I. Tổng Quan Về Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non Bình Minh
Bồi dưỡng thường xuyên (BDTX) cho giáo viên mầm non (GVMN) là hoạt động then chốt để nâng cao chất lượng đội ngũ, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, công tác này được Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quan tâm chỉ đạo, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Việc quản lý hoạt động BDTX hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng GVMN, thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non (GDMN). Đề tài nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động BDTX cho GVMN tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ và chất lượng GDMN trên địa bàn. Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4 tháng 11 năm 2013 của Hội nghị lần thứ tám, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, việc bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giáo viên (GV) nói chung và giáo viên mầm non (GVMN) nói riêng có vai trò quan trọng, mang tính đột phá trong việc “đổi mới căn bản toàn diện, nâng cao chất lượng GD&ĐT”.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Bồi Dưỡng Thường Xuyên GVMN
Bồi dưỡng thường xuyên (BDTX) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên mầm non (GVMN). Hoạt động này giúp giáo viên cập nhật kiến thức mới, phương pháp giảng dạy tiên tiến, đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục. BDTX không chỉ là trách nhiệm của mỗi giáo viên mà còn là nhiệm vụ quan trọng của các cấp quản lý giáo dục, từ Phòng GD&ĐT đến các trường mầm non. Theo Thông tư số 36/2011/TT-BGDĐT, ngày 17 tháng 8 năm 2011, chương trình BDTX GVMN là căn cứ để quản lí, chỉ đạo, tổ chức biên soạn tài liệu phục vụ công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của GVMN, từng bước nâng cao mức độ đáp ứng của GVMN với yêu cầu phát triển giáo dục và yêu cầu về nghề nghiệp đối với GVMN.
1.2. Mục Tiêu Của Quản Lý Hoạt Động Bồi Dưỡng GVMN
Mục tiêu chính của quản lý hoạt động BDTX cho GVMN là xây dựng đội ngũ giáo viên có phẩm chất đạo đức tốt, năng lực chuyên môn vững vàng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục. Quản lý hiệu quả hoạt động BDTX giúp giáo viên tự tin hơn trong công tác giảng dạy, nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ. Đồng thời, tạo điều kiện cho giáo viên phát triển nghề nghiệp, gắn bó với nghề. Để tạo hành lang pháp lí, ngày 10 tháng 7 năm 2012, Bộ GD&ĐT ban hành Quy chế BDTX GVMN, phổ thông và giáo dục thường xuyên, qua đó đã góp phần định hướng cho các trường MN xây dựng và thực hiện kế hoạch BDTX cho GV theo đúng quy định của Ngành.
II. Thực Trạng Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non Tại Bình Minh
Thị xã Bình Minh hiện có 12 trường mầm non với 231 giáo viên. Hoạt động BDTX đã được triển khai theo quy định, tuy nhiên hiệu quả còn hạn chế. Một số cán bộ quản lý (CBQL) chưa quan tâm sát sao, kế hoạch BDTX chưa xuất phát từ nhu cầu thực tế, công tác kiểm tra giám sát chưa chặt chẽ. Giáo viên (GV) còn thụ động, chưa chú trọng tự học, tự bồi dưỡng. Cần có giải pháp để khắc phục những hạn chế này, nâng cao chất lượng BDTX. Thống kê sơ bộ cho thấy hoạt động BDTX đã và đang được Phòng GD&ĐT thị xã thực hiện theo đúng qui định như: căn cứ vào các hướng dẫn của Sở GD&ĐT, hằng năm ban hành kế hoạch hướng dẫn các trường triển khai công tác này, đồng thời ban hành các công văn hướng dẫn các trường báo cáo tác BDTX.
2.1. Đánh Giá Về Nội Dung Bồi Dưỡng GVMN Hiện Nay
Nội dung BDTX cho GVMN cần đảm bảo tính cập nhật, thiết thực, phù hợp với yêu cầu đổi mới chương trình GDMN. Cần chú trọng bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về chăm sóc, giáo dục trẻ theo hướng phát triển toàn diện, tăng cường kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong giảng dạy. Nội dung bồi dưỡng cần đáp ứng nhu cầu thực tế của giáo viên, giúp họ giải quyết những khó khăn trong công tác. Trên cơ sở đó, hiệu trưởng xây dựng kế hoạch thực hiện và hướng dẫn GV xây dựng kế hoạch BDTX; phê duyệt kế hoạch của GV; chỉ đạo và tổ chức triển khai kế hoạch BDTX theo thẩm quyền và trách nhiệm được giao.
2.2. Phương Pháp Và Hình Thức Bồi Dưỡng GVMN Phổ Biến
Phương pháp BDTX cần đa dạng, linh hoạt, phát huy tính tích cực, chủ động của giáo viên. Các hình thức BDTX như tập huấn, hội thảo, sinh hoạt chuyên môn, tự học, bồi dưỡng trực tuyến cần được kết hợp hài hòa. Cần tạo điều kiện cho giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc GV thực hiện tiến độ các nội dung BDTX, đánh giá và điều chỉnh kịp thời những hạn chế, vướng mắc trong công tác BDTX giúp GV phát triển năng lực tự học, tự bồi dưỡng và vận dụng bước đầu có nhiều triển vọng tại các nhà trường.
2.3. Khó Khăn Trong Quản Lý Bồi Dưỡng Thường Xuyên GVMN
Công tác quản lý BDTX cho GVMN còn gặp nhiều khó khăn, như thiếu kinh phí, cơ sở vật chất (CSVC) hạn chế, đội ngũ CBQL còn thiếu kinh nghiệm. Việc đánh giá hiệu quả BDTX còn mang tính hình thức, chưa thực chất. Cần có sự quan tâm, đầu tư hơn nữa từ các cấp quản lý để tháo gỡ những khó khăn này. Cụ thể: một bộ phận cán bộ quản lí (CBQL) chưa có sự quan tâm, chỉ đạo cụ thể công tác này; việc xây dựng kế hoạch và hướng dẫn GV xây dựng kế hoạch BDTX hàng năm chưa xuất phát từ nhu cầu bồi dưỡng và kết quả đánh giá chuẩn nghề nghiệp GVMN nên chưa xác định rõ các nhiệm vụ và biện pháp phù hợp để triển khai; công tác chỉ đạo, quản lí, kiểm tra, giám sát BDTX chưa sát sao, chưa có sự trao đổi rút kinh nghiệm để làm tốt hơn; việc đánh giá kết quả BDTX còn chung chung, chưa làm cho mỗi GV có ý thức tích cực, tự giác tự học, tự bồi dưỡng hoặc tham gia bồi dưỡng (Nguồn: Bộ GD&ĐT, 2015; Sở GD&ĐT Vĩnh Long, 2017).
III. Giải Pháp Nâng Cao Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non
Để nâng cao hiệu quả BDTX cho GVMN tại thị xã Bình Minh, cần có các giải pháp đồng bộ, từ việc nâng cao nhận thức của CBQL và GV, đến việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức BDTX. Cần tăng cường đầu tư CSVC, kinh phí cho hoạt động BDTX. Đồng thời, cần có cơ chế đánh giá hiệu quả BDTX một cách khách quan, công bằng. Về giáo viên: GV có thói quen được BDTX tập trung, theo chu kỳ từ các năm học trước nên khi tiếp cận nội dung BDTX đa dạng, phong phú với phần lớn thời gian GV phải thực hiện tự bồi dưỡng nên gặp nhiều khó khăn và lúng túng khi tham gia BDTX; một số GV còn thực hiện hình thức, đối phó, chưa quan tâm nhiều đến chất lượng, nhất là phát huy hình thức tự học, tự bồi dưỡng qua sinh hoạt tổ chuyên môn (Nguồn: Sở GD&ĐT Vĩnh Long, 2017).
3.1. Xây Dựng Kế Hoạch Bồi Dưỡng Dựa Trên Nhu Cầu Thực Tế
Kế hoạch BDTX cần được xây dựng dựa trên kết quả đánh giá chuẩn nghề nghiệp GVMN, khảo sát nhu cầu thực tế của giáo viên. Kế hoạch cần cụ thể, chi tiết, có tính khả thi cao. Cần có sự tham gia của CBQL, GV trong quá trình xây dựng kế hoạch. Do đó, quản lí tốt hoạt động BDTX cho GVMN sẽ góp phần nâng cao chất lượng GV, nâng cao chất lượng giáo dục trong các trường MN, nhất là thực hiện có hiệu quả Chương trình GDMN hiện hành, góp phần thực hiện tốt mục tiêu GDMN.
3.2. Đổi Mới Nội Dung Và Phương Pháp Bồi Dưỡng GVMN
Nội dung BDTX cần được cập nhật thường xuyên, bám sát chương trình GDMN mới. Phương pháp BDTX cần đa dạng, linh hoạt, phát huy tính tích cực, chủ động của giáo viên. Cần tăng cường ứng dụng CNTT trong BDTX. Xuất phát từ các lí do trên, người nghiên cứu chọn đề tài: “Quản lí hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên các trường mầm non tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long” làm đề tài nghiên cứu.
3.3. Tăng Cường Kiểm Tra Đánh Giá Hiệu Quả Bồi Dưỡng
Công tác kiểm tra, đánh giá cần được thực hiện thường xuyên, khách quan, công bằng. Cần có tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh kế hoạch BDTX, nâng cao chất lượng BDTX. Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về quản lí hoạt động BDTX cho GV các trường MN, khảo sát thực trạng quản lí hoạt động này tại các trường MN thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động BDTX cho giáo GV các trường MN tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
IV. Ứng Dụng Công Nghệ Trong Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non
Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong BDTX là xu hướng tất yếu, giúp giáo viên tiếp cận kiến thức mới một cách nhanh chóng, hiệu quả. Các hình thức BDTX trực tuyến, sử dụng phần mềm hỗ trợ giảng dạy cần được khuyến khích. Cần trang bị đầy đủ thiết bị CNTT cho các trường mầm non. Hoạt động BDTX cho giáo viên các trường mầm non.
4.1. Xây Dựng Hệ Thống Bồi Dưỡng Trực Tuyến Cho GVMN
Hệ thống BDTX trực tuyến cần có giao diện thân thiện, dễ sử dụng, nội dung phong phú, đa dạng. Cần có đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật để giải đáp thắc mắc cho giáo viên. Cần có cơ chế quản lý, theo dõi quá trình học tập của giáo viên. Quản lí hoạt động BDTX cho giáo viên các trường mầm non tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
4.2. Sử Dụng Phần Mềm Hỗ Trợ Giảng Dạy Mầm Non
Các phần mềm hỗ trợ giảng dạy mầm non giúp giáo viên thiết kế bài giảng sinh động, hấp dẫn, tăng tính tương tác với trẻ. Cần tổ chức tập huấn cho giáo viên về cách sử dụng các phần mềm này. Cần lựa chọn các phần mềm phù hợp với chương trình GDMN. Công tác quản lí hoạt động BDTX cho GV các trường MN tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long đã đạt được một số kết quả nhất định, tuy nhiên so với yêu cầu đổi mới thì hiệu quả còn thấp và còn nhiều bất cập trong công tác quản lí BDTX cho GVMN.
V. Đánh Giá Hiệu Quả Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non
Đánh giá hiệu quả BDTX cần được thực hiện một cách khách quan, công bằng, dựa trên các tiêu chí cụ thể, rõ ràng. Cần đánh giá cả quá trình và kết quả BDTX. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh kế hoạch BDTX, nâng cao chất lượng BDTX. Nếu xác định đúng cơ sở lí luận và đánh giá đúng thực trạng quản lí hoạt động BDTX cho GV các trường MN tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long thì có thể đề xuất các biện pháp, góp phần phát triển đội ngũ GVMN thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
5.1. Xây Dựng Bộ Tiêu Chí Đánh Giá Hiệu Quả Bồi Dưỡng
Bộ tiêu chí đánh giá cần bao gồm các tiêu chí về kiến thức, kỹ năng, thái độ của giáo viên sau khi tham gia BDTX. Cần có hướng dẫn cụ thể về cách đánh giá từng tiêu chí. Cần có sự tham gia của CBQL, GV trong quá trình xây dựng bộ tiêu chí. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động BDTX và quản lí hoạt động BDTX cho GVMN;
5.2. Sử Dụng Các Phương Pháp Đánh Giá Đa Dạng
Cần sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng, như kiểm tra viết, thực hành, phỏng vấn, quan sát. Cần kết hợp đánh giá của CBQL, đồng nghiệp và tự đánh giá của giáo viên. Khảo sát và phân tích thực trạng hoạt động BDTX và quản lí hoạt động BDTX cho GV các trường MN tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long;
VI. Kết Luận Và Tương Lai Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non
Quản lý hoạt động BDTX cho GVMN tại thị xã Bình Minh cần được quan tâm, đầu tư hơn nữa. Cần có các giải pháp đồng bộ, từ việc nâng cao nhận thức đến việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức BDTX. Ứng dụng CNTT trong BDTX là xu hướng tất yếu. Đánh giá hiệu quả BDTX cần được thực hiện một cách khách quan, công bằng. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động BDTX cho GV các trường MN tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
6.1. Tầm Quan Trọng Của Đầu Tư Cho Bồi Dưỡng GVMN
Đầu tư cho BDTX là đầu tư cho tương lai của ngành giáo dục. Cần tăng cường kinh phí, CSVC cho hoạt động BDTX. Cần có chính sách đãi ngộ phù hợp cho giáo viên tham gia BDTX. Đề tài tập trung nghiên cứu lí luận, khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động BDTX cho GV các trường MN của Hiệu trưởng tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
6.2. Hướng Phát Triển Bồi Dưỡng GVMN Trong Tương Lai
Trong tương lai, BDTX cho GVMN cần được cá nhân hóa, phù hợp với nhu cầu và năng lực của từng giáo viên. Cần tăng cường BDTX theo hình thức trực tuyến, tự học. Cần xây dựng mạng lưới cộng tác viên BDTX rộng khắp. Dự kiến khảo sát 100% CBQL nhà trường (15 người), 15-20 tổ trưởng chuyên môn (3-4 người/trường), 110-120 giáo viên (22 người/trường) tại 5 trường MN thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
