I. Tổng Quan Về Quản Lý Giáo Dục Đạo Đức Tại Quy Nhơn
Giáo dục đạo đức đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của xã hội. Một xã hội thiếu đạo đức sẽ suy vong. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Việc bồi dưỡng đạo đức cho thế hệ trẻ luôn được quan tâm. Đảng ta chủ trương tăng cường giáo dục công dân, tư tưởng, đạo đức, lòng yêu nước. Nghị quyết 29-NQ/TW nhấn mạnh phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, đặc biệt là giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI khẳng định hài hòa đức, trí, thể, mỹ; chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân. Các trường THCS đã đổi mới hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa, kỹ năng sống. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng học sinh vi phạm chuẩn mực đạo đức, pháp luật. Cả xã hội đang lo lắng, ngành giáo dục trăn trở tìm giải pháp. Giáo dục phổ thông có vai trò đặc biệt quan trọng, là vườn ươm để có những con người hoàn thiện, hình thành nhân cách. Do đó, cần nhận thức đúng đắn vai trò của giáo dục và giáo dục đạo đức cho học sinh, nhất là học sinh THCS.
1.1. Nghiên cứu về giáo dục đạo đức trên thế giới
Các nhà tư tưởng Mác – Ăngghen - Lênin đã đặt nền móng cho học thuyết về đạo đức và giáo dục. Chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định nguồn gốc sâu xa của đạo đức chính là đời sống lao động và bản thân con người. Các hiện tượng chịu sự tác động của nguyên nhân kinh tế và xã hội. Nền kinh tế - xã hội quyết định đặc trưng cơ bản của đạo đức và nội dung chủ yếu của nó. Mối quan hệ đạo đức là mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội. Sản xuất phát triển làm cho tồn tại xã hội phát triển, dẫn tới mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội cũng thay đổi theo. Đạo đức có một quá trình lịch sử gắn liền với lịch sử sản xuất vật chất.
1.2. Các nghiên cứu về giáo dục đạo đức tại Việt Nam
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng đến giáo dục đạo đức. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam. Đó là sự vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng đạo đức cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin. Người nhấn mạnh đến giá trị đạo đức cách mạng là nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm và cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư. Luật giáo dục 2019 đặt mục tiêu phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp. Nghị quyết Hội nghị lần III Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII khẳng định giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ ở tất cả các bậc học. Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo.
II. Thực Trạng Quản Lý Giáo Dục Đạo Đức Học Sinh Quy Nhơn
Thực tế cho thấy hoạt động giáo dục đạo đức ở các trường trung học cơ sở hiện nay vẫn còn tồn tại những hạn chế. Công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức chưa mang lại hiệu quả cao. Các trường trung học cơ sở trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định cũng không nằm ngoài thực tế đó. Cần có những nghiên cứu sâu sắc để đánh giá đúng thực trạng và đề xuất các giải pháp phù hợp. Mục đích nghiên cứu là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng công tác quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh, đề xuất những biện pháp quản lý giáo dục đạo đức học sinh thông qua dạy học môn giáo dục công dân ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
2.1. Mục tiêu và phương pháp nghiên cứu thực trạng
Mục đích nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh. Nội dung nghiên cứu thực trạng bao gồm: Thực trạng dạy học môn giáo dục công dân ở trường trung học cơ sở. Thực trạng mục tiêu giáo dục đạo đức thông qua dạy học môn Giáo dục công dân. Thực trạng nội dung giáo dục đạo đức thông qua dạy học giáo dục công dân. Thực trạng về phương pháp và hình thức giáo dục đạo đức thông qua dạy học giáo dục công dân. Thực trạng kiểm tra, đánh giá giáo dục đạo đức thông qua dạy học giáo dục công dân. Phương pháp nghiên cứu thực trạng bao gồm: Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi, phương pháp quan sát, phương pháp phỏng vấn, phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm, phương pháp thống kê toán học.
2.2. Đánh giá chung về thực trạng và nguyên nhân hạn chế
Hiện nay các trường Trung học cơ sở chủ yếu dựa vào đánh giá hạnh kiểm và kết quả rèn luyện cuối học kì và cuối năm từ các lớp đưa lên, chưa thấy được vai trò đóng góp quá trình rèn luyện giáo dục đạo đức thông qua bộ môn Giáo dục công dân. Cần đánh giá thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua dạy học môn giáo dục công dân ở các trường trung học cơ sở. Các yếu tố khách quan và yếu tố chủ quan cần được xem xét kỹ lưỡng. Cần xác định nguyên nhân của những hạn chế để có giải pháp khắc phục hiệu quả.
III. Giải Pháp Quản Lý Giáo Dục Đạo Đức Qua GDCD Tại Quy Nhơn
Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua dạy học môn giáo dục công dân, cần có những giải pháp đồng bộ và khả thi. Các giải pháp này phải dựa trên định hướng và nguyên tắc xác lập các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh thông qua môn Giáo dục công dân. Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục đạo đức học sinh thông qua môn Giáo dục công dân cần được quán triệt sâu sắc. Định hướng phát triển và nhiệm vụ của ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Định cũng cần được xem xét.
3.1. Quán triệt mục tiêu giáo dục đạo đức và GDCD
Cần quán triệt sự thống nhất mục tiêu giáo dục đạo đức và mục tiêu dạy học môn Giáo dục công dân cho học sinh ở trường THCS. Xây dựng kế hoạch Giáo dục đạo đức trên cơ sở thực tiễn dạy học môn Giáo dục công dân ở trường THCS. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục đạo đức thông qua thực hiện chương trình môn học Giáo dục công dân ở trường THCS.
3.2. Đổi mới kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục đạo đức
Chỉ đạo thực hiện nội dung, phương pháp và hình thức dạy học môn Giáo dục công dân nhằm hình thành phẩm chất và hành vi văn hóa đạo đức cho học sinh THCS. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động Giáo dục đạo đức theo hướng cụ thể hóa, khách quan hóa và vật chất hóa. Tăng cường các điều kiện hổ trợ hoạt động giáo dục đạo đức và dạy học môn Giáo dục công dân ở trường THCS.
3.3. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường gia đình xã hội
Cần tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, tạo điều kiện cho học sinh phát triển toàn diện. Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường và cộng đồng.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Giáo Dục Đạo Đức Tại Trường THCS
Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cần được ứng dụng một cách linh hoạt và sáng tạo tại các trường THCS. Cần có sự khảo nghiệm về tính hợp lý và tính khả thi của các biện pháp. Việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp cần được thực hiện thường xuyên và khách quan. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để điều chỉnh và hoàn thiện các biện pháp quản lý.
4.1. Xây dựng mô hình giáo dục đạo đức hiệu quả
Cần xây dựng mô hình giáo dục đạo đức hiệu quả, phù hợp với đặc điểm của từng trường THCS. Mô hình này cần đảm bảo tính toàn diện, tính thực tiễn và tính bền vững. Cần có sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhà trường và cộng đồng.
4.2. Đánh giá hiệu quả và điều chỉnh biện pháp
Cần đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức một cách thường xuyên và khách quan. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để điều chỉnh và hoàn thiện các biện pháp. Cần có sự phản hồi từ học sinh, giáo viên và phụ huynh để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả của các biện pháp.
V. Kết Luận Về Quản Lý Giáo Dục Đạo Đức Ở Quy Nhơn
Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua dạy học môn giáo dục công dân là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Cần có sự quan tâm và đầu tư đúng mức từ các cấp quản lý giáo dục. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Cần có sự đổi mới và sáng tạo trong công tác quản lý. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh và xây dựng một xã hội văn minh, giàu đẹp.
5.1. Khuyến nghị đối với cán bộ quản lý và giáo viên
Đối với cán bộ quản lý, tổ bộ môn và giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân các trường Trung học cơ sở cần nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục đạo đức. Cần đổi mới phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá. Cần tăng cường bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ.
5.2. Khuyến nghị đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Quy Nhơn cần tăng cường chỉ đạo và kiểm tra công tác giáo dục đạo đức. Cần tạo điều kiện cho các trường THCS đổi mới và sáng tạo. Cần có chính sách hỗ trợ cho giáo viên và học sinh.
