Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trong Bồi Thường, Giải Phóng Mặt Bằng Các Dự Án Kết Cấu Hạ Tầng Tại Huyện Văn Yên, Tỉnh Yên Bái

• Tác giả: Lê Hồng Tráng
• Người hướng dẫn: TS. Bùi Thị Minh Hằng
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trong Bồi Thường và Giải Phóng Mặt Bằng Tại Huyện Văn Yên, Yên Bái
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VỀ BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG CÁC DỰ ÁN KẾT CẤU HẠ TẦNG
• 1.1. Bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 1.1.1. Dự án kết cấu hạ tầng
• 1.1.1.1. Khái niệm Dự án
• 1.1.1.2. Phân loại dự án
• 1.1.1.3. Các đặc điểm dự án
• 1.1.2. Kết cấu hạ tầng
• 1.1.2.1. Khái niệm
• 1.1.2.2. Phân loại kết cấu hạ tầng
• 1.2. Quản lý ngân sách Nhà nước trong bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 1.3. Cơ sở thực tiễn về quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng ở một số địa phương và bài học kinh nghiệm rút ra cho Huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
• 1.3.1. Kinh nghiệm của tỉnh Hòa Bình
• 1.3.2. Kinh nghiệm của tỉnh Vĩnh Phúc
• 1.3.3. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4. Phương pháp xử lý số liệu. Phương pháp phân tích
• 2.5. Hệ thống chỉ tiêu sử dụng nghiên cứu
• 2.6. Nhóm chỉ tiêu đánh giá kết quả quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường GPMB
• 2.7. Các chỉ tiêu về đánh giá về hiệu quả quản lý NSNN trong bồi thường GPMB
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG CÁC DỰ ÁN KẾT CẤU HẠ TẦNG TẠI HUYỆN VĂN YÊN, TỈNH YÊN BÁI
• 3.1. Khái quát chung về huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
• 3.2. Điều kiện tự nhiên
• 3.3. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 3.4. Thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng tại huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái giai đoạn 2019 – 2021
• 3.4.1. Lập dự toán bồi thường giải phóng mặt bằng
• 3.4.2. Công tác chấp hành dự toán bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 3.4.3. Công tác quyết toán ngân sách nhà nước trong bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 3.4.4. Kiểm tra, giám sát ngân sách nhà nước trong bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 3.5.1. Các yếu tố khách quan
• 3.5.2. Các yếu tố chủ quan
• 3.6. Đánh giá chung về quản lý ngân sách Nhà nước trong bồi thường GPMB tại huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG CÁC DỰ ÁN KẾT CẤU HẠ TẦNG TẠI HUYỆN VĂN YÊN TỈNH YÊN BÁI
• 4.1. Quan điểm, định hướng phát triển hạ tầng cơ sở huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đến năm 2030
• 4.1.1. Quan điểm, định hướng phát triển hạ tầng cơ sở của tỉnh Yên Bái đến năm 2030
• 4.1.2. Quan điểm và mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng huyện Văn Yên đến năm 2030
• 4.2. Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án hạ tầng tại huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đến năm 2030
• 4.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách nhà nước trong bồi thường giải phóng mặt bằng
• 4.2.2. Hoàn thiện công tác chấp hành ngân sách nhà nước
• 4.2.3. Tăng cường chất lượng hoạt động thanh tra, kiểm tra
• 4.2.4. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
• 4.2.5. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NSNN chi bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng
• 4.2.6. Xây dựng, quản lý, khai thác, vận hành hiệu quả cơ sở dữ liệu đất tại địa phương, cơ sở dữ liệu quản lý đất đai tổng thể của quốc gia, theo vùng và theo yêu cầu quản lý
• 4.2.7. Ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý NSNN
• 4.2.7.1. Đối với Tỉnh Yên Bái
• 4.2.7.2. Đối với UBND huyện Văn Yên
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước GPMB Văn Yên Yên Bái

Quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) trong bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội. NSNN hàng năm dành một tỷ lệ lớn cho đầu tư xây dựng cơ bản. Do đó, công tác quản lý NSNN luôn được chú trọng. Nhu cầu về đất đai ngày càng tăng do kinh tế phát triển và gia tăng dân số. Quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, khiến đất đai ngày càng có giá trị kinh tế cao. GPMB là điều kiện tiên quyết của sự phát triển, tác động mạnh mẽ đến công tác quản lý nhà nước về đất đai. Tuy nhiên, công tác bồi thường, GPMB là vấn đề nhạy cảm, liên quan đến mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội và cộng đồng dân cư, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích của Nhà nước, chủ đầu tư và người dân. Một trong những vấn đề trọng tâm là mức chi trả giữa các bên liên quan không phù hợp, gây chậm trễ và khiếu kiện. Vì vậy, quản lý NSNN trong công tác bồi thường, GPMB có ý nghĩa quan trọng, giúp chủ đầu tư chủ động trong việc sử dụng nguồn ngân sách và đền bù thỏa đáng. Huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đang có nhiều điều kiện phát triển kinh tế, thu hút đầu tư. Công tác bồi thường, GPMB xây dựng các cụm, khu công nghiệp, khu đô thị cần được quan tâm.

1.1. Tầm Quan Trọng của Quản Lý Ngân Sách Bồi Thường GPMB

Quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường GPMB là yếu tố then chốt để đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và công bằng trong quá trình thu hồi đất. Việc lập kế hoạch ngân sách chi tiết và chính xác giúp các cơ quan chức năng chủ động bố trí nguồn lực, tránh tình trạng thiếu vốn hoặc lãng phí. Đồng thời, nó cũng giúp tăng cường niềm tin của người dân vào chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giảm thiểu tranh chấp và khiếu kiện. Theo nghiên cứu của Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, việc quản lý chặt chẽ ngân sách GPMB sẽ thúc đẩy tiến độ dự án và giảm thiểu chi phí phát sinh.

1.2. Ảnh Hưởng của GPMB Đến Phát Triển Kinh Tế Xã Hội Địa Phương

Công tác GPMB có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Một mặt, nó tạo điều kiện để triển khai các dự án đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Mặt khác, nó cũng có thể gây ra những tác động tiêu cực như mất đất, mất nhà ở, mất sinh kế và gây ra xáo trộn trong đời sống của người dân bị ảnh hưởng. Do đó, cần có chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hợp lý để đảm bảo quyền lợi của người dân và giảm thiểu các tác động tiêu cực. Theo số liệu thống kê của huyện Văn Yên, các dự án GPMB đã đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế địa phương, nhưng cũng gây ra một số vấn đề xã hội cần được giải quyết.

II. Thách Thức Quản Lý Ngân Sách GPMB Kinh Nghiệm Từ Văn Yên

Trong quá trình triển khai công tác quản lý NSNN trong bồi thường GPMB, huyện Văn Yên còn gặp một số khó khăn. Công tác xây dựng dự toán NSNN trong bồi thường còn chênh lệch lớn so với giá trị thực tế. Mức độ đền bù, giá đền bù, tái định cư và giải quyết hậu quả sau GPMB do đất đai có tính chất lịch sử, chưa có hệ thống cơ sở dữ liệu chuẩn quốc gia. Quá trình chấp hành chi bồi thường kéo dài, không nhận được sự hợp tác của người dân. Công tác quyết toán không đúng hạn. Các yếu tố khách quan như thay đổi chính sách, biến động thị trường cũng ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách. Các yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ, phối hợp giữa các ban ngành cũng cần được cải thiện. Việc đánh giá chung về quản lý NSNN trong bồi thường GPMB tại huyện Văn Yên là cần thiết để tìm ra giải pháp khắc phục.

2.1. Khó Khăn Trong Lập Dự Toán Ngân Sách Bồi Thường Giải Phóng Mặt Bằng

Việc lập dự toán ngân sách cho công tác bồi thường GPMB gặp nhiều khó khăn do sự biến động của giá đất, sự phức tạp trong xác định nguồn gốc đất và sự thiếu hụt thông tin. Điều này dẫn đến tình trạng dự toán không sát với thực tế, gây khó khăn cho việc triển khai dự án và ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Cần có phương pháp lập dự toán khoa học, dựa trên cơ sở dữ liệu tin cậy và có sự tham gia của các bên liên quan. Dự toán chính xác giúp tránh phát sinh chi phí ngoài dự kiến, đảm bảo tiến độ dự án.

2.2. Vấn Đề Trong Quyết Toán Ngân Sách GPMB Nguyên Nhân và Hậu Quả

Quyết toán ngân sách GPMB thường gặp nhiều vướng mắc do sự phức tạp trong thủ tục hành chính, sự thiếu sót trong hồ sơ chứng từ và sự chậm trễ trong thanh toán. Điều này dẫn đến tình trạng tồn đọng ngân sách, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và gây ra những bức xúc trong dư luận. Cần có quy trình quyết toán rõ ràng, minh bạch và có sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan chức năng. Quyết toán đúng hạn giúp đảm bảo tính pháp lý và trách nhiệm giải trình của các đơn vị liên quan.

III. Phương Pháp Hoàn Thiện Lập Dự Toán Ngân Sách GPMB Nghiên Cứu

Để hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách nhà nước trong bồi thường GPMB, cần có phương pháp tiếp cận khoa học và toàn diện. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu về giá đất và các yếu tố liên quan một cách đầy đủ và chính xác. Cần áp dụng các phương pháp định giá đất tiên tiến và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Cần có sự tham gia của các chuyên gia và người dân trong quá trình lập dự toán. Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc lập dự toán để đảm bảo tính chính xác và khách quan. Cần có cơ chế điều chỉnh dự toán linh hoạt khi có sự thay đổi về chính sách hoặc điều kiện thị trường. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong quá trình lập dự toán. Việc lập dự toán chính xác là tiền đề quan trọng cho việc quản lý ngân sách hiệu quả.

3.1. Xây Dựng Cơ Sở Dữ Liệu Giá Đất và Yếu Tố Liên Quan Chi Tiết

Việc xây dựng cơ sở dữ liệu về giá đất và các yếu tố liên quan là nền tảng quan trọng cho việc lập dự toán ngân sách chính xác. Cơ sở dữ liệu này cần bao gồm thông tin về giá đất theo từng khu vực, loại đất, vị trí, diện tích, mục đích sử dụng và các yếu tố khác ảnh hưởng đến giá đất như hạ tầng, giao thông, tiện ích công cộng. Cần có quy trình cập nhật và duy trì cơ sở dữ liệu thường xuyên để đảm bảo tính chính xác và tin cậy. Việc sử dụng công nghệ thông tin trong xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu sẽ giúp nâng cao hiệu quả và giảm thiểu sai sót. Cơ sở dữ liệu tin cậy là công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc định giá đất và lập dự toán.

3.2. Ứng Dụng Phương Pháp Định Giá Đất Tiên Tiến Phù Hợp

Việc áp dụng các phương pháp định giá đất tiên tiến và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương sẽ giúp nâng cao tính chính xác và khách quan của công tác định giá. Các phương pháp định giá đất phổ biến bao gồm phương pháp so sánh trực tiếp, phương pháp thu nhập, phương pháp chi phí và phương pháp thặng dư. Cần lựa chọn phương pháp định giá phù hợp với từng loại đất, từng khu vực và từng mục đích sử dụng. Cần có sự đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ định giá để nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn. Định giá đất chính xác là yếu tố then chốt để đảm bảo quyền lợi của người dân và Nhà nước.

IV. Nâng Cao Chất Lượng Thanh Tra Kiểm Tra Ngân Sách GPMB Cách Làm

Tăng cường chất lượng hoạt động thanh tra, kiểm tra là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý NSNN trong bồi thường GPMB. Cần xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất. Cần tập trung vào các khâu quan trọng như lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và sử dụng vốn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan thanh tra, kiểm tra và các cơ quan quản lý nhà nước. Cần xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật và tham nhũng, lãng phí. Cần công khai kết quả thanh tra, kiểm tra để tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Cần có cơ chế khuyến khích người dân tham gia giám sát hoạt động thanh tra, kiểm tra. Hoạt động thanh tra, kiểm tra hiệu quả sẽ góp phần phòng ngừa và ngăn chặn các sai phạm, đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích.

4.1. Xây Dựng Kế Hoạch Thanh Tra Kiểm Tra Định Kỳ và Đột Xuất Hiệu Quả

Việc xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất là cần thiết để đảm bảo tính chủ động và hiệu quả của hoạt động thanh tra, kiểm tra. Kế hoạch thanh tra, kiểm tra cần xác định rõ mục tiêu, phạm vi, nội dung, thời gian và phương pháp thực hiện. Cần tập trung vào các khâu có nguy cơ xảy ra sai phạm cao như lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và sử dụng vốn. Việc thanh tra, kiểm tra đột xuất cần được thực hiện khi có dấu hiệu vi phạm hoặc khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền. Kế hoạch thanh tra chi tiết giúp tập trung nguồn lực và đạt hiệu quả cao nhất.

4.2. Xử Lý Nghiêm Vi Phạm Tham Nhũng Trong Quản Lý Ngân Sách GPMB

Việc xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật và tham nhũng, lãng phí là yếu tố quan trọng để răn đe và phòng ngừa. Các hành vi vi phạm cần được xử lý theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo tính công bằng và minh bạch. Cần tăng cường công tác điều tra, truy tố và xét xử các vụ án tham nhũng, lãng phí. Cần có cơ chế bảo vệ người tố cáo và khuyến khích người dân tham gia tố giác các hành vi vi phạm. Xử lý nghiêm minh giúp củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả quản lý ngân sách.

V. Ứng Dụng Công Nghệ Quản Lý Ngân Sách GPMB Lợi Ích và Cách Triển Khai

Ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý NSNN là một xu hướng tất yếu để nâng cao hiệu quả, minh bạch và tiết kiệm chi phí. Cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý ngân sách GPMB đồng bộ và liên thông. Cần áp dụng các phần mềm quản lý ngân sách tiên tiến để tự động hóa các quy trình nghiệp vụ. Cần sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để hỗ trợ việc ra quyết định. Cần đảm bảo an ninh và bảo mật thông tin trong quá trình sử dụng công nghệ. Cần có sự đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ sử dụng công nghệ. Ứng dụng công nghệ sẽ giúp giảm thiểu sai sót, tăng cường tính minh bạch và nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách.

5.1. Xây Dựng Hệ Thống Thông Tin Quản Lý Ngân Sách GPMB Đồng Bộ

Xây dựng một hệ thống thông tin quản lý ngân sách GPMB đồng bộ và liên thông là rất quan trọng để cải thiện hiệu quả và minh bạch. Hệ thống này nên tích hợp tất cả các thông tin liên quan đến dự án GPMB, từ lập kế hoạch, phê duyệt, thực hiện, đến kiểm tra và đánh giá. Đồng thời, nó cần được liên kết với các hệ thống thông tin khác như quản lý đất đai, tài chính, và đầu tư công để đảm bảo tính nhất quán và khả năng truy cập dễ dàng. Một hệ thống thông tin toàn diện sẽ giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định tốt hơn và theo dõi tiến độ dự án một cách hiệu quả hơn.

5.2. Áp Dụng Phần Mềm Quản Lý Ngân Sách Tiên Tiến Tự Động Hóa Quy Trình

Việc áp dụng phần mềm quản lý ngân sách tiên tiến có thể tự động hóa nhiều quy trình nghiệp vụ, từ lập kế hoạch ngân sách, theo dõi chi tiêu, đến báo cáo và phân tích. Điều này giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian và nguồn lực, và nâng cao tính minh bạch của quy trình quản lý ngân sách. Phần mềm cũng có thể cung cấp các công cụ phân tích dữ liệu để giúp các nhà quản lý hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của dự án và đưa ra các quyết định sáng suốt hơn. Việc lựa chọn phần mềm phù hợp với nhu cầu cụ thể của tổ chức là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả đầu tư.

VI. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý NSNN Bồi Thường GPMB Kết Luận

Để công tác quản lý NSNN trong bồi thường GPMB đạt hiệu quả cao, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành. Cần có sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh Yên Bái và UBND huyện Văn Yên. Cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý. Cần tạo sự đồng thuận trong cộng đồng dân cư. Cần có sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan chức năng và người dân. Cần có chính sách khen thưởng và kỷ luật kịp thời. Việc hoàn thiện quản lý NSNN trong bồi thường GPMB sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện Văn Yên và tỉnh Yên Bái.

6.1. Vai Trò của Tỉnh Yên Bái và UBND Huyện Văn Yên trong Chỉ Đạo

Tỉnh Yên Bái cần đưa ra các chỉ thị và quy định rõ ràng về quản lý ngân sách GPMB, đồng thời đảm bảo nguồn lực tài chính và nhân lực cho huyện Văn Yên để thực hiện công tác này một cách hiệu quả. UBND huyện Văn Yên cần xây dựng kế hoạch cụ thể, phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng đơn vị và cá nhân, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát và đôn đốc tiến độ thực hiện. Sự chỉ đạo sát sao từ cấp trên là yếu tố quan trọng để đảm bảo công tác GPMB được thực hiện đúng quy định và đạt được mục tiêu đề ra.

6.2. Nâng Cao Nhận Thức và Trách Nhiệm Cán Bộ Quản Lý Đào Tạo

Đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách GPMB cần được đào tạo và bồi dưỡng thường xuyên về các quy định pháp luật, quy trình nghiệp vụ, kỹ năng quản lý và giao tiếp. Điều này giúp họ nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong công việc, đồng thời có đủ năng lực để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện. Cần tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, minh bạch và khuyến khích sự sáng tạo để đội ngũ cán bộ phát huy tối đa năng lực của mình. Đào tạo chuyên môn là chìa khóa để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ, công tác quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) trong bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) các dự án kết cấu hạ tầng trở thành vấn đề cấp thiết. Tại huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, từ năm 2019 đến 2021, số tiền đền bù GPMB đạt khoảng 57.170 triệu đồng, phản ánh quy mô và tầm quan trọng của công tác này trong phát triển địa phương. Tuy nhiên, công tác quản lý NSNN trong bồi thường GPMB còn gặp nhiều khó khăn như chênh lệch dự toán so với thực tế, mức độ đền bù chưa phù hợp, hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai chưa hoàn chỉnh, dẫn đến kéo dài thời gian chi trả và quyết toán ngân sách.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý NSNN trong bồi thường GPMB các dự án kết cấu hạ tầng tại huyện Văn Yên, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên địa bàn huyện Văn Yên trong giai đoạn 2019-2022, với số liệu thứ cấp từ 2019-2021 và số liệu sơ cấp năm 2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, thúc đẩy tiến độ các dự án hạ tầng, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân bị thu hồi đất.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý ngân sách nhà nước và lý thuyết về bồi thường, giải phóng mặt bằng trong các dự án kết cấu hạ tầng.

• Quản lý ngân sách nhà nước được hiểu là quá trình tổ chức, giám sát và phân phối quỹ tiền tệ tập trung nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước một cách hiệu quả, đảm bảo tiết kiệm và đúng mục đích. Quản lý NSNN trong bồi thường GPMB bao gồm các hoạt động lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và kiểm tra, giám sát chi ngân sách.

• Bồi thường, giải phóng mặt bằng là hoạt động đền bù thiệt hại về tài chính và hỗ trợ sinh kế cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án hạ tầng. Quá trình này bao gồm việc lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, di dời và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.

Các khái niệm chính bao gồm: dự án kết cấu hạ tầng, dự toán ngân sách, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách, tái định cư, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN như thể chế pháp lý, năng lực cán bộ, phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ thông tin.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp.

• Số liệu thứ cấp được khai thác từ các báo cáo, văn bản pháp luật, dự toán và quyết toán ngân sách của UBND huyện Văn Yên, Phòng Tài chính – Kế hoạch, Kho bạc Nhà nước và Chi cục Thuế huyện trong giai đoạn 2019-2021.

• Số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn trực tiếp 70 cán bộ, công chức cấp huyện, chủ đầu tư dự án và người dân bị thu hồi đất. Mẫu chọn theo phương pháp chọn mẫu có chọn lọc và công thức Slovin nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích định lượng và đánh giá định tính nhằm làm rõ thực trạng, các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2022, tập trung phân tích chi tiết giai đoạn 2019-2021 và cập nhật số liệu sơ cấp năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng lập dự toán ngân sách: Dự toán ngân sách bồi thường GPMB tại huyện Văn Yên giai đoạn 2019-2021 có sự chênh lệch khoảng 15-20% so với giá trị thực tế chi trả, gây khó khăn trong việc cân đối nguồn vốn và lập kế hoạch chi tiết.

2. Chấp hành dự toán và chi trả: Tỷ lệ chi trả đúng tiến độ đạt khoảng 75%, còn lại 25% kéo dài do vướng mắc trong thỏa thuận giá bồi thường và tái định cư. Năm 2021, tổng số tiền chi trả đạt 57.170 triệu đồng, phản ánh quy mô lớn của công tác này.

3. Quyết toán ngân sách: Công tác quyết toán ngân sách bồi thường GPMB có tỷ lệ hoàn thành trên 80%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại sai sót trong hồ sơ, chứng từ và chậm trễ do chưa đồng bộ trong quản lý dữ liệu.

4. Yếu tố ảnh hưởng: Qua khảo sát, các yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý (đánh giá mức độ ảnh hưởng 4,2/5), sự phối hợp liên ngành (4,0/5) và ứng dụng công nghệ thông tin (3,8/5) có tác động lớn đến hiệu quả quản lý NSNN. Yếu tố khách quan như thể chế pháp lý và tiêu chuẩn định mức chi cũng ảnh hưởng đáng kể.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chênh lệch dự toán và thực tế chủ yếu do thiếu cơ sở dữ liệu đất đai chuẩn, biến động giá đất và chưa có phương pháp định giá phù hợp. So với các địa phương như thành phố Yên Bái và tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Văn Yên còn hạn chế trong công tác tuyên truyền, vận động người dân và phối hợp liên ngành, dẫn đến tỷ lệ chi trả chậm và khiếu kiện kéo dài.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách và dữ liệu đất đai còn hạn chế, ảnh hưởng đến tính kịp thời và chính xác của thông tin phục vụ quyết định. Kết quả nghiên cứu cho thấy cần tăng cường năng lực cán bộ, hoàn thiện hệ thống pháp lý và nâng cao phối hợp liên ngành để nâng cao hiệu quả quản lý NSNN trong bồi thường GPMB.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ chi trả đúng tiến độ theo năm, bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng với điểm đánh giá trung bình, và biểu đồ thể hiện chênh lệch dự toán so với thực tế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách: Áp dụng phương pháp định giá đất sát thực tế, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai chuẩn quốc gia, cập nhật thường xuyên để giảm chênh lệch dự toán. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện, thời gian: 2024-2025.

2. Tăng cường chấp hành dự toán và chi trả đúng tiến độ: Xây dựng quy trình phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân, xử lý nghiêm các trường hợp chây ỳ. Chủ thể: UBND huyện, các tổ chức chính trị xã hội, thời gian: 2024-2026.

3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, pháp luật về quản lý ngân sách và bồi thường GPMB, nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin. Chủ thể: Sở Tài chính, UBND huyện, thời gian: 2024-2025.

4. Ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý ngân sách và dữ liệu đất đai: Xây dựng hệ thống quản lý điện tử, tích hợp dữ liệu bồi thường, tái định cư và ngân sách, hỗ trợ giám sát và quyết toán nhanh chóng, chính xác. Chủ thể: UBND huyện phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông, thời gian: 2024-2027.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện, tỉnh: Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách trong bồi thường GPMB.

2. Chủ đầu tư các dự án kết cấu hạ tầng: Hiểu rõ quy trình, khó khăn và giải pháp quản lý ngân sách để phối hợp tốt hơn với chính quyền và người dân.

3. Người dân bị thu hồi đất và các tổ chức đại diện: Nắm bắt quyền lợi, quy trình bồi thường, tái định cư và các chính sách liên quan để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

4. Nhà nghiên cứu, giảng viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công: Tài liệu tham khảo bổ ích cho nghiên cứu, giảng dạy về quản lý ngân sách nhà nước và chính sách đất đai.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường GPMB là gì?
   Là quá trình tổ chức, giám sát và sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách để chi trả bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ các dự án hạ tầng.

2. Tại sao dự toán ngân sách thường chênh lệch so với thực tế?
   Do biến động giá đất, thiếu cơ sở dữ liệu chuẩn, phương pháp định giá chưa phù hợp và các yếu tố khách quan như thị trường bất động sản thay đổi nhanh.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý ngân sách trong bồi thường GPMB?
   Năng lực cán bộ quản lý, sự phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ thông tin được đánh giá là những yếu tố chủ chốt ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả chi trả bồi thường?
   Cần tăng cường tuyên truyền, vận động người dân, xây dựng quy trình phối hợp chặt chẽ, xử lý nghiêm các trường hợp chây ỳ và đảm bảo minh bạch trong chi trả.

5. Vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách bồi thường GPMB?
   Công nghệ giúp thu thập, xử lý và cập nhật thông tin nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ ra quyết định kịp thời, giảm thiểu sai sót và tăng cường giám sát chi ngân sách.

Kết luận

• Luận văn đã làm rõ thực trạng quản lý ngân sách nhà nước trong bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án kết cấu hạ tầng tại huyện Văn Yên giai đoạn 2019-2021, với số tiền chi trả năm 2021 đạt trên 57 tỷ đồng.
• Phân tích các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý, trong đó năng lực cán bộ và phối hợp liên ngành là những nhân tố quan trọng.
• Đề xuất các giải pháp thiết thực như hoàn thiện dự toán, nâng cao năng lực cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường phối hợp liên ngành nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách.
• Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn, hỗ trợ chính quyền địa phương và các bên liên quan trong việc sử dụng ngân sách hiệu quả, thúc đẩy tiến độ các dự án hạ tầng.
• Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2024-2027, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và cập nhật số liệu để nâng cao chất lượng quản lý ngân sách nhà nước trong lĩnh vực bồi thường GPMB.

Để góp phần phát triển bền vững huyện Văn Yên, các cơ quan quản lý và chủ đầu tư cần phối hợp chặt chẽ, đồng thời người dân cần được thông tin đầy đủ và tham gia giám sát quá trình thực hiện. Hành động ngay hôm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển hạ tầng và kinh tế địa phương trong tương lai.