Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh số lượng người dùng mạng xã hội ngày càng tăng mạnh, với khoảng 2,96 tỷ người dùng Facebook toàn cầu vào cuối năm 2022 và tại Việt Nam, Facebook có 75,6 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, mạng xã hội trở thành kênh tiếp thị quan trọng và hiệu quả. Blueseed Digital, một công ty chuyên về marketing kỹ thuật số tại Việt Nam, đang đối mặt với thách thức trong việc duy trì hiệu quả tiếp thị trên mạng xã hội, đặc biệt với các thương hiệu bình dân và cao cấp. Nghiên cứu này nhằm mục đích điều tra tác động của marketing trên mạng xã hội đến ý định mua hàng của khách hàng tại Việt Nam, tập trung vào trường hợp của Blueseed Digital. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn tại thành phố Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp Blueseed Digital cải thiện chiến lược marketing mà còn đóng góp vào kho tàng kiến thức học thuật về marketing mạng xã hội tại thị trường Việt Nam, nơi các nghiên cứu định tính còn hạn chế.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên Lý thuyết Hành vi Có kế hoạch (Theory of Planned Behavior) của Ajzen (1991), trong đó ý định hành vi chịu ảnh hưởng bởi thái độ, chuẩn mực xã hội và kiểm soát hành vi cảm nhận được. Lý thuyết này giúp giải thích cách các yếu tố marketing trên mạng xã hội tác động đến ý định mua hàng. Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo mô hình nghiên cứu của Kim và Ko (2010) với năm yếu tố chính của marketing mạng xã hội gồm: giải trí, tùy chỉnh, tương tác, truyền miệng điện tử và xu hướng, nhằm phân tích ảnh hưởng đến mối quan hệ khách hàng và ý định mua hàng. Các khái niệm chính bao gồm: marketing mạng xã hội, ý định mua hàng, truyền miệng điện tử, nội dung quảng cáo và tương tác thương hiệu-khách hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính với triết lý nghiên cứu theo hướng giải thích (interpretivism) và phương pháp tiếp cận cảm ứng (inductive approach). Chiến lược nghiên cứu là nghiên cứu trường hợp (case study) tập trung vào Blueseed Digital tại TP. Hồ Chí Minh. Mẫu nghiên cứu gồm 6 người tham gia được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích (purposive sampling), bao gồm chuyên gia marketing mạng xã hội, quản lý thương hiệu và khách hàng mục tiêu. Dữ liệu chính được thu thập qua phỏng vấn bán cấu trúc với 7 câu hỏi, mỗi cuộc phỏng vấn kéo dài khoảng 20 phút. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp phân tích chủ đề (thematic analysis) theo 6 bước của Braun và Clarke (2006). Nghiên cứu cũng đảm bảo tính tin cậy và giá trị thông qua việc tuân thủ quy trình nghiên cứu, sử dụng đa chiều dữ liệu (triangulation) và tuân thủ đạo đức nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Nội dung quảng cáo: Đây là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến ý định mua hàng, bao gồm ba khía cạnh phụ: thông điệp ý nghĩa, giải trí trong quảng cáo và thời điểm quảng cáo phù hợp. Ví dụ, một thông điệp chạm đến cảm xúc khách hàng có thể trở thành ưu tiên hàng đầu khi họ tìm kiếm sản phẩm. Quảng cáo có màu sắc sống động, âm nhạc bắt tai cũng kích thích mong muốn mua hàng. Thời điểm quảng cáo đúng lúc, như trong mùa dịch Covid-19 hoặc các dịp mua sắm lớn, làm tăng khả năng khách hàng quyết định mua.
Thông tin sản phẩm trong quảng cáo: Khách hàng cần thông tin đầy đủ, chi tiết để giảm sự do dự khi mua hàng. Thiếu thông tin khiến một số người tham gia phỏng vấn cảm thấy thất vọng hoặc không sẵn sàng thay đổi sản phẩm hiện tại. Ví dụ, một khách hàng cho biết thông tin quảng cáo quá ít khiến họ không thể so sánh và quyết định mua.
Truyền miệng điện tử (Electronic word-of-mouth): Đây là yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn cả quảng cáo trực tiếp. Người tiêu dùng không hoàn toàn tin tưởng vào quảng cáo do nghi ngờ bị thổi phồng hoặc chỉnh sửa hình ảnh sản phẩm. Họ ưu tiên tham khảo ý kiến, đánh giá và trải nghiệm thực tế từ người dùng khác trên mạng xã hội trước khi quyết định mua.
Tương tác giữa thương hiệu và khách hàng: Việc thương hiệu chủ động tương tác, phản hồi khách hàng trên mạng xã hội tạo dựng niềm tin và thúc đẩy ý định mua hàng. Mối quan hệ này giúp khách hàng cảm thấy được quan tâm và tăng sự gắn kết với thương hiệu.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy nội dung quảng cáo có vai trò then chốt trong việc thu hút và giữ chân khách hàng, phù hợp với nghiên cứu của Kim và Ko (2010) khi giải trí và thông điệp ý nghĩa là yếu tố hàng đầu. Thông tin sản phẩm đầy đủ giúp giảm sự không chắc chắn, đồng thuận với quan điểm của Mai và Tran (2016) về vai trò của quảng cáo trực tuyến trong việc xây dựng niềm tin. Truyền miệng điện tử được xác nhận là kênh tin cậy hơn quảng cáo, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về ảnh hưởng của đánh giá người dùng trên mạng xã hội. Tương tác thương hiệu-khách hàng không chỉ nâng cao trải nghiệm mà còn tạo ra sự khác biệt cạnh tranh trong môi trường marketing số ngày càng bão hòa. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tần suất các yếu tố ảnh hưởng hoặc bảng so sánh mức độ tác động theo quan điểm từng nhóm đối tượng tham gia.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường phát triển nội dung quảng cáo có chiều sâu và giải trí: Blueseed Digital nên tập trung xây dựng các chiến dịch quảng cáo với thông điệp ý nghĩa, kết hợp yếu tố giải trí để thu hút sự chú ý của khách hàng mục tiêu. Mục tiêu tăng tỷ lệ tương tác quảng cáo lên ít nhất 20% trong vòng 6 tháng, do bộ phận sáng tạo nội dung thực hiện.
Cung cấp thông tin sản phẩm chi tiết và minh bạch: Đảm bảo mỗi quảng cáo đều có đầy đủ thông tin về tính năng, lợi ích và giá cả sản phẩm để giảm sự do dự của khách hàng. Mục tiêu giảm tỷ lệ khách hàng từ chối mua do thiếu thông tin xuống dưới 10% trong 3 tháng, do đội ngũ truyền thông phối hợp với khách hàng thực hiện.
Khuyến khích và quản lý truyền miệng điện tử tích cực: Xây dựng hệ thống thu thập và chia sẻ đánh giá, trải nghiệm khách hàng thực tế trên các nền tảng mạng xã hội. Mục tiêu tăng số lượng đánh giá tích cực lên 30% trong 1 năm, do bộ phận chăm sóc khách hàng và marketing phối hợp thực hiện.
Tăng cường tương tác trực tiếp với khách hàng trên mạng xã hội: Thiết lập các kênh phản hồi nhanh, tổ chức các hoạt động tương tác như livestream, hỏi đáp để tạo sự gắn kết. Mục tiêu nâng cao chỉ số hài lòng khách hàng trên mạng xã hội lên 85% trong 6 tháng, do đội ngũ quản lý cộng đồng và marketing thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Các công ty marketing kỹ thuật số: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua hàng qua mạng xã hội, giúp các công ty xây dựng chiến lược hiệu quả hơn.
Doanh nghiệp sử dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm: Các doanh nghiệp có thể áp dụng các đề xuất để tối ưu hóa nội dung quảng cáo, tăng cường tương tác và quản lý truyền miệng điện tử nhằm nâng cao doanh số.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành marketing, quản trị kinh doanh: Luận văn bổ sung tài liệu nghiên cứu định tính về marketing mạng xã hội tại thị trường Việt Nam, mở ra hướng nghiên cứu mới.
Chuyên gia phát triển sản phẩm và quản lý thương hiệu: Hiểu rõ hành vi và nhu cầu khách hàng trên mạng xã hội giúp điều chỉnh sản phẩm và chiến lược thương hiệu phù hợp với thị trường.
Câu hỏi thường gặp
Marketing trên mạng xã hội ảnh hưởng thế nào đến ý định mua hàng?
Marketing trên mạng xã hội tác động qua các yếu tố như nội dung quảng cáo hấp dẫn, thông tin sản phẩm đầy đủ, truyền miệng điện tử và tương tác thương hiệu-khách hàng. Ví dụ, quảng cáo có nội dung giải trí và thông điệp ý nghĩa làm tăng sự chú ý và mong muốn mua hàng.Tại sao truyền miệng điện tử lại quan trọng hơn quảng cáo truyền thống?
Người tiêu dùng thường nghi ngờ quảng cáo có thể bị thổi phồng, trong khi đánh giá và trải nghiệm thực tế từ người dùng khác trên mạng xã hội được xem là đáng tin cậy hơn, giúp họ ra quyết định chính xác hơn.Làm thế nào để chọn thời điểm quảng cáo phù hợp?
Thời điểm quảng cáo nên trùng với nhu cầu tăng cao của khách hàng, ví dụ như mùa dịch bệnh hoặc các dịp mua sắm lớn như Black Friday, giúp tăng khả năng khách hàng quyết định mua.Phương pháp nghiên cứu định tính có ưu điểm gì trong lĩnh vực này?
Phương pháp định tính giúp hiểu sâu sắc cảm nhận, động cơ và trải nghiệm của khách hàng, cung cấp thông tin chi tiết mà các nghiên cứu định lượng khó đạt được.Blueseed Digital có thể áp dụng những chiến lược nào để cải thiện hiệu quả marketing?
Công ty nên tập trung phát triển nội dung quảng cáo hấp dẫn, cung cấp thông tin sản phẩm đầy đủ, quản lý truyền miệng điện tử tích cực và tăng cường tương tác trực tiếp với khách hàng trên mạng xã hội.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định bốn yếu tố chính của marketing mạng xã hội ảnh hưởng đến ý định mua hàng: nội dung quảng cáo, thông tin sản phẩm, truyền miệng điện tử và tương tác thương hiệu-khách hàng.
- Nội dung quảng cáo với thông điệp ý nghĩa và giải trí đóng vai trò then chốt trong việc thu hút khách hàng.
- Truyền miệng điện tử được khách hàng tin tưởng hơn quảng cáo trực tiếp, ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định mua.
- Phương pháp nghiên cứu định tính với phỏng vấn bán cấu trúc và phân tích chủ đề giúp khai thác sâu sắc trải nghiệm và quan điểm khách hàng tại Việt Nam.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chiến lược đề xuất trong vòng 6-12 tháng và đánh giá hiệu quả qua các chỉ số tương tác và doanh số.
Hành động ngay: Các doanh nghiệp và chuyên gia marketing nên áp dụng các kết quả và đề xuất nghiên cứu để nâng cao hiệu quả chiến dịch marketing trên mạng xã hội, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng trong các ngành và thị trường khác.