I. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
Nghiên cứu về kỹ năng đánh giá trong dạy học sinh học cho sinh viên đại học sư phạm là một lĩnh vực quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đánh giá quá trình (ĐGQT) được định nghĩa là tất cả các hoạt động của giáo viên và học sinh nhằm thu thập thông tin phản hồi (TTPH) để điều chỉnh hoạt động dạy và học. Theo Black và Wiliam (1998), ĐGQT không chỉ giúp cải thiện thành tích học tập mà còn tạo ra sự gắn kết giữa học sinh và quá trình dạy học. Việc áp dụng ĐGQT trong dạy học sinh học không chỉ giúp sinh viên phát triển kỹ năng mà còn nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc biệt, trong bối cảnh chương trình giáo dục phổ thông hiện nay, việc phát triển kỹ năng này cho sinh viên sư phạm là rất cần thiết để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
1.1. Tổng quan về đánh giá quá trình
ĐGQT đã được nghiên cứu từ những năm 1960 và đã có nhiều định nghĩa khác nhau. Black và Wiliam (1998) đã chỉ ra rằng ĐGQT là một công cụ quan trọng trong việc cải thiện chất lượng học tập. Nghiên cứu của họ cho thấy rằng việc thực hiện ĐGQT có thể giúp học sinh nhận thức rõ hơn về tiến trình học tập của mình và từ đó điều chỉnh hành vi học tập. Đặc biệt, trong môn sinh học, ĐGQT không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng cần thiết để trở thành giáo viên hiệu quả. Việc áp dụng ĐGQT trong dạy học sinh học sẽ tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sinh viên tham gia và phát triển năng lực cá nhân.
II. Rèn luyện cho sinh viên đại học sư phạm kỹ năng đánh giá quá trình
Rèn luyện kỹ năng đánh giá cho sinh viên đại học sư phạm là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình đào tạo. Việc xác định cấu trúc của kỹ năng đánh giá là bước đầu tiên trong quá trình này. Cấu trúc này bao gồm các thành phần như xác định mục tiêu, thiết kế công cụ đánh giá, thu thập và xử lý thông tin phản hồi. Mỗi thành phần đều có vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng của sinh viên. Đặc biệt, việc thu thập và xử lý TTPH là một yếu tố cốt lõi trong ĐGQT, giúp sinh viên nhận thức được khoảng cách giữa trình độ hiện tại và mục tiêu cần đạt. Việc rèn luyện kỹ năng này không chỉ giúp sinh viên trở thành những giáo viên tốt mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong tương lai.
2.1. Qui trình rèn luyện kỹ năng đánh giá
Qui trình rèn luyện kỹ năng đánh giá cho sinh viên sư phạm cần được thiết kế một cách hệ thống và khoa học. Qui trình này bao gồm các bước như xác định mục tiêu đánh giá, lựa chọn phương pháp và thiết kế công cụ đánh giá, thu thập và xử lý thông tin phản hồi. Mỗi bước trong qui trình đều cần có sự hướng dẫn và hỗ trợ từ giảng viên để đảm bảo sinh viên có thể thực hiện một cách hiệu quả. Việc áp dụng qui trình này trong dạy học sinh học sẽ giúp sinh viên phát triển kỹ năng đánh giá một cách toàn diện, từ đó nâng cao chất lượng dạy học và đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông.
III. Thực nghiệm sư phạm
Thực nghiệm sư phạm là một phần quan trọng trong nghiên cứu về kỹ năng đánh giá. Mục đích của thực nghiệm là đánh giá hiệu quả của qui trình và biện pháp rèn luyện kỹ năng đánh giá cho sinh viên ngành sư phạm sinh học. Thực nghiệm được tiến hành trên đối tượng sinh viên năm 3 và 4 tại các trường đại học sư phạm. Kết quả thực nghiệm sẽ được phân tích và xử lý bằng các phương pháp thống kê để xác định mức độ phát triển kỹ năng của sinh viên. Việc thực nghiệm không chỉ giúp kiểm chứng tính khả thi của qui trình rèn luyện mà còn cung cấp thông tin quý giá để điều chỉnh và hoàn thiện chương trình đào tạo.
3.1. Kết quả thực nghiệm
Kết quả thực nghiệm cho thấy sự phát triển rõ rệt của kỹ năng đánh giá ở sinh viên sau khi áp dụng qui trình rèn luyện. Các chỉ số về mức độ đạt được kỹ năng đánh giá đã được cải thiện đáng kể, cho thấy tính hiệu quả của các biện pháp rèn luyện. Điều này không chỉ khẳng định vai trò của ĐGQT trong dạy học mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng này cho sinh viên sư phạm. Kết quả thực nghiệm sẽ là cơ sở để đề xuất các biện pháp cải tiến trong chương trình đào tạo giáo viên, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong tương lai.
