Thơ Đi Sứ Của Sứ Thần Trung Quốc Tại Việt Nam Thế Kỷ 18

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Đối tượng nghiên cứu

1.3. Phạm vi nghiên cứu và tư liệu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.5. Đóng góp khoa học của Luận án

1.6. Bố cục của Luận án. Quy ước trình bày Luận án

2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU THƠ ĐI SỨ Ở MỘT SỐ NƯỚC THUỘC VÙNG VĂN HÓA HÁN

2.1. NGHIÊN CỨU THƠ ĐI SỨ CỦA SỨ THẦN VIỆT NAM TỚI TRUNG QUỐC

2.1.1. Sưu tập danh sách sứ thần hoặc văn bản

2.1.2. Dịch thuật, giới thiệu công bố

2.1.3. Nghiên cứu từ các góc độ

2.2. NGHIÊN CỨU THƠ ĐI SỨ CỦA SỨ THẦN TRUNG QUỐC TỚI VIỆT NAM

2.2.1. Nghiên cứu của học giả Việt Nam

2.2.2. Nghiên cứu của học giả Trung Quốc

2.3. Đánh giá chung về kết quả nghiên cứu đã triển khai trước đây

2.4. ĐỀ XUẤT HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN

2.5. Tiểu kết chương 1

3. SỨ THẦN TRUNG QUỐC ĐẾN VIỆT NAM, LƯỢC SỬ THÔNG SỨ VÀ GIAO LƯU VĂN HÓA

3.1. LƯỢC SỬ SỰ HÌNH THÀNH MỐI QUAN HỆ THÔNG SỨ

3.1.1. Nhìn lại quan hệ Trung - Việt trước thế kỷ X

3.1.2. Sự hình thành mối quan hệ thông sứ

3.2. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ SỨ ĐOÀN

3.2.1. Thống kê số sứ đoàn Trung Quốc đã sang Việt Nam

3.2.2. Thưởng phạt đối với sứ thần

3.3. NHIỆM VỤ CỦA SỨ ĐOÀN TRUNG QUỐC

3.4. ĐÁNH GIÁ VỀ TÁC ĐỘNG, HIỆU QUẢ CỦA CÔNG VIỆC THÔNG SỨ

3.5. Tiểu kết chương 2

4. TÌNH HÌNH LƯU TRỮ, DIỆN MẠO VĂN BẢN, NỘI DUNG CỦA THƠ ĐI SỨ

4.1. TÌNH HÌNH, DIỆN MẠO CÁC VĂN BẢN

4.1.1. Tình hình lưu trữ của Sứ Giao tập các triều

4.1.2. Diện mạo các văn bản TĐS

4.1.3. Thống kê tác giả, tác phẩm đi sứ được lưu trữ

4.2. NỘI DUNG CỦA THƠ ĐI SỨ

4.2.1. Chủ đề về chính trị, ngoại giao

4.2.2. Chủ đề về sứ trình cũng như hoạt động trên sứ trình

4.2.3. Chủ đề về cảnh vật mới lạ và cuộc sống người dân

4.2.4. Chủ đề về nhớ quê nhớ nhà

4.2.5. Cảm hứng chủ đạo. Ý thức dân tộc

4.2.6. Ý thức trách nhiệm của sứ thần

4.3. Tiểu kết chương 3

5. THỂ LOẠI VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA THƠ ĐI SỨ

5.1. THỂ LOẠI CỦA THƠ ĐI SỨ

5.1.1. Chia theo cấu trúc hình thức

5.1.2. Chia theo tiêu chí nội dung

5.2. BÚT PHÁP NGHỆ THUẬT CỦA THƠ ĐI SỨ

5.2.1. Tức cảnh sinh tình

5.2.2. Thác vật ngôn chí

5.2.3. Tức cổ nghiệm kim

5.2.4. Tức sự thư hoài

5.3. ĐẶC ĐIỂM THƠ ĐI SỨ

5.3.1. Mang đậm tính ký sự

5.3.2. Tự sự kết hợp với trữ tình

5.3.3. Mang tính lưu động di chuyển

5.3.4. Không qua nhiều trau chuốt

5.3.5. Chịu sự ảnh hưởng của các bậc tiền bối

5.4. Tiểu kết chương 4

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục I: CÁC BẢNG BIỂU VỀ SỨ ĐOÀN VÀ TĐS

Phụ lục II: TUYỂN DỊCH MỘT SỐ BÀI TĐS VÀ TXH

Phụ lục III: DANH MỤC NHAN ĐỀ CÁC BÀI TĐS CỦA SỨ THẦN TRUNG QUỐC

Phụ lục IV: CÁC BẢN SỨ TRÌNH ĐỒ

I. Giới thiệu về thơ đi sứ

Thơ đi sứ, hay thơ đi sứ (TĐS), là một thể loại văn học đặc biệt của các sứ thần Trung Quốc trong quá trình giao lưu văn hóa với Việt Nam thế kỷ 18. Tác phẩm này không chỉ phản ánh những trải nghiệm cá nhân của sứ thần mà còn ghi lại những sự kiện lịch sử quan trọng. Trong bối cảnh giao lưu văn hóa, thơ đi sứ thể hiện sự kết nối giữa hai nền văn hóa, đồng thời là một phần không thể thiếu trong văn học Trung Quốc và văn học Việt Nam. Các bài thơ này thường được sáng tác trong các chuyến đi sứ, thể hiện tâm tư, tình cảm của sứ thần đối với quê hương, đất nước và con người nơi họ đến. Đặc biệt, thơ đi sứ còn mang tính chất hành trình đi sứ, ghi lại những cảm xúc và suy nghĩ của sứ thần trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ ngoại giao.

1.1. Đặc điểm của thơ đi sứ

Thơ đi sứ thường mang đậm tính ký sự, kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Các bài thơ không chỉ đơn thuần là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là những tài liệu lịch sử quý giá. Chúng phản ánh tình hình chính trị, quan hệ Việt Trung và những cảm xúc của sứ thần trong bối cảnh lịch sử cụ thể. Nội dung thơ đi sứ thường xoay quanh các chủ đề như chính trị, ngoại giao, và cảnh vật mới lạ. Đặc biệt, cảm hứng chủ đạo trong thơ đi sứ là ý thức dân tộc và trách nhiệm của sứ thần. Những bài thơ này không chỉ là sản phẩm của cá nhân mà còn là kết quả của một quá trình giao lưu văn hóa sâu sắc giữa hai quốc gia.

II. Tình hình lưu trữ và nội dung của thơ đi sứ

Tình hình lưu trữ các tác phẩm thơ đi sứ của sứ thần Trung Quốc tại Việt Nam thế kỷ 18 rất phong phú. Các tác phẩm này thường được ghi chép trong các văn bản như Sứ Giao tập và Sứ Hoa tập. Nội dung của thơ đi sứ không chỉ dừng lại ở việc ghi lại những trải nghiệm cá nhân mà còn phản ánh di sản văn hóa và nghệ thuật thơ ca của thời kỳ đó. Các bài thơ thường có chủ đề về chính trị, ngoại giao, và cuộc sống người dân. Đặc biệt, những bài thơ này còn thể hiện sự ảnh hưởng văn hóa từ cả hai phía, tạo nên một bức tranh đa dạng về mối quan hệ giữa hai quốc gia. Việc nghiên cứu và phân tích các tác phẩm này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về lịch sử Việt Nam mà còn mở ra những góc nhìn mới về văn hóa giao tiếp giữa hai nền văn minh.

2.1. Nội dung chủ đề của thơ đi sứ

Nội dung thơ đi sứ thường xoay quanh các chủ đề chính trị, ngoại giao và những trải nghiệm cá nhân của sứ thần. Các bài thơ không chỉ đơn thuần là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là những tài liệu lịch sử quý giá. Chúng phản ánh tình hình chính trị, quan hệ Việt Trung và những cảm xúc của sứ thần trong bối cảnh lịch sử cụ thể. Đặc biệt, cảm hứng chủ đạo trong thơ đi sứ là ý thức dân tộc và trách nhiệm của sứ thần. Những bài thơ này không chỉ là sản phẩm của cá nhân mà còn là kết quả của một quá trình giao lưu văn hóa sâu sắc giữa hai quốc gia.

III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của thơ đi sứ

Thơ đi sứ không chỉ có giá trị văn học mà còn mang lại nhiều ứng dụng thực tiễn trong việc nghiên cứu lịch sử và văn hóa. Các tác phẩm này giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về quan hệ Việt Trung trong bối cảnh lịch sử cụ thể. Ngoài ra, thơ đi sứ còn là nguồn tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu nghệ thuật thơ ca và văn hóa giao tiếp giữa hai nền văn minh. Việc phân tích các tác phẩm này có thể giúp làm sáng tỏ những khía cạnh chưa được khám phá trong lịch sử văn học và văn hóa giao lưu. Hơn nữa, thơ đi sứ còn có thể được sử dụng trong giảng dạy văn học, giúp sinh viên hiểu rõ hơn về truyền thống văn học và nghệ thuật thơ ca của hai quốc gia.

3.1. Ứng dụng trong nghiên cứu văn học

Thơ đi sứ có thể được sử dụng như một công cụ nghiên cứu trong việc phân tích văn học Việt Nam và văn học Trung Quốc. Các tác phẩm này không chỉ phản ánh những trải nghiệm cá nhân của sứ thần mà còn ghi lại những sự kiện lịch sử quan trọng. Việc nghiên cứu thơ đi sứ giúp mở rộng tầm nhìn về văn hóa giao tiếp và nghệ thuật thơ ca của thời kỳ đó. Hơn nữa, các bài thơ này còn có thể được sử dụng trong giảng dạy văn học, giúp sinh viên hiểu rõ hơn về truyền thống văn học và nghệ thuật thơ ca của hai quốc gia.

Nghiên Cứu Về Thơ Đi Sứ Của Sứ Thần Trung Quốc Đến Việt Nam Từ Thế Kỷ 18