Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phục hồi rõ nét trong những năm gần đây, nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu phục vụ sản xuất và sinh hoạt ngày càng tăng, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu. Công ty Xăng dầu Quảng Trị, một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, giữ vị trí quan trọng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị và khu vực lân cận. Giai đoạn nghiên cứu từ năm 2018 đến 2020 cho thấy công ty đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong hoạt động kinh doanh, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế trong quản lý tài chính, đặc biệt là quản lý tài sản lưu động như các khoản phải thu và hàng tồn kho.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Công ty Xăng dầu Quảng Trị, xác định những điểm mạnh, hạn chế và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động tài chính của công ty trong ba năm 2018-2020, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính và khảo sát 57 cán bộ chủ chốt trong công ty. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp công ty củng cố tiềm lực tài chính, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường xăng dầu ngày càng biến động và cạnh tranh gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính doanh nghiệp, bao gồm:

  • Khái niệm tài chính doanh nghiệp: Tài chính doanh nghiệp là hệ thống các quan hệ kinh tế liên quan đến việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đạt mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và giá trị doanh nghiệp.

  • Nguyên tắc quản lý tài chính doanh nghiệp: Bao gồm nguyên tắc đánh đổi giữa rủi ro và lợi nhuận, nguyên tắc giá trị thời gian của tiền, nguyên tắc chi trả, nguyên tắc sinh lời, nguyên tắc thị trường có hiệu quả và nguyên tắc gắn kết lợi ích giữa nhà quản lý và cổ đông.

  • Mô hình phân tích tài chính Dupont: Phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu thông qua ba yếu tố chính là tỷ suất lợi nhuận biên (ROS), hiệu suất sử dụng tổng tài sản (AU) và đòn bẩy tài chính (EM), từ đó đánh giá và cải thiện hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: quản lý tài sản, quản lý vốn, quản lý doanh thu - chi phí - lợi nhuận, quản lý công nợ và quản lý các hoạt động đầu tư.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp số liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Số liệu thứ cấp: Thu thập từ các báo cáo tài chính của Công ty Xăng dầu Quảng Trị trong giai đoạn 2018-2020, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

  • Số liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát 57 cán bộ chủ chốt thuộc các phòng ban chức năng của công ty, sử dụng bảng hỏi thiết kế dựa trên các nghiên cứu quản lý tài chính doanh nghiệp.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phương pháp so sánh: So sánh số liệu tài chính qua các năm và với các tiêu chuẩn ngành để đánh giá xu hướng và hiệu quả.

  • Phương pháp tỷ số tài chính: Phân tích các tỷ số về khả năng thanh toán, cấu trúc vốn, hiệu quả hoạt động và sinh lời.

  • Phương pháp Dupont: Phân tích chi tiết các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE).

Quá trình nghiên cứu diễn ra trong niên khóa 2019-2021, với việc thu thập và xử lý dữ liệu được thực hiện theo kế hoạch chi tiết nhằm đảm bảo tính chính xác và khách quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả hoạt động kinh doanh ổn định nhưng chịu áp lực cạnh tranh: Trong giai đoạn 2018-2020, Công ty Xăng dầu Quảng Trị duy trì hoạt động kinh doanh hiệu quả với doanh thu và lợi nhuận ổn định. Tuy nhiên, thị phần bị thu hẹp do cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ, ảnh hưởng đến doanh thu của công ty.

  2. Quản lý tài sản lưu động còn hạn chế: Các khoản phải thu và hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản, nhưng công tác quản lý chưa hiệu quả, dẫn đến vốn lưu động bị chiếm dụng cao, ảnh hưởng đến khả năng thanh toán và dòng tiền của công ty.

  3. Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn và dài hạn tương đối tốt: Tỷ số thanh toán hiện hành và thanh toán nhanh đều duy trì ở mức trên 1, cho thấy công ty có khả năng đáp ứng các khoản nợ đến hạn. Tuy nhiên, tỷ số thanh toán tức thời thấp hơn mức lý tưởng, phản ánh lượng tiền mặt và tương đương tiền chưa tối ưu.

  4. Hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu cần cải thiện: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) có xu hướng ổn định nhưng chưa đạt mức cao so với các doanh nghiệp cùng ngành. Phân tích Dupont cho thấy hiệu suất sử dụng tổng tài sản và đòn bẩy tài chính là những yếu tố cần được tối ưu để nâng cao ROE.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trong quản lý tài chính là do công tác quản lý vốn lưu động chưa được chú trọng đúng mức, đặc biệt là quản lý các khoản phải thu và hàng tồn kho. So với một số công ty xăng dầu khác trong khu vực, Công ty Xăng dầu Quảng Trị còn thiếu sự chủ động trong việc phân tích và kiểm soát các chỉ tiêu tài chính quan trọng. Việc áp dụng các nguyên tắc quản lý tài chính và mô hình phân tích Dupont chưa được thực hiện triệt để, dẫn đến hiệu quả sử dụng vốn chưa tối ưu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ xu hướng doanh thu, lợi nhuận, tỷ số thanh toán và bảng phân tích cấu trúc tài sản, vốn để minh họa rõ nét các biến động và điểm nghẽn tài chính. So sánh với các nghiên cứu trong ngành cho thấy, việc nâng cao năng lực quản lý tài chính và áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu quả tài chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý vốn lưu động: Thực hiện kiểm soát chặt chẽ các khoản phải thu và hàng tồn kho nhằm giảm thiểu vốn bị chiếm dụng, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Mục tiêu giảm tỷ lệ vốn lưu động chiếm dụng xuống dưới mức hiện tại trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban tài chính và các phòng ban liên quan.

  2. Nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phân tích tài chính, quản lý rủi ro và ứng dụng mô hình Dupont để nâng cao năng lực phân tích và ra quyết định tài chính. Thời gian thực hiện: 6-9 tháng. Chủ thể: Ban nhân sự phối hợp với Ban tài chính.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Triển khai hệ thống phần mềm quản lý tài chính hiện đại, tự động hóa báo cáo và phân tích tài chính nhằm tăng tính chính xác và kịp thời của thông tin. Mục tiêu hoàn thành trong 18 tháng. Chủ thể: Ban công nghệ thông tin và Ban tài chính.

  4. Tối ưu hóa cơ cấu vốn và đòn bẩy tài chính: Xây dựng chính sách huy động vốn hợp lý, cân đối giữa vốn chủ sở hữu và vốn vay để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và giảm chi phí tài chính. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể: Ban lãnh đạo và Ban tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp xăng dầu: Giúp hiểu rõ thực trạng quản lý tài chính, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh.

  2. Cán bộ quản lý tài chính và kế toán: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về các phương pháp phân tích tài chính, quản lý vốn lưu động và áp dụng mô hình Dupont trong thực tiễn.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, tài chính doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn quản lý tài chính trong doanh nghiệp nhà nước ngành xăng dầu.

  4. Các tổ chức tư vấn tài chính và kiểm toán: Hỗ trợ đánh giá, tư vấn cải tiến công tác quản lý tài chính cho các doanh nghiệp trong ngành xăng dầu và các lĩnh vực tương tự.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài chính tại Công ty Xăng dầu Quảng Trị gặp những khó khăn gì chính?
    Khó khăn chủ yếu là quản lý vốn lưu động chưa hiệu quả, đặc biệt là các khoản phải thu và hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn, gây ảnh hưởng đến dòng tiền và khả năng thanh toán.

  2. Phương pháp phân tích tài chính nào được áp dụng trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp so sánh, phương pháp tỷ số tài chính và mô hình phân tích Dupont để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời của công ty.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại công ty?
    Cần tăng cường kiểm soát vốn lưu động, nâng cao trình độ cán bộ tài chính, ứng dụng công nghệ thông tin và tối ưu hóa cơ cấu vốn để cải thiện hiệu quả tài chính.

  4. Tại sao mô hình Dupont lại quan trọng trong phân tích tài chính?
    Mô hình Dupont giúp phân tích chi tiết các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, từ đó xác định các biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

  5. Phạm vi nghiên cứu của luận văn bao gồm những gì?
    Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động quản lý tài chính của Công ty Xăng dầu Quảng Trị trên địa bàn tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn 2018-2020, sử dụng dữ liệu báo cáo tài chính và khảo sát cán bộ công ty.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng quản lý tài chính tại Công ty Xăng dầu Quảng Trị trong giai đoạn 2018-2020, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế cụ thể.
  • Áp dụng các phương pháp phân tích tài chính hiện đại, đặc biệt là mô hình Dupont, giúp làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính của công ty.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả quản lý vốn lưu động, nâng cao năng lực cán bộ và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ công ty củng cố tiềm lực tài chính, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường xăng dầu đầy biến động.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả thực hiện trong vòng 1-2 năm tới để điều chỉnh kịp thời.

Khuyến nghị: Ban lãnh đạo và các phòng ban chức năng của Công ty Xăng dầu Quảng Trị nên phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các phương pháp quản lý tài chính tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.