THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC THEO VỊ TRÍ VIỆC LÀM TẠI BỘ NỘI VỤ

Đề án được xây dựng dựa trên nguyên tắc kết hợp tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm (VTVL) và chỉ tiêu biên chế trong quản lý cán bộ, công chức. VTVL có ý nghĩa quan trọng trong việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng công chức cũng như việc xác định, bố trí biên chế công chức phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị. Đề án nhằm giải quyết vấn đề đặt ra trong công cuộc cải cách chế độ công vụ, công chức cũng như cải cách nền hành chính nhà nước hiện nay ở Việt Nam.

Mục tiêu của đề án là nghiên cứu, tìm hiểu và đánh giá đúng tình hình thực hiện pháp luật về quản lý công chức (QLCC) theo vị trí việc làm (VTVL) tại Bộ Nội vụ trong những năm qua và hiện nay. Trên cơ sở đó, đề án đề xuất các giải pháp để bảo đảm thực hiện pháp luật về QLCC theo VTVL tại Bộ Nội vụ trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu này, đề án đặt ra các nhiệm vụ như nghiên cứu cơ sở lý luận của việc thực hiện pháp luật về QLCC theo VTVL, khảo sát, nghiên cứu, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về QLCC theo VTVL tại Bộ Nội vụ, và đề xuất các giải pháp bảo đảm việc thực hiện pháp luật về QLCC theo VTVL tại Bộ Nội vụ trong tương lai.

Các công trình nghiên cứu trước đây đã tiếp cận vấn đề thực hiện pháp luật về quản lý công chức theo vị trí việc làm (VTVL) từ nhiều góc độ khác nhau. Các nghiên cứu đã đi sâu vào các khía cạnh như tuyển dụng công chức theo VTVL, đào tạo và bồi dưỡng công chức theo VTVL, cũng như vị trí việc làm trong các cơ quan hành chính. Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào thực hiện một cách toàn diện về cả lý luận và thực tiễn của vấn đề này, đồng thời phân tích nguyên nhân của những tồn tại và hạn chế và đề xuất các giải pháp cụ thể về thực hiện pháp luật về quản lý công chức nói chung và quản lý công chức theo VTVL tại Bộ Nội vụ nói riêng. Vì vậy, đề án này không có sự trùng lặp với các nghiên cứu trước đó.

Đề án tập trung vào việc nghiên cứu việc thực hiện pháp luật về quản lý công chức theo vị trí việc làm tại 16 tổ chức hành chính thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực thuộc Bộ Nội vụ. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2023. Về không gian, đề án tập trung vào các cơ quan và tổ chức hành chính thực hiện chức năng quản lý nhà nước thuộc Bộ Nội vụ. Về nội dung, đề án tập trung nghiên cứu các khía cạnh liên quan đến việc thực hiện pháp luật về quản lý công chức theo vị trí việc làm tại Bộ Nội vụ.

Công chức được định nghĩa là công dân Việt Nam, được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các vị trí tương ứng với VTVL trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội. Quản lý công chức là quá trình hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc thực hiện các quy định pháp luật về quản lý và sử dụng công chức. Quá trình này bao gồm nhiều hoạt động như tuyển dụng, bổ nhiệm, nâng ngạch, nâng lương, cho thôi việc, nghỉ hưu, giải quyết chế độ, chính sách, khen thưởng và kỷ luật đối với công chức.

Quản lý công chức phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản như đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự quản lý của Nhà nước, kết hợp giữa tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm và chỉ tiêu biên chế. Nội dung quản lý công chức rất đa dạng, bao gồm ban hành văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng kế hoạch và quy hoạch, quy định ngạch, chức danh và mã số công chức, xác định số lượng và quản lý biên chế, tổ chức tuyển dụng, sử dụng và đào tạo công chức, thực hiện chế độ tiền lương và các chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật, thôi việc và nghỉ hưu, cũng như thực hiện thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Theo Luật Cán bộ, công chức năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), VTVL là công việc gắn với chức danh, chức vụ, cơ cấu và ngạch công chức để xác định biên chế và bố trí công chức trong cơ quan, tổ chức, đơn vị. VTVL đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và sử dụng nhân lực cả trong khu vực công và khu vực tư nhân. Tại Việt Nam, khái niệm VTVL ngày càng được quan tâm, đặc biệt từ khi có sự chuyển đổi từ hệ thống công vụ chức nghiệp sang hệ thống công vụ vị trí việc làm.

Để hoàn thiện thể chế thực hiện pháp luật về QLCC theo VTVL, cần tiến hành rà soát, sửa đổi, và bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Mục tiêu là đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, và khả thi của hệ thống pháp luật. Các quy định cần phải rõ ràng, dễ hiểu và dễ áp dụng, đồng thời phải phù hợp với thực tiễn hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Việc hoàn thiện thể chế là nền tảng quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý công chức và đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong quá trình thực thi công vụ.

Việc xác định số lượng và quản lý biên chế công chức một cách khoa học là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Cần phải tiến hành khảo sát, đánh giá nhu cầu nhân lực của từng cơ quan, đơn vị dựa trên chức năng, nhiệm vụ và khối lượng công việc thực tế. Việc quản lý biên chế phải đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp với sự thay đổi của tình hình kinh tế - xã hội và yêu cầu cải cách hành chính. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng biên chế, tránh tình trạng lãng phí, thất thoát.

Đổi mới công tác tuyển dụng và quản lý công chức theo vị trí việc làm là yếu tố quan trọng để xây dựng đội ngũ công chức chất lượng cao. Cần phải xây dựng hệ thống tiêu chuẩn chức danh và khung năng lực cho từng vị trí việc làm, đồng thời đổi mới quy trình tuyển dụng theo hướng cạnh tranh, minh bạch và công bằng. Việc quản lý công chức phải dựa trên kết quả thực hiện công việc và đánh giá năng lực, phẩm chất của từng cá nhân, đồng thời tạo môi trường làm việc thuận lợi để công chức phát huy tối đa năng lực và sở trường của mình.

Lộ trình thực hiện các giải pháp cần được xây dựng cụ thể và chi tiết, phù hợp với điều kiện thực tế của Bộ Nội vụ. Cần xác định rõ các mục tiêu, nhiệm vụ và các bước thực hiện, đồng thời phân công trách nhiệm cho từng đơn vị và cá nhân. Lộ trình cần có tính linh hoạt để có thể điều chỉnh khi cần thiết, đồng thời cần đảm bảo tính khả thi để có thể triển khai thực hiện hiệu quả.

Để thực hiện hiệu quả các giải pháp, cần đảm bảo đầy đủ các nguồn lực cần thiết, bao gồm nguồn ngân sách và nguồn nhân lực. Nguồn ngân sách cần được phân bổ hợp lý cho các hoạt động như rà soát, sửa đổi pháp luật, tuyển dụng, đào tạo, và đánh giá công chức. Nguồn nhân lực cần được đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực và trình độ, đồng thời cần có cơ chế khuyến khích để thu hút và giữ chân những cán bộ có năng lực.

Tổng kết và đánh giá chung về công tác quản lý công chức theo vị trí việc làm (VTVL) cần phải khách quan và toàn diện. Cần xem xét những kết quả đạt được, những tồn tại và hạn chế, đồng thời phân tích nguyên nhân của những vấn đề đó. Trên cơ sở đó, đưa ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp để tiếp tục hoàn thiện công tác quản lý công chức trong thời gian tới.

Các kiến nghị và đề xuất cần tập trung vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quản lý công chức, tăng cường nguồn lực cho công tác đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá công chức, đồng thời nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý công chức. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả của các giải pháp.