Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động bồi dưỡng giáo viên mầm non đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, với hơn 43 trường mầm non công lập và khoảng 1.159 cán bộ giáo viên, việc quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trở thành một nhiệm vụ cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục toàn diện. Nghiên cứu tập trung khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên mầm non trong giai đoạn 2019-2022, nhằm đánh giá hiệu quả và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng, góp phần thực hiện thành công các chủ trương đổi mới giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên, đánh giá thực trạng công tác quản lý tại các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Hải Châu, đồng thời đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng giáo viên. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các trường mầm non công lập trên địa bàn quận Hải Châu, với đối tượng nghiên cứu là Ban giám hiệu, cán bộ quản lý giáo dục, báo cáo viên và giáo viên mầm non. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục trong việc xây dựng và triển khai các chương trình bồi dưỡng giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên. Lý thuyết quản lý giáo dục được hiểu là sự tác động có tổ chức, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng nhằm đạt mục tiêu giáo dục đã đề ra. Lý thuyết quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tập trung vào việc tổ chức, điều phối các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ cho giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản lý giáo dục: Tác động có ý thức, có mục đích và kế hoạch của chủ thể quản lý đến khách thể trong hệ thống giáo dục nhằm đạt được mục tiêu giáo dục.
  • Hoạt động bồi dưỡng giáo viên: Các hoạt động đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất và kỹ năng cho giáo viên.
  • Yêu cầu đổi mới giáo dục: Các tiêu chuẩn, mục tiêu mới đặt ra nhằm nâng cao chất lượng giáo dục phù hợp với xu thế phát triển xã hội.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý: Bao gồm yếu tố chủ quan (như năng lực cán bộ quản lý, thái độ giáo viên) và yếu tố khách quan (chính sách, điều kiện kinh tế - xã hội, cơ sở vật chất).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Văn bản pháp luật, các văn bản chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo Đà Nẵng, các tài liệu nghiên cứu liên quan.
  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát bằng phiếu hỏi, phỏng vấn sâu và quan sát thực tế tại 16 trường mầm non công lập trên địa bàn quận Hải Châu.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 159 người, bao gồm 3 cán bộ quản lý Phòng Giáo dục, 48 Ban giám hiệu, 8 báo cáo viên và 100 giáo viên mầm non. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.

Phân tích số liệu được thực hiện bằng thống kê mô tả và phân tích định lượng với bảng quy ước điểm số từ 1 đến 3, đánh giá mức độ quản lý hoạt động bồi dưỡng. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 3/2023 đến tháng 5/2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên còn nhiều hạn chế: Kết quả khảo sát cho thấy khoảng 74% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng ở mức trung bình đến khá, chỉ khoảng 26% đánh giá tốt. Điều này phản ánh sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Yếu tố chủ quan ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý: Năng lực và thái độ của Ban giám hiệu, cán bộ quản lý giáo dục được xác định là yếu tố quyết định, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng khoảng 60% trong việc tổ chức bồi dưỡng hiệu quả.

  3. Chính sách và điều kiện khách quan còn nhiều khó khăn: Mặc dù có các văn bản chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhưng việc triển khai tại địa phương còn gặp khó khăn do hạn chế về cơ sở vật chất, kinh phí và điều kiện kinh tế xã hội. Khoảng 40% giáo viên phản ánh thiếu trang thiết bị hỗ trợ bồi dưỡng.

  4. Phương pháp và hình thức bồi dưỡng chưa đa dạng, chưa phù hợp với yêu cầu đổi mới: Hình thức bồi dưỡng chủ yếu là tập trung truyền đạt lý thuyết, thiếu các hoạt động thực hành, tương tác và ứng dụng công nghệ thông tin. Khoảng 65% giáo viên mong muốn có thêm các hình thức bồi dưỡng trực tuyến và thực hành chuyên môn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc chưa đồng bộ trong công tác chỉ đạo, quản lý giữa các cấp, cũng như sự thiếu hụt về nguồn lực vật chất và nhân lực chuyên môn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy, các địa phương có hệ thống quản lý bồi dưỡng giáo viên hiệu quả thường chú trọng đến việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng linh hoạt, đa dạng hình thức và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá mức độ quản lý hoạt động bồi dưỡng theo từng nhóm đối tượng, hoặc bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng với trọng số tương ứng. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ thực trạng và nguyên nhân, từ đó cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên mầm non tại quận Hải Châu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực quản lý cho Ban giám hiệu và cán bộ quản lý giáo dục: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn nâng cao kỹ năng quản lý, lập kế hoạch và tổ chức bồi dưỡng giáo viên. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý được đào tạo trong vòng 12 tháng, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì.

  2. Đa dạng hóa phương pháp và hình thức bồi dưỡng giáo viên: Áp dụng các hình thức bồi dưỡng trực tuyến, bồi dưỡng theo nhóm chuyên môn, kết hợp lý thuyết và thực hành. Mục tiêu tăng tỷ lệ giáo viên hài lòng với hình thức bồi dưỡng lên 80% trong 2 năm, do các trường mầm non phối hợp với Phòng Giáo dục thực hiện.

  3. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị hỗ trợ bồi dưỡng: Đầu tư trang thiết bị công nghệ thông tin, phòng học chức năng phục vụ bồi dưỡng giáo viên. Mục tiêu hoàn thành trang bị thiết bị tại 100% trường mầm non công lập trong vòng 18 tháng, do UBND quận Hải Châu phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện.

  4. Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và các bên liên quan: Thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động bồi dưỡng, tăng cường trao đổi thông tin giữa Phòng Giáo dục, Ban giám hiệu và giáo viên. Mục tiêu hoàn thiện quy trình phối hợp trong 6 tháng, do Phòng Giáo dục và các trường mầm non chủ động triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng giáo viên, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phù hợp.

  2. Ban giám hiệu các trường mầm non công lập: Áp dụng các giải pháp quản lý hiệu quả, nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên tại đơn vị mình.

  3. Giáo viên mầm non: Hiểu rõ yêu cầu và phương pháp bồi dưỡng, chủ động tham gia các hoạt động nâng cao năng lực chuyên môn.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên lại quan trọng?
    Quản lý tốt giúp đảm bảo các hoạt động bồi dưỡng được tổ chức hiệu quả, nâng cao năng lực giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Ví dụ, quản lý kém có thể dẫn đến lãng phí nguồn lực và không đạt mục tiêu đào tạo.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên?
    Bao gồm năng lực cán bộ quản lý, chính sách pháp luật, điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí và thái độ của giáo viên. Một nghiên cứu gần đây cho thấy năng lực quản lý chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lớn nhất.

  3. Phương pháp bồi dưỡng giáo viên nào hiệu quả nhất hiện nay?
    Phương pháp kết hợp giữa bồi dưỡng trực tuyến và thực hành chuyên môn được đánh giá cao, giúp giáo viên dễ tiếp thu và áp dụng kiến thức vào thực tế.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động bồi dưỡng giáo viên?
    Thông qua khảo sát ý kiến giáo viên, đánh giá năng lực sau bồi dưỡng, và theo dõi kết quả giảng dạy thực tế. Các chỉ số này giúp điều chỉnh chương trình bồi dưỡng phù hợp hơn.

  5. Ai là người chịu trách nhiệm chính trong quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên?
    Ban giám hiệu trường mầm non và Phòng Giáo dục & Đào tạo là hai chủ thể chính, phối hợp với các bên liên quan để tổ chức và giám sát hoạt động bồi dưỡng.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên mầm non tại quận Hải Châu còn nhiều hạn chế, cần được cải thiện để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
  • Yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý và thái độ giáo viên đóng vai trò quyết định trong hiệu quả quản lý.
  • Cơ sở vật chất và chính sách hỗ trợ chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến chất lượng bồi dưỡng.
  • Đa dạng hóa phương pháp bồi dưỡng và tăng cường phối hợp quản lý là giải pháp then chốt.
  • Nghiên cứu đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong vòng 1-2 năm tới, góp phần phát triển giáo dục mầm non tại địa phương.

Để tiếp tục phát huy hiệu quả, các nhà quản lý giáo dục và các trường mầm non cần chủ động triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá thường xuyên để điều chỉnh phù hợp. Hành động ngay hôm nay sẽ góp phần xây dựng nền giáo dục mầm non vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của xã hội.