QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LẬP THẠCH TỈNH VĨNH PHÚC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIAO TIẾP TOÁN HỌC CHO HỌC SINH

Năng lực giao tiếp toán học không chỉ đơn thuần là khả năng trình bày kết quả tính toán một cách rõ ràng. Nó bao gồm khả năng diễn giải quy trình và logic tính toán một cách hiệu quả. Quan trọng hơn, trong quá trình giải quyết các vấn đề toán học phức tạp, học sinh cần phải biết cách trình bày ý kiến và cách thuyết phục người khác về quá trình giải quyết của mình. PGS.TS Nguyễn Tiến Trung nhấn mạnh rằng năng lực này giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách họ đạt được câu trả lời, đồng thời chia sẻ kiến thức và ý tưởng một cách hiệu quả với người khác.

Theo CTDGPT mới, mục tiêu dạy học môn Toán ở các trường Tiểu học phải hướng đến việc phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh. Điều này đòi hỏi giáo viên cần thay đổi phương pháp giảng dạy, tạo điều kiện để học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động giao tiếp toán học. Thay vì chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một cách thụ động, giáo viên cần khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, thảo luận, tranh luận và giải thích ý tưởng của mình. Qua đó, học sinh sẽ không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển được năng lực giao tiếp toán học một cách toàn diện.

Thực tế hiện nay, một bộ phận giáo viên vẫn chưa quan tâm đầu tư nhiều đến việc giảng dạy môn Toán một cách sáng tạo và hiệu quả. Trong những tiết học Toán, giáo viên chủ yếu chỉ cung cấp cho học sinh những kiến thức khô khan mà chưa có sự lôi cuốn, chưa có sự đổi mới để học sinh thật sự có hứng thú học tập. Điều này dẫn đến việc học sinh khó tiếp thu kiến thức và không phát triển được năng lực giao tiếp toán học một cách toàn diện. Cần có những giải pháp để khắc phục tình trạng này.

Việc phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh tiểu học gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Học sinh thường thiếu tự tin khi trình bày ý kiến, diễn đạt suy nghĩ của mình về các vấn đề toán học. Bên cạnh đó, giáo viên cũng gặp khó khăn trong việc lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp để khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động giao tiếp toán học. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội để giải quyết những khó khăn này.

Việc xác định mục tiêu dạy học môn Toán một cách rõ ràng và cụ thể là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc xây dựng kế hoạch dạy học hiệu quả. Mục tiêu cần bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng của chương trình và phải hướng đến việc phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh. Ví dụ, mục tiêu có thể là giúp học sinh trình bày được cách giải một bài toán bằng lời nói, giải thích được các bước giải và chứng minh tính đúng đắn của kết quả. Đặt mục tiêu phù hợp với từng đối tượng học sinh.

Nội dung dạy học môn Toán cần được lựa chọn một cách cẩn thận, đảm bảo tính khoa học, chính xác và phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh tiểu học. Cần lựa chọn những bài toán có tính ứng dụng thực tế cao, giúp học sinh thấy được sự liên hệ giữa toán học và cuộc sống. Đồng thời, cần chú trọng đến việc phát triển kỹ năng giao tiếp toán học cho học sinh thông qua các hoạt động thảo luận nhóm, trò chơi học tập và các bài tập thực hành.

Việc tích hợp kỹ năng giao tiếp vào nội dung toán học là rất quan trọng trong quá trình xây dựng kế hoạch dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh. Kế hoạch cần có các hoạt động cụ thể để tạo cơ hội cho học sinh thực hành giao tiếp toán học, ví dụ như trình bày kết quả, giải thích cách làm, hoặc phản biện ý kiến của bạn bè. Qua đó, học sinh sẽ phát triển được kỹ năng sử dụng ngôn ngữ toán học một cách chính xác, hiệu quả và tự tin.

Sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học theo nhóm, dạy học dự án, dạy học giải quyết vấn đề... để khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập. Các phương pháp này tạo cơ hội cho học sinh trao đổi, thảo luận, tranh luận và chia sẻ ý tưởng với nhau, từ đó phát triển kỹ năng giao tiếp toán học một cách tự nhiên và hiệu quả.

Tổ chức các hoạt động giao tiếp toán học đa dạng như trò chơi, đóng vai, kể chuyện, thuyết trình... để tạo hứng thú cho học sinh và giúp học sinh rèn luyện kỹ năng sử dụng ngôn ngữ toán học một cách linh hoạt, sáng tạo. Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập cởi mở, thân thiện, nơi học sinh cảm thấy thoải mái và tự tin khi tham gia vào các hoạt động giao tiếp.

Việc sử dụng các công cụ trực quan trong quá trình giảng dạy toán học có thể giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm và quy trình toán học. Các công cụ này có thể là đồ vật thực tế, hình ảnh, biểu đồ, hoặc phần mềm mô phỏng. Khi học sinh có thể nhìn thấy và tương tác với các công cụ này, họ sẽ dễ dàng hình dung và nắm bắt kiến thức hơn. Hơn nữa, việc sử dụng các công cụ trực quan cũng khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình giao tiếp toán học, khi họ phải giải thích cách họ sử dụng công cụ để giải quyết một vấn đề.

Việc xây dựng tiêu chí đánh giá năng lực giao tiếp toán học chi tiết là rất quan trọng. Tiêu chí cần bao gồm các yếu tố như khả năng trình bày rõ ràng, mạch lạc, chính xác, khả năng sử dụng ngôn ngữ toán học phù hợp, khả năng giải thích và chứng minh ý tưởng, khả năng lắng nghe và phản hồi ý kiến của người khác. Giáo viên cần công khai tiêu chí đánh giá cho học sinh biết để học sinh có định hướng phấn đấu.

Sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng như bài tập trắc nghiệm, bài tập tự luận, bài tập thực hành, bài tập dự án, bài tập nhóm, bài tập cá nhân, bài tập trình bày miệng, bài tập viết báo cáo... để đánh giá năng lực giao tiếp toán học của học sinh một cách toàn diện. Tránh chỉ sử dụng một hình thức đánh giá duy nhất.

Giáo viên cần hiểu rõ về tầm quan trọng của năng lực giao tiếp toán học và các phương pháp dạy học phát triển năng lực này. Nhà trường cần tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên về vấn đề này. Cần tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau để nâng cao trình độ chuyên môn.

Cần tạo ra một môi trường học tập cởi mở, thân thiện, nơi học sinh cảm thấy thoải mái và tự tin khi tham gia vào các hoạt động giao tiếp. Giáo viên cần khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, thảo luận, tranh luận và chia sẻ ý tưởng của mình. Đồng thời, cần tạo cơ hội cho học sinh làm việc nhóm, hợp tác với nhau để giải quyết các vấn đề toán học.

Mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường đóng một vai trò rất quan trọng trong việc phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh. Nhà trường cần thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với phụ huynh, thông báo thường xuyên về tình hình học tập của học sinh và phối hợp với phụ huynh để tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh phát triển năng lực giao tiếp toán học. Gia đình cần khuyến khích học sinh chia sẻ ý kiến, giải thích cách làm, và hỗ trợ học sinh trong quá trình học tập tại nhà.