I. Tổng Quan Về Quản Lý Dạy Học Tích Hợp THCS Võng Xuyên B
Trong bối cảnh hội nhập, giáo dục cần đổi mới phương pháp dạy học để tạo ra nguồn nhân lực năng động và sáng tạo. Đảng và Nhà nước xác định “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Để nâng cao chất lượng, cần đổi mới phương pháp dạy học và quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa và xã hội hóa giáo dục. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII nhấn mạnh việc tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy ứng dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Dạy học tích hợp là một bước chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực, giúp học sinh giải quyết vấn đề thực tiễn. Chương trình GDPT 2018 chú trọng tích hợp để hình thành phẩm chất và năng lực cho học sinh ngay từ cấp tiểu học và THCS.
1.1. Sự Cần Thiết Của Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học THCS
Thực tế cho thấy, để giải quyết một vấn đề, cần kiến thức từ nhiều lĩnh vực. Dạy học tích hợp giúp học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp, kỹ năng và kinh nghiệm. Chương trình GDPT 2018 nhấn mạnh tích hợp, liên môn để học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Khi dạy học tích hợp, học sinh có thể tự chọn môn học theo sở trường, phát triển tiềm năng cá nhân. Điều này đáp ứng yêu cầu của mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh. Sự đổi mới này hướng đến nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
1.2. Vấn Đề Khó Khăn Trong Triển Khai Dạy Học Tích Hợp THCS
Dạy và học theo định hướng tích hợp gặp nhiều khó khăn, đặc biệt từ năm học 2021-2022 khi thực hiện chương trình GDPT 2018 đối với lớp 6. Nhiều giáo viên chưa đủ điều kiện đảm trách môn tích hợp do thiếu văn bằng, chứng chỉ và đào tạo chuyên sâu. Giáo viên còn lúng túng trong việc dạy học tích hợp, thực hiện hình thức hoặc chỉ dừng lại ở liên môn, lồng ghép kiến thức. Do đó, học sinh không tích cực, không thích học và ngại nghiên cứu, ứng dụng. Một trong những nguyên nhân là do giáo viên ngại đổi mới, dạy giáo điều và sử dụng phương pháp dạy học kinh điển.
II. Thách Thức Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Tích Hợp Tại THCS
Mặc dù trường THCS Võng Xuyên B đã cố gắng tổ chức hoạt động dạy học tích hợp, việc quản lý hoạt động này vẫn còn nhiều khó khăn. Xuất phát từ lý do lý luận và thực tiễn, luận văn này tập trung vào “Quản lý hoạt động dạy học tích hợp trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội đáp ứng chương trình GDPT 2018”. Mục đích là đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học tích hợp để nâng cao chất lượng giáo dục của trường, đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông 2018.
2.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Quản Lý Dạy Học THCS
Nghiên cứu nhằm đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học tích hợp tại trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ. Biện pháp này góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường, đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nghiên cứu này tập trung vào hoạt động dạy học tích hợp và quản lý hoạt động dạy học tích hợp tại trường. Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: cần có những biện pháp quản lý hoạt động dạy học tích hợp nào để nâng cao chất lượng dạy học ở trường trung học cơ sở vừa đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018, vừa phù hợp với thực tiễn và điều kiện hiện nay của trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội?
2.2. Giả Thuyết Khoa Học Về Hiệu Quả Dạy Học Tích Hợp
Giả thuyết khoa học đưa ra là nếu đề xuất các biện pháp dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động dạy học tích hợp ở trường THCS Võng Xuyên B thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học tích hợp hiện nay ở các trường THCS nói chung và Trường THCS Võng xuyên B nói riêng đáp ứng chương trình GDPT 2018. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: nghiên cứu lí luận về hoạt động dạy học tích hợp và quản lí hoạt động dạy học tích hợp ở trường THCS đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018.
2.3. Phạm Vi Nghiên Cứu Về Quản Lý Dạy Học Tích Hợp THCS
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý hoạt động dạy học tích hợp ở trường THCS Võng xuyên B, Phúc Thọ, Hà Nội. Khảo sát, phân tích tổng hợp số liệu từ năm học 2018-2019 đến năm học học 2020 – 2021 của cán bộ quản lý, Giáo viên và 100 HS của trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ. Điều này giúp đánh giá chính xác thực trạng và đưa ra giải pháp phù hợp. Giới hạn phạm vi nghiên cứu giúp tập trung vào các vấn đề cốt lõi.
III. Phương Pháp Quản Lý Dạy Học Tích Hợp Hiệu Quả Tại THCS
Nghiên cứu sử dụng nhiều phương pháp để thu thập và phân tích dữ liệu. Các phương pháp này bao gồm: nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận, nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn, nhóm phương pháp thống kê, tổng hợp. Điều tra bằng bảng hỏi: Dùng các bảng hỏi, phiếu điều tra. Quan sát: Thông qua việc tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ, kiểm tra chuyên đề, dự giờ trên lớp hoạt động dạy và học của GV và HS…( có thể lưu bằng hình ảnh hoạt động làm minh họa).
3.1. Ứng Dụng Phỏng Vấn Chuyên Gia Trong Dạy Học Tích Hợp
Xin ý kiến Giảng viên hướng dẫn, các chuyên gia hay những người hiểu sâu, nắm chắc về nội dung đề tài. Phân tích và tổng kết quả khảo sát, nghiên cứu. Nhóm phương pháp thống kê, tổng hợp (Hỗ trợ). Tất cả các số liệu thống kê thu tập được qua quá trình khảo sát và kiểm tra, đánh giá đều được thực hiện nghiêm túc với đầy đủ số liệu, tổng hợp bảng biểu chi tiết, khoa học và chính xác. Các phương pháp này đảm bảo tính khách quan và chính xác của nghiên cứu.
3.2. Ý Nghĩa Khoa Học Và Thực Tiễn Của Quản Lý Dạy Học THCS
Về mặt lý luận, luận văn góp phần làm sáng tỏ lý luận về quản lí hoạt động dạy học tích hợp của trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ, Hà Nội. Vấn đề về lý luận chủ yếu của đề tài, đó là những nội dung cơ bản quản lý nhà trường, quản lý hoạt động dạy học tích hợp và quản lý hoạt động dạy học tích hợp ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018.
3.3. Đề Xuất Giải Pháp Cho Quản Lý Dạy Học Tích Hợp
Về mặt thực tiễn, đề tài đưa ra được các phương pháp để đánh giá rõ được thực trạng hoạt động dạy học tích hợp và quản lý hoạt động dạy học tích hợp của trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ. Trên cơ sở đó phát hiện những bất cập, hạn chế của quản lý hoạt động này; đồng thời nêu ra được một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học tích hợp của các trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ và có thể áp dụng cho các trường THCS khác trong huyện có điều kiện thực tiễn tương đồng.
IV. Ứng Dụng Dạy Học Tích Hợp Liên Môn Tại Trường THCS Võng Xuyên B
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động dạy học tích hợp ở trường THCS đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018 Chƣơng 2. Thực trạng quản lí hoạt động dạy học tích hợp ở trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ Chƣơng 3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tích hợp của trường THCS Võng Xuyên B, huyện Phúc Thọ, Hà Nội đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018. Ở Việt Nam, thời gian gần đây đã có nhiều nghiên cứu về vấn đề dạy học tích hợp dưới góc độ lý luận dạy học nói chung và lý luận dạy học môn học nói riêng, trong đó vấn đề được các nhà nghiên cứu quan tâm là việc xây dựng chương trình và sách giáo khoa theo quan điểm tích hợp.
4.1. Phát Triển Chương Trình Dạy Học Theo Hướng Tích Hợp
Ở cấp Trung học cơ sở và Trung học phổ thông, tích hợp môn học còn đang được nghiên cứu thử nghiệm trong phạm vi hẹp mà chưa được triển khai đại trà. Xu hướng dạy học tích hợp ở Việt Nam nhằm mục tiêu rút gọn thời lượng trình bày tri thức của nhiều môn học và chú trọng tập dượt cho học sinh cách vận dụng tổng hợp các tri thức vào thực tiễn. Thực tế cho thấy, để giải quyết một vấn đề thực tiễn thường phải huy động tri thức của nhiều môn học.
4.2. Vận Dụng Kiến Thức Tổng Hợp Trong Dạy Học THCS
Nếu dạy từng môn học riêng sẽ đem lại cho học sinh những tri thức hàn lâm có hệ thống nhưng khó vận dụng vào thực tiễn. Thực trạng dạy học tích hợp tại Việt Nam cho thấy, ở cấp Tiểu học về cơ bản đã quán triệt tinh thần tích hợp trong quá trình xây dựng chương trình, chẳng hạn môn Tìm hiểu Tự nhiên và Xã hội ở các lớp 1, 2, 3, môn Khoa học, môn Lịch sử và Địa lí. Ở các lớp 4, 5, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông đã thực hiện tích hợp các nội dung trong từng môn học, ví dụ: tích hợp các phân môn Cơ học điện nhiệt học và quang học trong môn Vật Lý
V. Đánh Giá Dạy Học Tích Hợp Đề Xuất Giải Pháp Nâng Cao
Những năm gần đây, có nhiều đề tài, công trình nghiên cứu đã đưa ra các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là chất lượng dạy học tích hợp và quản lý dạy học tích hợp ở các nhà trường phổ thông. Một số ví dụ như sau: Theo tác giả Trần Bá Hoành trong báo cáo “Dạy học tích hợp”, 2012, việc dạy học tích hợp ở các trường phổ thông không chỉ liên quan với việc thiết kế nội dung chương trình mà còn đòi hỏi sự thay đổi đồng bộ về cách tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy và học, thay đổi việc kiểm tra, đánh giá.
5.1. Mô Hình Dạy Học Tích Hợp Theo Kinh Nghiệm Quốc Tế
Tại hội thảo “Dạy học tích hợp - dạy học phân hóa trong chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015” do Bộ GD-ĐT tổ chức ở TPHCM ngày 27/11/2012, nhiều tác giả đưa ra mô hình dạy học tích hợp và phân hóa cho giáo dục phổ thông nước nhà dựa trên kinh nghiệm một số nước như Hàn Quốc, Pháp… và đề xuất xu hướng tích hợp trong chương trình bậc THCS, ngoài các môn bắt buộc sẽ có các môn tự chọn.
5.2. Yêu Cầu Xây Dựng Nội Dung Trong Dạy Học Liên Môn
Theo tác giả Đỗ Hương Trà, trong nghiên cứu “Dạy học tích hợp liên môn: những yêu cầu đặt ra trong việc xây dựng, lựa chọn nội dung và tổ chức dạy học” (2015), nhận thấy: Dạy học tích hợp liên...
