Luận án tiến sĩ: So sánh tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong

• Tác giả: Kim Sang Ho
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Thị Lan
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Triết học
• Đề tài: Nghiên cứu so sánh tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về Lê Quý Đôn
• 1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu về Jeong Yak Yong
• 1.3. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: BỐI CẢNH CHÍNH TRỊ, XÃ HỘI, TƢ TƢỞNG THỜI LÊ QUÝ ĐÔN VÀ JEONG YAK YONG
• 2.1. Bối cảnh chính trị, xã hội, tư tưởng thời đại Lê Quý Đôn
• 2.2. Bối cảnh chính trị - xã hội
• 2.3. Bối cảnh chính trị, xã hội, tư tưởng thời đại Jeong Yak Yong
• 2.4. Bối cảnh chính trị - xã hội
• 2.5. Những điểm tương đồng và khác biệt về bối cảnh chính trị, xã hội, tư tưởng thời Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong
• 2.6. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: TƢ TƢỞNG CHÍNH TRỊ CỦA LÊ QUÝ ĐÔN VÀ JEONG YAK YONG
• 3.1. Tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn
• 3.2. Tư tưởng về nguồn gốc, bản chất của chính trị
• 3.3. Tư tưởng về vương đạo, bá đạo và quan điểm trị đạo dung hoà
• 3.4. Tư tưởng về vai trò của các thành phần trong cơ cấu quyền lực xã hội
• 3.5. Tư tưởng chính trị của Jeong Yak Yong
• 3.6. Tư tưởng về nguồn gốc và bản chất của chính trị hay cách luận giải của Jeong Yak Yong về Thiên mệnh
• 3.7. Tư tưởng về vương đạo
• 3.8. Tư tưởng về Đế mệnh và hầu đới hay phương thức hình thành quyền lực chính trị
• 3.9. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: SỰ TƢƠNG ĐỒNG, KHÁC BIỆT VÀ NHỮNG ĐÓNG GÓP TRONG TƢ TƢỞNG CHÍNH TRỊ CỦA LÊ QUÝ ĐÔN VÀ JEONG YAK YONG
• 4.1. Một số khía cạnh tương đồng và khác biệt trong tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong
• 4.2. Mối quan hệ giữa chính trị và tu dưỡng
• 4.3. Quan niệm thiên mệnh và các vấn đề về quyền chính trị
• 4.4. Vương đạo và bá đạo, đức trị và pháp luật
• 4.5. Vai trò của dân chúng trong cơ cấu quyền lực
• 4.6. Đóng góp của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong trong lịch sử tư tưởng chính trị Việt Nam và Hàn Quốc
• 4.7. Một số đóng góp của tư tưởng chính trị Lê Quý Đôn trong lịch sử tư tưởng Việt Nam
• 4.8. Một số đóng góp của tư tưởng chính trị Jeong Yak Yong trong lịch sử tư tưởng Hàn Quốc
• 4.9. Kết luận chương 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan tư tưởng chính trị Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong

Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc so sánh tư tưởng chính trị Lê Quý Đôn và tư tưởng chính trị Jeong Yak Yong, hai nhà Nho học tiêu biểu của Việt Nam và Hàn Quốc. Lê Quý Đôn (1726-1784) là nhà tư tưởng lớn của Việt Nam thời Hậu Lê, trong khi Jeong Yak Yong (1762-1836) là nhà cải cách nổi tiếng của Hàn Quốc thời Joseon. Cả hai đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Nho giáo, nhưng cách tiếp cận và phát triển tư tưởng của họ có nhiều điểm khác biệt. Lê Quý Đôn tập trung vào vương đạo và bá đạo, trong khi Jeong Yak Yong nhấn mạnh Thiên mệnh và Đế mệnh. Luận án này không chỉ làm rõ nội dung tư tưởng của hai nhân vật mà còn chỉ ra sự tương đồng và khác biệt trong cách họ tiếp cận các vấn đề chính trị.

1.1. Bối cảnh lịch sử và xã hội

Bối cảnh lịch sử và xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong. Lê Quý Đôn sống trong thời kỳ nhà Lê suy yếu, với sự cạnh tranh quyền lực giữa chúa Trịnh và chúa Nguyễn. Trong khi đó, Jeong Yak Yong hoạt động trong bối cảnh nhà Joseon đối mặt với khủng hoảng chính trị và xã hội. Cả hai đều chứng kiến sự bất ổn trong xã hội phong kiến, điều này ảnh hưởng sâu sắc đến cách họ nhìn nhận và giải quyết các vấn đề chính trị.

1.2. Ảnh hưởng của Nho giáo

Cả Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong đều chịu ảnh hưởng từ Nho giáo, nhưng cách họ tiếp thu và phát triển tư tưởng này khác nhau. Lê Quý Đôn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Tống Nho, đặc biệt là Tính lý học, trong khi Jeong Yak Yong vượt ra khỏi khuôn khổ Tống Nho và trở thành đại diện tiêu biểu của Thực học. Sự khác biệt này thể hiện rõ trong cách họ tiếp cận các vấn đề như thiên mệnh, vương đạo, và vai trò của dân chúng trong hệ thống quyền lực.

II. So sánh tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong

Luận án này đi sâu vào việc so sánh tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong, tập trung vào các khía cạnh như thiên mệnh, vương đạo, và vai trò của dân chúng. Lê Quý Đôn nhấn mạnh sự dung hòa giữa vương đạo và bá đạo, trong khi Jeong Yak Yong tập trung vào Thiên mệnh và Đế mệnh. Cả hai đều đồng ý rằng chính trị không thể tách rời khỏi đạo đức, nhưng cách họ giải thích và áp dụng nguyên tắc này có nhiều điểm khác biệt.

2.1. Quan niệm về thiên mệnh

Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong có cách tiếp cận khác nhau về thiên mệnh. Lê Quý Đôn coi thiên mệnh là yếu tố quyết định sự tồn tại của chính quyền, nhưng ông cũng nhấn mạnh vai trò của con người trong việc duy trì và phát triển chính trị. Trong khi đó, Jeong Yak Yong xem Thiên mệnh như một nguyên tắc tối cao, chi phối mọi hoạt động chính trị và xã hội. Sự khác biệt này phản ánh cách họ nhìn nhận mối quan hệ giữa trời và người trong chính trị.

2.2. Vai trò của dân chúng

Cả Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong đều nhận thức được vai trò quan trọng của dân chúng trong hệ thống quyền lực. Lê Quý Đôn cho rằng dân là nền tảng của quốc gia, và chính quyền phải lấy dân làm gốc. Jeong Yak Yong cũng đồng ý với quan điểm này, nhưng ông nhấn mạnh hơn vào việc giáo dục và nâng cao nhận thức của dân chúng để họ có thể tham gia tích cực vào các hoạt động chính trị.

III. Đóng góp của tư tưởng chính trị Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong

Luận án này không chỉ so sánh tư tưởng chính trị của Lê Quý Đôn và Jeong Yak Yong mà còn đánh giá đóng góp của họ trong lịch sử tư tưởng chính trị của Việt Nam và Hàn Quốc. Lê Quý Đôn được coi là một trong những nhà tư tưởng lớn nhất của Việt Nam thời phong kiến, với những đóng góp quan trọng trong việc phát triển tư tưởng chính trị và văn hóa. Jeong Yak Yong cũng để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử tư tưởng Hàn Quốc, đặc biệt là qua các tác phẩm về Thực học và cải cách chính trị.

3.1. Đóng góp của Lê Quý Đôn

Lê Quý Đôn đã để lại một di sản đồ sộ về tư tưởng chính trị và văn hóa. Ông không chỉ là nhà Nho học uyên bác mà còn là nhà cải cách, với những ý tưởng tiến bộ về quản lý xã hội và chính trị. Các tác phẩm của ông, như Phủ biên tạp lục và Kiến văn tiểu lục, là nguồn tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử và tư tưởng Việt Nam.

3.2. Đóng góp của Jeong Yak Yong

Jeong Yak Yong được coi là nhà tư tưởng tiêu biểu của Thực học Hàn Quốc. Ông đã đưa ra nhiều ý tưởng cải cách chính trị và xã hội, nhằm giải quyết các vấn đề của thời đại. Các tác phẩm của ông, như Mongmin simseo và Heumheum sinsŏ, không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn mang tính thực tiễn cao, góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội Hàn Quốc.