## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo tại Việt Nam, việc quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trung học cơ sở (THCS) trở thành một nhiệm vụ trọng tâm nhằm phát triển nhân cách toàn diện cho thế hệ trẻ. Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, với quy mô 14 trường THCS và hơn 6.600 học sinh năm học 2019-2020, là địa bàn nghiên cứu điển hình cho vấn đề này. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh tại các trường THCS trên địa bàn, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức trong bối cảnh hiện nay.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 4 trường THCS tiêu biểu tại Móng Cái: Bình Ngọc, Hòa Lạc, Hải Hòa và Vĩnh Thực, với đối tượng khảo sát gồm 80 giáo viên, 30 cán bộ quản lý và 50 phụ huynh học sinh, tiến hành từ tháng 8/2019 đến tháng 3/2020. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý giáo dục đạo đức, góp phần nâng cao nhận thức và hành vi đạo đức của học sinh, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý và giáo viên trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức hiệu quả.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và giáo dục đạo đức, trong đó:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Quản lý giáo dục được hiểu là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm điều khiển các thành tố trong hệ thống giáo dục để đạt mục tiêu đề ra. Quản lý giáo dục đạo đức là một bộ phận quan trọng trong quản lý giáo dục tổng thể, tập trung vào việc tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động giáo dục đạo đức.

- **Lý thuyết giáo dục đạo đức**: Giáo dục đạo đức là quá trình hình thành và phát triển ý thức, thái độ, tình cảm và hành vi phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội. Mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh THCS bao gồm phát triển phẩm chất yêu nước, ý thức pháp luật, tinh thần đoàn kết, và lối sống văn hóa.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý giáo dục đạo đức, chuẩn mực đạo đức, giáo dục toàn diện, và đặc điểm tâm sinh lý học sinh THCS.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Dữ liệu được thu thập từ khảo sát thực trạng tại 4 trường THCS ở thành phố Móng Cái, bao gồm phiếu điều tra ý kiến của 80 giáo viên, 30 cán bộ quản lý và 50 phụ huynh học sinh; phỏng vấn sâu với các cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh; quan sát thực tế các hoạt động giáo dục đạo đức tại trường.

- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phương pháp phân tích định lượng với thống kê mô tả, phân tích tần suất, tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng; kết hợp phân tích định tính từ phỏng vấn và quan sát nhằm làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

- **Timeline nghiên cứu**: Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 8/2019 đến tháng 3/2020, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng nhận thức về giáo dục đạo đức**: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ tầm quan trọng của giáo dục đạo đức cho học sinh THCS. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% phụ huynh có nhận thức đầy đủ về vai trò phối hợp trong giáo dục đạo đức.

2. **Thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức**: Tỷ lệ học sinh đạt hạnh kiểm khá, tốt chiếm trên 90%, trong đó hạnh kiểm tốt chiếm khoảng 76%. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 1,94% học sinh có hạnh kiểm yếu, phản ánh một số hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức.

3. **Nội dung và hình thức giáo dục đạo đức**: Các trường chủ yếu tập trung vào giáo dục qua các môn học chính khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp. Tỷ lệ giáo viên áp dụng phương pháp giáo dục tích hợp và lồng ghép các hoạt động ngoại khóa đạt khoảng 70%.

4. **Quản lý giáo dục đạo đức**: Việc xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức được thực hiện ở mức trung bình, với khoảng 65% trường có kế hoạch chi tiết và khả thi. Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đạo đức còn hạn chế, chưa có hệ thống đánh giá khách quan và thường xuyên.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhận thức chưa đồng đều của các lực lượng tham gia, đặc biệt là phụ huynh học sinh và một số giáo viên chưa chú trọng đúng mức đến giáo dục đạo đức. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc quản lý giáo dục đạo đức tại Móng Cái còn thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội, cũng như chưa khai thác hiệu quả các hình thức giáo dục đa dạng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ học sinh theo mức độ hạnh kiểm qua các năm, bảng tổng hợp mức độ áp dụng các phương pháp giáo dục đạo đức của giáo viên, và biểu đồ tròn về nhận thức của các lực lượng tham gia.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ thực trạng và những điểm cần cải thiện trong quản lý giáo dục đạo đức, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh THCS tại địa phương.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên**: Tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn về quản lý và giáo dục đạo đức, nhằm nâng tỷ lệ nhận thức đúng và đầy đủ lên trên 90% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Móng Cái.

2. **Hoàn thiện kế hoạch giáo dục đạo đức**: Xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức chi tiết, phù hợp với đặc điểm từng trường và từng khối lớp, đảm bảo tính khả thi và đồng bộ với chương trình giáo dục chính khóa. Thời gian thực hiện: 6 tháng đầu năm học. Chủ thể: Ban giám hiệu các trường THCS.

3. **Đa dạng hóa hình thức và phương pháp giáo dục đạo đức**: Tích hợp giáo dục đạo đức vào các hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt tập thể, và các dự án giáo dục kỹ năng sống. Mục tiêu tăng tỷ lệ áp dụng phương pháp tích hợp lên trên 80% trong 2 năm. Chủ thể: Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn.

4. **Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội**: Thiết lập cơ chế phối hợp thường xuyên, tổ chức các buổi họp phụ huynh, các hoạt động cộng đồng nhằm nâng cao vai trò của gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức. Mục tiêu đạt sự tham gia tích cực của 90% phụ huynh trong các hoạt động giáo dục đạo đức trong 1 năm. Chủ thể: Ban giám hiệu, Hội cha mẹ học sinh.

5. **Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá hiệu quả giáo dục đạo đức**: Phát triển bộ tiêu chí đánh giá khách quan, tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh kịp thời các hoạt động giáo dục đạo đức. Thời gian triển khai: 1 năm. Chủ thể: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cán bộ quản lý giáo dục**: Nhận diện rõ các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp quản lý giáo dục đạo đức, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại các trường THCS.

2. **Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn**: Áp dụng các phương pháp giáo dục đạo đức phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh, tích hợp giáo dục đạo đức vào các hoạt động giảng dạy và sinh hoạt.

3. **Phụ huynh học sinh**: Hiểu rõ vai trò phối hợp với nhà trường trong giáo dục đạo đức, từ đó hỗ trợ con em phát triển nhân cách toàn diện.

4. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, giáo dục học**: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Quản lý giáo dục đạo đức là gì?**  
Quản lý giáo dục đạo đức là quá trình tác động có kế hoạch của nhà quản lý nhằm tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động giáo dục đạo đức để đạt mục tiêu phát triển phẩm chất đạo đức cho học sinh.

2. **Tại sao giáo dục đạo đức cho học sinh THCS lại quan trọng?**  
THCS là giai đoạn phát triển tâm sinh lý mạnh mẽ, hình thành nhân cách cơ bản. Giáo dục đạo đức giúp học sinh phát triển toàn diện, thích ứng với xã hội và tránh các hành vi tiêu cực.

3. **Những phương pháp giáo dục đạo đức nào hiệu quả?**  
Phương pháp nêu gương, đàm thoại, dự án và tích hợp giáo dục đạo đức vào các hoạt động ngoại khóa được đánh giá cao về hiệu quả trong việc hình thành thái độ và hành vi đạo đức.

4. **Làm thế nào để phối hợp hiệu quả giữa nhà trường và gia đình trong giáo dục đạo đức?**  
Thiết lập kênh liên lạc thường xuyên, tổ chức các buổi họp phụ huynh, chia sẻ thông tin và phối hợp trong việc giám sát, uốn nắn hành vi học sinh.

5. **Các yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý giáo dục đạo đức ở trường THCS?**  
Bao gồm chính sách nhà nước, điều kiện kinh tế xã hội, đặc điểm tâm sinh lý học sinh, trình độ đội ngũ giáo viên, nhận thức của các lực lượng tham gia và môi trường văn hóa nhà trường.

## Kết luận

- Quản lý giáo dục đạo đức là yếu tố then chốt nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh THCS.  
- Thực trạng tại thành phố Móng Cái cho thấy nhiều điểm mạnh nhưng cũng còn tồn tại hạn chế trong nhận thức, kế hoạch và kiểm tra đánh giá.  
- Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao nhận thức, hoàn thiện kế hoạch, đa dạng hóa phương pháp, tăng cường phối hợp và xây dựng hệ thống đánh giá.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý giáo dục đạo đức tại địa phương.  
- Đề nghị các cơ quan quản lý giáo dục, nhà trường và gia đình phối hợp triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh THCS trong thời gian tới.

**Hành động tiếp theo:** Các trường THCS tại Móng Cái cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển giáo dục địa phương.