Tiểu luận về quy hoạch tài nguyên nước tại vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

• Tác giả: TS. Trần Hồng Thái
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thục
• Trường học: Viện Khoa Học Khí Tượng Thủy Văn Và Môi Trường
• Chuyên ngành: Quy Hoạch Tài Nguyên Nước
• Đề tài: Quy Hoạch Tài Nguyên Nước Vùng Kinh Tế Trọng Điểm Phía Nam
• Loại tài liệu: báo cáo tổng kết dự án
• Năm xuất bản: 2008
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU DỰ ÁN
• 1.1. SỰ CẦN THIẾT THỰC HIỆN DỰ ÁN
• 1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ CĂN CỨ THỰC HIỆN DỰ ÁN
• 1.3. MỤC TIÊU DỰ ÁN
• 1.4. NHIỆM VỤ CỦA DỰ ÁN
• 2. CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ- XÃ HỘI
• 2.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN
• 2.1.1. Vị trí địa lý
• 2.1.2. Đặc điểm địa hình
• 2.1.3. Địa chất thủy văn
• 2.1.4. Thổ nhưỡng
• 2.1.5. Thảm thực vật
• 2.1.6. Khí tượng - Khí hậu
• 2.1.7. Thủy văn và tài nguyên nước
• 2.2. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI
• 2.2.1. Hiện trạng phát triển kinh tế - xã hội
• 2.2.2. Mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020
• 3. QUY HOẠCH TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 3.1. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA QUY HOẠCH TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 3.1.1. Quy hoạch khung tài nguyên nước
• 3.1.2. Quy hoạch chia sẻ, phân bổ tài nguyên nước
• 3.1.3. Quy hoạch bảo vệ tài nguyên nước và các hệ sinh thái thủy sinh
• 3.1.4. Quy hoạch phòng, chống và giảm thiểu tác hại do nước gây ra
• 3.2. QUY HOẠCH KHUNG TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 3.2.1. Căn cứ để lập quy hoạch
• 3.2.2. Đánh giá tài nguyên nước
• 3.2.3. Cân bằng nước hệ thống
• 3.2.4. Nhận dạng các vấn đề đặt ra về tài nguyên nước
• 3.2.5. Xác định các định hướng, giải pháp giải quyết các vấn đề đặt ra
• 3.2.6. Xác định các ưu tiên trong sử dụng nước
• 3.3. QUY HOẠCH CHIA SẺ, PHÂN BỔ TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 3.3.1. Tính cấp thiết và căn cứ lập quy hoạch
• 3.3.2. Chỉ tiêu tính toán chia sẻ, phân bổ tài nguyên nước
• 3.3.3. Quy tắc chia sẻ, phân bổ tài nguyên nước
• 3.3.4. Các giải pháp chia sẻ, phân bổ sử dụng hiệu quả tài nguyên nước
• 3.4. QUY HOẠCH, BẢO VỆ TÀI NGUYÊN NƯỚC VÀ CÁC HỆ SINH THÁI THỦY SINH
• 3.4.1. Căn cứ lập quy hoạch
• 3.4.2. Hiện trạng chất lượng nước vùng KTTĐPN
• 3.4.3. Mô phỏng hiện trạng và dự báo chất lượng nước sông vùng KTTĐPN đến năm 2020
• 3.4.4. Xây dựng các mục tiêu chất lượng nước
• 3.4.5. Các giải pháp đáp ứng chất lượng nước và mục tiêu bảo vệ hệ sinh thái thủy sinh
• 3.5. QUY HOẠCH PHÒNG, CHỐNG VÀ GIẢM THIỂU TÁC HẠI DO NƯỚC GÂY RA
• 3.5.1. Căn cứ lập quy hoạch
• 3.5.2. Xâm nhập mặn
• 3.6. THUẬN LỢI VÀ THÁCH THỨC TRONG QUY HOẠCH TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 3.6.1. Thách thức
• 3.7. TÁC ĐỘNG GIỮA CÁC MẶT QUY HOẠCH
• 3.7.1. Tác động giữa các mặt của quy hoạch với biện pháp giải quyết đảm bảo hiệu ích của quy hoạch
• 3.7.2. Tác động của quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước đến các ngành kinh tế khác và biện pháp khắc phục, giảm thiểu
• 3.7.3. Đánh giá môi trường chiến lược (Đánh giá dự án)
• 3.8. ÁP DỤNG CÔNG CỤ KINH TẾ-TÀI CHÍNH TRONG QUY HOẠCH TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 3.8.1. Thuế tài nguyên nước
• 3.8.2. Phí bảo vệ môi trường nước
• 3.8.3. Cơ chế gây quỹ phục vụ khai thác và sử dụng tài nguyên nước
• 3.8.4. Các hình thức khuyến khích và cơ chế tài chính
• 3.8.5. Khuyến khích tham gia của các tổ chức tài chính
• 3.8.6. Huy động sự tham gia của các thành phần kinh tế
• 3.8.7. Trách nhiệm của tổ chức cá nhân sử dụng nước
• 3.8.8. Hợp tác quốc tế nhằm nâng cao năng lực quản lý
• 4. CHƯƠNG 4: TRÌNH TỰ THỰC HIỆN QUY HOẠCH TÀI NGUYÊN NƯỚC
• 4.1. TRÌNH TỰ THỰC HIỆN QUY HOẠCH
• 4.2. Cơ sở xây dựng
• 4.3. DỰ TOÁN KINH PHÍ THỰC HIỆN QUY HOẠCH
• 5. CHƯƠNG 5: HIỆU ÍCH TỔNG HỢP CỦA QUY HOẠCH
• 5.1. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA DỰ ÁN
• 5.2. Mục đích và sự cần thiết đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội dự án
• 5.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của dự án quy hoạch tổng thể
• 5.4. NỘI DUNG TÍNH TOÁN CÁC CHỈ TIÊU HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA DỰ ÁN
• 5.4.1. Lựa chọn các thông số tính toán
• 5.4.2. Xác định các chi phí của dự án
• 5.4.3. Xác định các lợi ích đạt được của dự án
• 5.4.4. Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội của dự án
• 6. CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 6.1. KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu dự án

Dự án Quy hoạch tài nguyên nước vùng kinh tế trọng điểm phía Nam được thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết về quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên nước trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội. Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, bao gồm các tỉnh như TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, và Long An, đang đối mặt với nhiều thách thức về cung cấp nước và sử dụng nước. Dự án này không chỉ nhằm bảo vệ tài nguyên nước mà còn hướng tới phát triển bền vững, đảm bảo an ninh nguồn nước cho các hoạt động kinh tế và sinh hoạt của người dân.

1.1. Sự cần thiết thực hiện dự án

Sự gia tăng dân số và phát triển công nghiệp tại vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đã dẫn đến áp lực lớn lên tài nguyên nước. Việc quản lý tài nguyên nước hiệu quả là cần thiết để đảm bảo nguồn nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất. Dự án này được xây dựng trên cơ sở pháp lý vững chắc, nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong việc bảo vệ và phát triển tài nguyên nước. Theo báo cáo, tình trạng ô nhiễm nguồn nước và biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước và khả năng cung cấp nước cho vùng này.

1.2. Mục tiêu dự án

Mục tiêu chính của dự án là xây dựng một quy hoạch tổng thể cho tài nguyên nước tại vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Điều này bao gồm việc xác định các nguồn nước, đánh giá hiện trạng và dự báo nhu cầu sử dụng nước trong tương lai. Dự án cũng hướng tới việc phát triển các giải pháp phòng chống và giảm thiểu tác hại do nước gây ra, đồng thời bảo vệ các hệ sinh thái thủy sinh. Các mục tiêu này sẽ góp phần vào việc phát triển bền vững và đảm bảo an ninh nguồn nước cho các thế hệ tương lai.

II. Đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có đặc điểm tự nhiên đa dạng, bao gồm hệ thống sông ngòi phong phú và các tầng chứa nước ngầm. Địa chất thủy văn của vùng này rất phong phú, với nhiều tầng chứa nước có khả năng cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất. Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế nhanh chóng đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước và biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến chất lượng nước và khả năng cung cấp nước. Đặc điểm kinh tế - xã hội của vùng cũng cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ, tạo ra nhu cầu lớn về cung cấp nước.

2.1. Đặc điểm tự nhiên

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có vị trí địa lý thuận lợi, với nhiều sông lớn như sông Đồng Nai, sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ. Đặc điểm địa hình và khí hậu cũng ảnh hưởng đến tài nguyên nước trong vùng. Các tầng chứa nước ngầm có trữ lượng lớn, nhưng việc khai thác không hợp lý có thể dẫn đến tình trạng cạn kiệt và ô nhiễm. Việc đánh giá thủy văn và tài nguyên nước là rất quan trọng để xây dựng các giải pháp quản lý hiệu quả.

2.2. Đặc điểm kinh tế xã hội

Kinh tế vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đang phát triển mạnh mẽ, với nhiều khu công nghiệp và đô thị lớn. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng kéo theo nhiều thách thức về sử dụng nước và quản lý tài nguyên nước. Nhu cầu sử dụng nước cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt ngày càng tăng, trong khi chất lượng nước lại bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm và biến đổi khí hậu. Việc xây dựng các chính sách và giải pháp hợp lý là cần thiết để đảm bảo an ninh nguồn nước cho vùng.

III. Quy hoạch tài nguyên nước

Quy hoạch tài nguyên nước tại vùng kinh tế trọng điểm phía Nam được xây dựng dựa trên các căn cứ pháp lý và thực tiễn. Quy hoạch này không chỉ nhằm bảo vệ tài nguyên nước mà còn hướng tới việc phát triển bền vững, đảm bảo cung cấp nước cho các hoạt động kinh tế và sinh hoạt. Các giải pháp quy hoạch bao gồm việc chia sẻ và phân bổ tài nguyên nước, bảo vệ chất lượng nước và các hệ sinh thái thủy sinh, cũng như phòng chống và giảm thiểu tác hại do nước gây ra.

3.1. Mục tiêu nhiệm vụ của quy hoạch

Mục tiêu của quy hoạch là xây dựng một hệ thống quản lý tài nguyên nước hiệu quả, đảm bảo cung cấp nước cho các nhu cầu khác nhau. Nhiệm vụ của quy hoạch bao gồm đánh giá hiện trạng tài nguyên nước, xác định các vấn đề cần giải quyết và đề xuất các giải pháp cụ thể. Quy hoạch cũng cần phải tính đến các yếu tố như biến đổi khí hậu và ô nhiễm nguồn nước, nhằm đảm bảo tính bền vững trong việc sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước.

3.2. Quy hoạch chia sẻ phân bổ tài nguyên nước

Quy hoạch chia sẻ và phân bổ tài nguyên nước là một phần quan trọng trong quy hoạch tổng thể. Việc xác định các chỉ tiêu tính toán và quy tắc chia sẻ nước sẽ giúp đảm bảo công bằng trong việc sử dụng tài nguyên nước. Các giải pháp chia sẻ và phân bổ nước cần được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế và khả năng cung cấp của các nguồn nước trong vùng. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa việc sử dụng nước mà còn bảo vệ các hệ sinh thái thủy sinh.