý của các doanh nghiệp còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và tỷ lệ thành công khởi nghiệp.
  • Lập kế hoạch kinh doanh bài bản là yếu tố quyết định giúp nâng cao tỷ lệ thành công và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp mới thành lập.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo, hỗ trợ tài chính, cải cách hành chính và quảng bá phong trào khởi nghiệp giai đoạn 2018-2023.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các biện pháp hỗ trợ đồng bộ, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển bền vững doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng môi trường khởi nghiệp năng động, sáng tạo và bền vững tại quận Lê Chân!