I. Tổng Quan Hoạt Động Trải Nghiệm Tiểu Học Theo GDPT 2018 55 Ký Tự
Giáo dục và đào tạo được xem là quốc sách hàng đầu, đầu tư vào lĩnh vực này chính là đầu tư cho sự phát triển. Trong bối cảnh hiện nay, để phát triển nền kinh tế tri thức và đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao trở nên vô cùng quan trọng. Một trong những định hướng cơ bản của việc đổi mới giáo dục, được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, là chuyển từ nền giáo dục hàn lâm, giáo điều sang nền giáo dục sáng tạo, thực tiễn. Mục tiêu là phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của người học, chú trọng hình thành năng lực tư duy và hành động. Nghiên cứu đặc điểm nhận thức, tâm sinh lý của học sinh tiểu học cho thấy sự chuyển biến rõ rệt, từ nhận thức cảm tính dần chuyển sang nhận thức lý tính. Thông qua hoạt động trải nghiệm, học sinh từng bước phát triển khả năng tư duy, hình thành các phẩm chất nhân cách, đạo đức, lối sống, năng lực chung và năng lực chuyên biệt, qua đó phát triển các tiềm năng và tố chất bẩm sinh để thích ứng với sự thay đổi của cuộc sống.
1.1. Vai trò của hoạt động trải nghiệm trong GDPT 2018
Theo chương trình GDPT 2018, hoạt động trải nghiệm được xác định là môn học bắt buộc, nhưng việc tổ chức ở một số trường tiểu học chưa trở thành nền nếp và chưa chú trọng đến phát triển năng lực của học sinh. Giáo viên còn thực hiện một cách chiếu lệ, học sinh chưa năng động và linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ. Việc quản lý chưa thực sự đúng quy trình, chưa tin tưởng vào năng lực của giáo viên và chưa phát huy được sự sáng tạo. Hiện nay, nhiều cán bộ quản lý chưa xây dựng được kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm một cách cụ thể, mà còn áp đặt và mang tính chủ quan. Việc triển khai đồng loạt với cùng một nội dung, diễn ra cùng nhau ở một địa điểm, phương pháp, hình thức hoạt động còn nghèo nàn. Quá trình tổ chức chưa triển khai giám sát để đánh giá kết quả hoặc sơ kết, dẫn đến không có sự đột phá trong các hoạt động trải nghiệm của học sinh.
1.2. Các nghiên cứu về trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm
Trong những năm gần đây, có nhiều sách, đề tài, luận án, luận văn và bài báo khoa học viết về trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các bậc học và cấp học khác nhau. Các công trình nghiên cứu rất đa dạng và phong phú, đã phân tích và làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn trong tổ chức và quản lý hoạt động trải nghiệm theo những cách tiếp cận của các chuyên ngành khoa học khác nhau. Tuy nhiên, còn rất ít những công trình quan tâm nghiên cứu đến trải nghiệm và tổ chức quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học, theo cách tiếp cận của chuyên ngành quản lý giáo dục.
II. Vấn Đề Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm Ở Sông Mã Sơn La 58 Ký Tự
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả luận văn chọn vấn đề: “Quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018” để làm luận văn tốt nghiệp, với mong muốn đóng góp một phần công sức vào nâng cao chất lượng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Mục đích nghiên cứu là làm rõ lý luận, phân tích đánh giá thực trạng và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018.
2.1. Khách thể và đối tượng của nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm
Khách thể nghiên cứu là hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học. Đối tượng nghiên cứu là quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018. Câu hỏi nghiên cứu tập trung vào vấn đề hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018 có vấn đề gì đang đặt ra. Cần căn cứ vào cơ sở khoa học nào để đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học và đó là những biện pháp quản lý nào để đạt hiệu quả cao?
2.2. Giả thuyết khoa học và nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra
Giả thuyết khoa học cho rằng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La trong những năm gần đây đã được quan tâm thực hiện nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế, thiếu sót mà nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ công tác quản lý. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm và tổ chức thực hiện một cách nghiêm túc thì chất lượng quản lý hoạt động trải nghiệm sẽ được cải thiện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm, khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý.
III. Phương Pháp Giới Hạn Nghiên Cứu Quản Lý Hoạt Động 56 Ký Tự
Nghiên cứu này có giới hạn về nội dung, địa bàn khảo sát, đối tượng khảo sát và thời gian nghiên cứu. Về nội dung, tập trung vào các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018. Địa bàn khảo sát được giới hạn ở 07 trường tiểu học huyện Sông Mã, bao gồm: Trường tiểu học Đứa Mòn; Trường tiểu học Mường Cai; Trường tiểu học Chiềng Sơ; Trường tiểu học Chiềng Khương; Trường tiểu học Bản Mé; Trường tiểu học Hải Sơn; Trường tiểu học Mường Hung. Đối tượng khảo sát là 35 cán bộ quản lý (hiệu trưởng, hiệu phó, tổ trưởng, tổ phó chuyên môn) và 85 giáo viên của 07 trường tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La.
3.1. Giới hạn về thời gian và phương pháp nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu tập trung vào các số liệu thứ cấp từ năm học 2020 - 2021 đến năm học 2021 - 2022 và số liệu khảo sát trực tiếp được thực hiện trong tháng 10 năm 2022. Nghiên cứu sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết như hệ thống hóa, khái quát hóa tài liệu và phương pháp nghiên cứu thực tiễn như quan sát khoa học, điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn, tọa đàm và khảo nghiệm. Phương pháp xử lý số liệu là sử dụng toán thống kê để tính toán, xử lý số liệu điều tra khảo sát.
3.2. Cấu trúc luận văn và các chương chính
Luận văn được cấu trúc thành 3 chương chính ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục. Chương 1 trình bày cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018. Chương 2 phân tích thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018. Chương 3 đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018.
IV. Lý Thuyết Về Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm Tổng Quan 53 Ký Tự
Tư tưởng giáo dục về học qua trải nghiệm đã xuất hiện từ thời cổ đại, nhưng chỉ thực sự phát triển thành một tư tưởng giáo dục chính thống khi có những công trình nghiên cứu của các nhà tâm lý học và giáo dục học nổi tiếng trên thế giới. Quan điểm “học qua làm, học bắt đầu từ làm” của John Dewey đã đưa ra vai trò của trải nghiệm trong giáo dục. Ông chỉ ra rằng trải nghiệm giúp nâng cao hiệu quả của giáo dục bằng cách kết nối người học, kiến thức học với thực tiễn cuộc sống, vì thế cần đưa các loại bài tập như làm vườn, dệt, mộc vào nhà trường. David Kolb nghiên cứu chu trình học từ trải nghiệm, bao gồm kinh nghiệm cụ thể, quan sát phản chiếu, khái niệm hóa và thử nghiệm tích cực.
4.1. Nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm trên thế giới
Nhiều nhà giáo dục học hiện đại như Willingham, Conrad và Hedin, Druism, Owens và Karen Warren cũng có những đóng góp quan trọng. Đối với các nước có nền giáo dục phát triển, hoạt động trải nghiệm được quan tâm và triển khai dưới nhiều góc độ. Tại Việt Nam, các nhà khoa học và giáo dục đã nghiên cứu và biên soạn sách, đề tài, luận án và bài báo khoa học làm rõ vai trò và sự tác động của trải nghiệm đối với dạy học và giáo dục chính khóa. Hoạt động trải nghiệm được coi là một phần không thể thiếu trong chương trình GDPT.
4.2. Hướng dẫn về hoạt động trải nghiệm theo chương trình GDPT
Chương trình GDPT - Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp (Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT) xác định rõ mục tiêu, quan điểm, yêu cầu và phẩm chất, năng lực cần đạt được cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12. Năm 2016, nhóm tác giả Nguyễn Thị Liên, Nguyễn Thị Hằng, đã công bố cuốn sách “Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong nhà trường phổ thông”. Tác giả Phó Đức Hoà, trong cuốn “Hướng dẫn tổ chức Hoạt động trải nghiệm lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông mới” đã khái quát chi tiết các vấn đề như vai trò, mục tiêu, yêu cầu, nội dung và cách thức tổ chức Hoạt động trải nghiệm, cũng như đánh giá kết quả giáo dục mang lại.
V. Cách Tổ Chức Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm Hiệu Quả 59 Ký Tự
Việc tổ chức và quản lý hoạt động trải nghiệm hiệu quả đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về lý thuyết và thực tiễn. Giáo viên cần linh hoạt trong việc thiết kế và tổ chức các hoạt động, đảm bảo tính phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học. Đồng thời, cần tạo điều kiện để học sinh chủ động tham gia và phát huy tối đa khả năng sáng tạo của mình. Quản lý hoạt động trải nghiệm cũng cần chú trọng đến việc đánh giá kết quả, không chỉ dựa trên kiến thức mà còn cả kỹ năng và thái độ của học sinh.
5.1. Yếu tố quan trọng khi tổ chức hoạt động trải nghiệm
Một trong những yếu tố quan trọng khi tổ chức hoạt động trải nghiệm là tính thực tiễn và gắn liền với cuộc sống. Các hoạt động cần được thiết kế sao cho học sinh có thể áp dụng những kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tế. Điều này giúp học sinh hiểu rõ hơn về giá trị của kiến thức và phát triển khả năng tư duy phản biện, sáng tạo. Ngoài ra, cần tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự hợp tác giữa học sinh.
5.2. Đánh giá và cải tiến quản lý hoạt động trải nghiệm
Việc đánh giá hoạt động trải nghiệm cần được thực hiện một cách khách quan và toàn diện. Giáo viên có thể sử dụng nhiều hình thức đánh giá khác nhau, như quan sát, phỏng vấn, làm bài tập hoặc thực hiện dự án. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để cải tiến hoạt động trải nghiệm, đảm bảo đáp ứng tốt hơn nhu cầu và khả năng của học sinh. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, nhà trường và phụ huynh để tạo ra môi trường hỗ trợ tốt nhất cho hoạt động trải nghiệm.
VI. Đề Xuất Biện Pháp Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm Tiểu Học 58 Ký Tự
Việc nghiên cứu và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La là rất cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục. Các biện pháp này cần phải phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý giáo dục, nhà trường, giáo viên và cộng đồng để triển khai các biện pháp một cách đồng bộ và hiệu quả.
6.1. Các bước thực hiện biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm
Để thực hiện các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm một cách hiệu quả, cần có kế hoạch cụ thể và chi tiết, xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp và thời gian thực hiện. Cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, từ các nhà quản lý giáo dục đến giáo viên và học sinh. Đồng thời, cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh kế hoạch để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả.
6.2. Tầm quan trọng của việc đánh giá hiệu quả và cải tiến
Việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm là rất quan trọng để xác định những điểm mạnh và điểm yếu, từ đó có những điều chỉnh và cải tiến phù hợp. Việc đánh giá cần được thực hiện một cách khách quan và toàn diện, dựa trên các tiêu chí rõ ràng và cụ thể. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để xây dựng các kế hoạch cải tiến, đảm bảo hoạt động trải nghiệm ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu và mong đợi của học sinh và cộng đồng.
