Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam, công tác kiểm tra nội bộ (KTNB) tại các trường mầm non giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Theo số liệu khảo sát tại 14 trường mầm non trên địa bàn thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên từ năm 2018 đến 2022, hoạt động KTNB còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới quản lý giáo dục. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý công tác KTNB tại các trường mầm non trên địa bàn, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra và chất lượng giáo dục mầm non.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các trường mầm non công lập tại thị xã Sông Cầu trong giai đoạn 2018-2022. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý KTNB, giúp các nhà quản lý giáo dục xây dựng kế hoạch kiểm tra hiệu quả, nâng cao nhận thức và năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên. Qua đó, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển giáo dục mầm non theo định hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa và xã hội hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý nhà trường, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục là hệ thống các tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm vận hành hệ thống giáo dục theo đường lối, nguyên lý của Đảng, đảm bảo mục tiêu giáo dục được thực hiện hiệu quả.

  • Lý thuyết quản lý nhà trường: Quản lý nhà trường là quá trình tổ chức, chỉ đạo và điều hành các hoạt động dạy và học, tạo điều kiện để nhà trường vận hành theo mục tiêu giáo dục xã hội chủ nghĩa.

  • Khái niệm kiểm tra nội bộ trường học: Là hoạt động nghiệp vụ của hiệu trưởng nhằm theo dõi, đánh giá các hoạt động giáo dục trong phạm vi nội bộ nhà trường, đảm bảo phù hợp với mục tiêu, kế hoạch và quy chế đã đề ra.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, kiểm tra, kiểm tra nội bộ, công tác kiểm tra nội bộ trường mầm non.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp lý luận và thực tiễn:

  • Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp tài liệu, văn bản pháp luật, các nghiên cứu trong và ngoài nước về quản lý KTNB trường học.

  • Phương pháp khảo sát thực tiễn: Điều tra, khảo sát 110 đối tượng gồm cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán, lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo, cha mẹ học sinh tại 14 trường mầm non trên địa bàn thị xã Sông Cầu trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 10 năm 2021.

  • Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Phân tích báo cáo kiểm tra nội bộ, quy trình thực hiện và kết quả kiểm tra tại các trường.

  • Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Thu thập, sàng lọc kinh nghiệm thực tiễn, đánh giá điểm mạnh, hạn chế trong công tác KTNB.

  • Phương pháp chuyên gia: Hỏi ý kiến chuyên gia, cán bộ quản lý giáo dục qua phiếu hỏi và trao đổi trực tiếp.

  • Phương pháp thống kê toán học: Xử lý, phân tích số liệu thu thập được để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Cỡ mẫu khảo sát là 110 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan đến công tác KTNB.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về công tác KTNB còn hạn chế: Khoảng 65% cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường mầm non thị xã Sông Cầu nhận thức chưa đầy đủ về vai trò và tầm quan trọng của công tác KTNB, dẫn đến việc thực hiện mang tính hình thức, đối phó.

  2. Năng lực đội ngũ kiểm tra chưa đáp ứng yêu cầu: Chỉ khoảng 40% thành viên Ban kiểm tra có đủ năng lực chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ để thực hiện công tác kiểm tra hiệu quả. Việc bồi dưỡng, đào tạo chuyên môn cho lực lượng này còn thiếu thường xuyên.

  3. Cơ sở vật chất và điều kiện phục vụ kiểm tra còn yếu kém: Khoảng 55% trường mầm non chưa được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, thiết bị hỗ trợ công tác kiểm tra như công cụ kỹ thuật nghe nhìn, tài liệu hướng dẫn, ảnh hưởng đến chất lượng kiểm tra.

  4. Quản lý công tác KTNB chưa chặt chẽ: Kế hoạch kiểm tra chưa được xây dựng chi tiết, chưa có sự phân công rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của các thành viên trong Ban kiểm tra. Việc thực hiện quy trình kiểm tra còn thiếu đồng bộ, chưa có sự giám sát chặt chẽ từ cấp trên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của KTNB trong quản lý giáo dục mầm non, cũng như thiếu sự đầu tư về đào tạo và cơ sở vật chất. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, như tại Mauritius và Anh, nơi hiệu trưởng sử dụng kết quả KTNB làm cơ sở ra quyết định quản lý, cho thấy sự khác biệt rõ rệt về hiệu quả quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức đúng về KTNB của cán bộ quản lý và giáo viên, biểu đồ tròn phân bố năng lực của lực lượng kiểm tra, và bảng tổng hợp các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ kiểm tra tại các trường.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ thực trạng quản lý công tác KTNB tại các trường mầm non, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần cải thiện chất lượng giáo dục mầm non trên địa bàn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác KTNB: Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo nâng cao nhận thức cho hiệu trưởng, cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò, ý nghĩa của KTNB trong quản lý giáo dục mầm non. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng đầu năm học, chủ thể thực hiện là Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Sông Cầu.

  2. Xây dựng và triển khai kế hoạch công tác KTNB chi tiết, khả thi: Hiệu trưởng các trường cần xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ theo năm, tháng, tuần với nội dung cụ thể, phân công rõ ràng trách nhiệm từng thành viên Ban kiểm tra. Thời gian hoàn thành kế hoạch trước năm học mới, chủ thể thực hiện là Ban Giám hiệu các trường.

  3. Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho lực lượng kiểm tra: Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng kiểm tra, đánh giá cho cán bộ quản lý và giáo viên tham gia công tác kiểm tra nội bộ. Thời gian thực hiện định kỳ hàng năm, chủ thể thực hiện là Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trung tâm đào tạo.

  4. Cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác KTNB: Đầu tư trang bị các thiết bị kỹ thuật hỗ trợ kiểm tra như máy chiếu, camera, tài liệu hướng dẫn, phần mềm quản lý kiểm tra nội bộ. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, chủ thể thực hiện là UBND thị xã và các trường mầm non.

  5. Tăng cường công tác chỉ đạo, giám sát của các cấp quản lý giáo dục: Phòng Giáo dục và Đào tạo cần thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện KTNB tại các trường, kịp thời tư vấn, điều chỉnh các hoạt động kiểm tra để đảm bảo tính khách quan, hiệu quả. Thời gian thực hiện liên tục, chủ thể thực hiện là Phòng Giáo dục và Đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Hiệu trưởng và cán bộ quản lý các trường mầm non: Nắm bắt thực trạng và các giải pháp quản lý công tác KTNB, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường.

  2. Cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo các cấp: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch chỉ đạo, giám sát công tác KTNB tại các cơ sở giáo dục mầm non.

  3. Giáo viên và thành viên Ban kiểm tra nội bộ trường mầm non: Hiểu rõ vai trò, nhiệm vụ và phương pháp thực hiện công tác kiểm tra nội bộ, nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý công tác KTNB trong giáo dục mầm non.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kiểm tra nội bộ trường mầm non là gì?
    Kiểm tra nội bộ trường mầm non là hoạt động nghiệp vụ của hiệu trưởng nhằm theo dõi, đánh giá các hoạt động giáo dục, quản lý trong phạm vi nội bộ nhà trường để đảm bảo thực hiện đúng mục tiêu, kế hoạch và quy chế đã đề ra.

  2. Tại sao công tác kiểm tra nội bộ lại quan trọng trong quản lý giáo dục mầm non?
    Công tác KTNB giúp phát hiện kịp thời ưu điểm, hạn chế trong hoạt động giáo dục, từ đó điều chỉnh, nâng cao chất lượng dạy và học, đảm bảo hiệu quả quản lý nhà trường.

  3. Những khó khăn chính trong công tác quản lý KTNB tại các trường mầm non hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm nhận thức chưa đầy đủ về vai trò KTNB, năng lực đội ngũ kiểm tra hạn chế, cơ sở vật chất thiếu thốn và quản lý công tác kiểm tra chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra nội bộ?
    Cần nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch chi tiết, bồi dưỡng năng lực đội ngũ kiểm tra, cải thiện cơ sở vật chất và tăng cường chỉ đạo, giám sát từ các cấp quản lý.

  5. Ai là người chịu trách nhiệm chính trong công tác kiểm tra nội bộ trường mầm non?
    Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý và chỉ đạo công tác kiểm tra nội bộ tại trường mầm non, phối hợp với Ban kiểm tra và các bộ phận liên quan.

Kết luận

  • Quản lý công tác kiểm tra nội bộ tại các trường mầm non trên địa bàn thị xã Sông Cầu còn nhiều hạn chế về nhận thức, năng lực và điều kiện thực hiện.
  • Công tác KTNB đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và hiệu quả quản lý nhà trường.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác KTNB, bao gồm nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch chi tiết, bồi dưỡng đội ngũ, cải thiện cơ sở vật chất và tăng cường chỉ đạo giám sát.
  • Các giải pháp cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và nhà trường trong giai đoạn 2023-2025.
  • Kêu gọi các nhà quản lý giáo dục, hiệu trưởng và cán bộ liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra nội bộ, góp phần phát triển giáo dục mầm non bền vững.