Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển ngành may mặc tại Việt Nam, nhu cầu sử dụng tiếng Anh chuyên ngành ngày càng trở nên cấp thiết, đặc biệt đối với các kỹ thuật viên làm việc tại các doanh nghiệp may. Theo báo cáo của ngành, khoảng 90% các đối tác kinh doanh của các công ty may là người nước ngoài, đòi hỏi nhân viên kỹ thuật phải có khả năng giao tiếp tiếng Anh hiệu quả để thực hiện các công việc như đọc tài liệu kỹ thuật, trao đổi hợp đồng, và thảo luận sản phẩm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều kỹ thuật viên gặp khó khăn trong kỹ năng nói tiếng Anh, dù có thể đọc và dịch tài liệu. Do đó, việc thiết kế một chương trình giảng dạy tiếng Anh theo hướng lấy người học làm trung tâm, tập trung vào kỹ năng nói chuyên ngành may mặc là rất cần thiết.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là thiết kế một chương trình học tiếng Anh kỹ năng nói phù hợp với nhu cầu thực tế của kỹ thuật viên ngành may, giúp họ nâng cao khả năng giao tiếp trong công việc. Nghiên cứu tập trung vào đối tượng là kỹ thuật viên tại các công ty may ở khu vực Hà Nội và các tỉnh lân cận, với thời gian khảo sát và thiết kế chương trình trong khoảng 10 tuần học, tương đương 45 tiết học. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện hiệu quả đào tạo tiếng Anh chuyên ngành, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nguồn nhân lực ngành may trên thị trường quốc tế.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về thiết kế chương trình giảng dạy (syllabus design), đặc biệt là các loại syllabus như syllabus theo chủ đề (topical syllabus), syllabus dựa trên kỹ năng (skill-based syllabus) và syllabus dựa trên nhiệm vụ (task-based syllabus). Các khái niệm chính bao gồm:
- Learner-centered approach (Phương pháp lấy người học làm trung tâm): Nhấn mạnh vai trò chủ động của người học trong việc lựa chọn nội dung và phương pháp học tập, giúp tăng động lực và hiệu quả học tập.
- Needs analysis (Phân tích nhu cầu): Quá trình thu thập thông tin về nhu cầu học tập của người học để xác định mục tiêu và nội dung chương trình phù hợp.
- English for Specific Purposes (ESP): Tiếng Anh chuyên ngành, tập trung vào các kỹ năng và kiến thức cần thiết cho một lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể, trong trường hợp này là ngành may mặc.
- Speaking skills (Kỹ năng nói): Bao gồm khả năng phát âm, sử dụng ngữ pháp, từ vựng chuyên ngành và kỹ năng giao tiếp trong các tình huống thực tế.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp với thu thập dữ liệu định tính để đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Cụ thể:
- Nguồn dữ liệu: Bao gồm 60 kỹ thuật viên tại các công ty may, 10 giáo viên tiếng Anh chuyên ngành, và 10 nhà quản lý, chủ doanh nghiệp trong ngành may.
- Phương pháp thu thập dữ liệu: Sử dụng ba bộ bảng hỏi (questionnaires) dành cho người học, giáo viên và phỏng vấn bán cấu trúc với các nhà quản lý để thu thập ý kiến về nhu cầu, nội dung và phương pháp giảng dạy.
- Phương pháp phân tích: Dữ liệu được xử lý thống kê mô tả, phân tích tỷ lệ phần trăm lựa chọn các mục tiêu, chủ đề, ngữ pháp và kỹ năng cần thiết. Kết quả được so sánh giữa các nhóm đối tượng để xác định điểm chung và khác biệt.
- Timeline nghiên cứu: Khảo sát và thu thập dữ liệu trong vòng 2 tháng, thiết kế chương trình trong 1 tháng tiếp theo, tổng thời gian nghiên cứu khoảng 3 tháng.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Mục tiêu khóa học:
- 90% giáo viên đánh giá mục tiêu quan trọng nhất là củng cố kỹ năng nói trong lĩnh vực may mặc.
- 80% giáo viên và 98,3% người học đồng thuận mục tiêu giao tiếp thành công trong công việc.
- 93% người học mong muốn học từ vựng chuyên ngành may mặc.
- 80% người học và giáo viên nhấn mạnh củng cố ngữ pháp qua kỹ năng nói.
Chủ đề cần thiết trong chương trình:
- 100% giáo viên và 94-100% người học chọn các chủ đề như "Giới thiệu công ty", "Gọi điện thoại sắp xếp công việc", "Hồ sơ công ty", "Khách hàng và hợp đồng", "Hướng dẫn công việc", "Thảo luận ý tưởng".
- Các chủ đề như "Đánh giá sản phẩm", "Giải quyết vấn đề" chỉ được khoảng 40-48% người học và giáo viên lựa chọn, cho thấy mức độ ưu tiên thấp hơn.
Ngữ pháp và cấu trúc cần thiết:
- Các cấu trúc được chọn nhiều nhất gồm: thì hiện tại đơn, quá khứ, tương lai (80%), mạo từ (95%), mệnh đề quan hệ (91,6%), câu gián tiếp (95%), câu điều kiện (56,7%), thể bị động (61,7%).
- Người học mong muốn củng cố các điểm ngữ pháp này để hỗ trợ kỹ năng nói.
Ý kiến nhà quản lý:
- 60% ưu tiên kỹ năng nghe và nói, 40% ưu tiên kỹ năng đọc và viết trong công việc.
- Tất cả nhà quản lý đều nhấn mạnh vai trò quan trọng của kỹ năng nói tiếng Anh trong giao tiếp với đối tác nước ngoài và công việc hàng ngày.
- Ví dụ, Giám đốc Công ty May Dap Cau cho biết nhân viên cần khả năng giao tiếp tiếng Anh để xử lý công việc khi đi công tác nước ngoài.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy nhu cầu rõ ràng về một chương trình tiếng Anh kỹ năng nói chuyên ngành may mặc, tập trung vào từ vựng chuyên ngành, ngữ pháp ứng dụng và các tình huống giao tiếp thực tế. Sự đồng thuận cao giữa người học, giáo viên và nhà quản lý khẳng định tính cấp thiết của chương trình. Việc lựa chọn chủ đề và ngữ pháp phù hợp giúp người học dễ dàng áp dụng vào công việc, tăng tính thực tiễn và hiệu quả đào tạo.
So với các nghiên cứu trước đây về ESP, nghiên cứu này nhấn mạnh hơn vào phương pháp lấy người học làm trung tâm, cho phép người học tham gia vào quá trình lựa chọn nội dung và phương pháp học, từ đó nâng cao động lực và kết quả học tập. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ lựa chọn các mục tiêu, chủ đề và ngữ pháp của từng nhóm đối tượng, giúp minh họa rõ ràng sự thống nhất và ưu tiên trong thiết kế chương trình.
Đề xuất và khuyến nghị
Xây dựng chương trình học kết hợp syllabus theo chủ đề, kỹ năng và nhiệm vụ:
Thiết kế 10 chủ đề chính phù hợp với công việc kỹ thuật viên ngành may, kết hợp các bài tập thực hành kỹ năng nói, ngữ pháp và từ vựng chuyên ngành. Thời gian thực hiện: 10 tuần, 45 tiết học. Chủ thể thực hiện: Bộ phận đào tạo các công ty may và giáo viên ESP.Áp dụng phương pháp giảng dạy lấy người học làm trung tâm:
Khuyến khích người học tham gia lựa chọn chủ đề, phương pháp học và đánh giá kết quả học tập. Tăng cường hoạt động nhóm, thảo luận, đóng vai và giải quyết vấn đề để phát triển kỹ năng giao tiếp thực tế. Thời gian: xuyên suốt khóa học. Chủ thể: giáo viên và học viên.Tích hợp giảng dạy ngữ pháp qua kỹ năng nói:
Tập trung vào các cấu trúc ngữ pháp được người học và giáo viên đánh giá cao như thì, câu điều kiện, câu bị động, câu gián tiếp để hỗ trợ phát triển kỹ năng nói tự nhiên và chính xác. Thời gian: lồng ghép trong từng bài học. Chủ thể: giáo viên.Đánh giá liên tục và đa dạng:
Thiết kế các bài kiểm tra miệng giữa kỳ và cuối kỳ, kết hợp đánh giá quá trình qua sự tham gia, bài tập nhóm và thuyết trình để theo dõi tiến bộ và điều chỉnh chương trình phù hợp. Thời gian: giữa và cuối khóa học. Chủ thể: giáo viên và bộ phận đào tạo.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giáo viên tiếng Anh chuyên ngành (ESP):
Giúp hiểu rõ cách thiết kế syllabus lấy người học làm trung tâm, lựa chọn nội dung và phương pháp phù hợp với đặc thù ngành may.Nhà quản lý đào tạo tại các công ty may:
Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chương trình đào tạo tiếng Anh hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tế của nhân viên kỹ thuật.Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành giảng dạy tiếng Anh:
Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích nhu cầu và thiết kế chương trình giảng dạy ESP.Chuyên gia phát triển chương trình đào tạo nghề:
Áp dụng nguyên tắc lấy người học làm trung tâm và phân tích nhu cầu trong thiết kế các chương trình đào tạo kỹ năng nghề khác.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao cần thiết kế chương trình tiếng Anh lấy người học làm trung tâm cho kỹ thuật viên ngành may?
Vì kỹ thuật viên có trình độ tiếng Anh và nhu cầu khác nhau, chương trình lấy người học làm trung tâm giúp đáp ứng chính xác nhu cầu, tăng động lực và hiệu quả học tập.Các chủ đề nào được ưu tiên trong chương trình?
Các chủ đề như giới thiệu công ty, gọi điện thoại sắp xếp công việc, hồ sơ công ty, khách hàng và hợp đồng, hướng dẫn công việc và thảo luận ý tưởng được lựa chọn nhiều nhất với tỷ lệ trên 80%.Ngữ pháp nào cần tập trung giảng dạy trong khóa học?
Các cấu trúc như thì hiện tại, quá khứ, tương lai, câu điều kiện, câu bị động, câu gián tiếp, mạo từ và mệnh đề quan hệ được ưu tiên vì hỗ trợ tốt cho kỹ năng nói.Phương pháp giảng dạy nào phù hợp với chương trình này?
Phương pháp lấy người học làm trung tâm, kết hợp hoạt động nhóm, đóng vai, thảo luận và giải quyết vấn đề giúp người học phát triển kỹ năng giao tiếp thực tế.Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của chương trình?
Sử dụng đánh giá liên tục qua bài kiểm tra miệng giữa kỳ, cuối kỳ, đánh giá quá trình qua sự tham gia và thuyết trình, giúp theo dõi tiến bộ và điều chỉnh kịp thời.
Kết luận
- Thiết kế chương trình tiếng Anh kỹ năng nói theo hướng lấy người học làm trung tâm đáp ứng nhu cầu thực tế của kỹ thuật viên ngành may.
- Chương trình kết hợp syllabus theo chủ đề, kỹ năng và nhiệm vụ, tập trung vào từ vựng chuyên ngành và ngữ pháp ứng dụng.
- Phương pháp giảng dạy lấy người học làm trung tâm giúp tăng động lực và hiệu quả học tập.
- Đánh giá liên tục và đa dạng đảm bảo theo dõi tiến bộ và cải tiến chương trình.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thử nghiệm chương trình, thu thập phản hồi và điều chỉnh để hoàn thiện.
Hành động ngay: Các đơn vị đào tạo và doanh nghiệp ngành may nên áp dụng mô hình này để nâng cao năng lực tiếng Anh cho kỹ thuật viên, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành.