Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, giáo dục đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Theo báo cáo của ngành giáo dục huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, toàn huyện có 742 giáo viên tiểu học (GVTH) với tỉ lệ giáo viên trên lớp đạt khoảng 1,42, đáp ứng cơ bản về số lượng nhưng còn nhiều thách thức về chất lượng và quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên. Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học trên địa bàn huyện Tuy Phước trong giai đoạn từ năm học 2019-2020 đến 2021-2022 nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và phẩm chất của đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Mục tiêu nghiên cứu là khảo sát thực trạng công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học, đánh giá hiệu quả quản lý của hiệu trưởng các trường tiểu học và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 13 trường tiểu học trên địa bàn huyện Tuy Phước, với đối tượng khảo sát gồm 185 cán bộ quản lý và giáo viên. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng, từ đó cải thiện chất lượng giáo dục tiểu học, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên. Theo đó, quản lý giáo dục là quá trình tác động có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm vận hành hệ thống giáo dục đạt mục tiêu đề ra. Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên là một bộ phận quan trọng trong quản lý giáo dục, bao gồm các hoạt động lập kế hoạch, tổ chức, kiểm tra và đánh giá công tác bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên.

Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng là:

  • Mô hình quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên theo các chức năng quản lý: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra và đánh giá.
  • Mô hình chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học năm 2018, bao gồm các lĩnh vực phẩm chất nhà giáo, phát triển chuyên môn nghiệp vụ, xây dựng môi trường giáo dục và phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

Các khái niệm chính bao gồm: bồi dưỡng giáo viên, quản lý công tác bồi dưỡng, chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, hiệu trưởng trường tiểu học, và đội ngũ giáo viên tiểu học.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ khảo sát thực trạng tại 13 trường tiểu học trên địa bàn huyện Tuy Phước, với tổng số 185 đối tượng tham gia gồm 35 cán bộ quản lý và 150 giáo viên. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ các cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường được nghiên cứu nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích thống kê mô tả: tính tỷ lệ phần trăm, điểm trung bình cộng để đánh giá nhận thức, mức độ thực hiện các hoạt động bồi dưỡng.
  • Phương pháp so sánh để đối chiếu kết quả khảo sát với các tiêu chuẩn và mục tiêu đề ra.
  • Phương pháp tổng kết kinh nghiệm, phỏng vấn chuyên gia và quan sát thực tiễn để làm rõ các vấn đề quản lý công tác bồi dưỡng.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 8/2022 đến tháng 12/2022, bao gồm khảo sát, thu thập và xử lý số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học: Tổng số GVTH là 742, trong đó 90,9% đạt trình độ đại học, 0,94% có trình độ thạc sĩ, còn lại là cao đẳng. Tỉ lệ giáo viên trên lớp đạt 1,41-1,48 trong các năm học 2019-2022. Cơ cấu tuổi đời cho thấy 54,6% giáo viên dưới 40 tuổi, trong khi 16,8% trên 50 tuổi. Tỉ lệ giáo viên nữ chiếm đa số với 84,2%.

  2. Nhận thức về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng: 73,4% giáo viên và 62,9% cán bộ quản lý đánh giá công tác bồi dưỡng giáo viên là quan trọng; tuy nhiên chỉ 10,6% giáo viên đánh giá rất quan trọng, còn 10% cho rằng ít quan trọng. Điều này cho thấy cần nâng cao nhận thức sâu sắc hơn trong đội ngũ giáo viên.

  3. Quản lý công tác bồi dưỡng của hiệu trưởng: Qua khảo sát, hiệu trưởng các trường tiểu học đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với chuẩn nghề nghiệp giáo viên, tổ chức các hình thức bồi dưỡng đa dạng như bồi dưỡng tại chỗ, tập trung và từ xa. Tuy nhiên, việc quản lý điều kiện hỗ trợ như cơ sở vật chất, thiết bị CNTT còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả bồi dưỡng.

  4. Kết quả bồi dưỡng giáo viên: Tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn nghề nghiệp và nâng cao năng lực chuyên môn có xu hướng tăng, nhưng chưa đạt 100% theo mục tiêu đề ra trong Đề án đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo giai đoạn 2016-2025. Việc đánh giá kết quả bồi dưỡng chưa được thực hiện thường xuyên và đồng bộ, dẫn đến khó khăn trong việc điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học tại huyện Tuy Phước đã có nhiều tiến bộ, đặc biệt trong việc nâng cao trình độ đào tạo và nhận thức về bồi dưỡng. Tuy nhiên, sự chênh lệch về nhận thức giữa giáo viên và cán bộ quản lý về tầm quan trọng của bồi dưỡng cho thấy cần có các biện pháp nâng cao nhận thức sâu rộng hơn.

Việc quản lý công tác bồi dưỡng của hiệu trưởng còn gặp khó khăn do hạn chế về cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính, điều này phù hợp với các nghiên cứu trong ngành giáo dục cho thấy yếu tố điều kiện hỗ trợ là nhân tố quyết định hiệu quả bồi dưỡng. So sánh với các địa phương khác, huyện Tuy Phước có tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn nghề nghiệp tương đối cao nhưng vẫn cần đẩy mạnh công tác đánh giá và kiểm tra kết quả bồi dưỡng để đảm bảo chất lượng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên theo trình độ đào tạo qua các năm, biểu đồ tròn về nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý, bảng tổng hợp các hình thức bồi dưỡng và mức độ đầu tư cơ sở vật chất hỗ trợ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng

    • Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức định kỳ hàng năm.
    • Mục tiêu: 100% giáo viên và cán bộ quản lý nhận thức đúng về vai trò bồi dưỡng.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT huyện phối hợp với các trường tiểu học.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong năm học tiếp theo.

  2. Tổ chức khảo sát và đánh giá nhu cầu bồi dưỡng giáo viên tiểu học

    • Xây dựng hệ thống khảo sát nhu cầu bồi dưỡng định kỳ 2 năm/lần để cập nhật kịp thời.
    • Mục tiêu: Đảm bảo nội dung bồi dưỡng phù hợp với thực tế và nhu cầu giáo viên.
    • Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường phối hợp với Phòng GD&ĐT.
    • Thời gian: Bắt đầu từ năm học tới.

  3. Đổi mới nội dung, chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học

    • Cập nhật chương trình bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên 2018 và yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
    • Mục tiêu: Tăng cường kỹ năng sư phạm, ứng dụng CNTT và đổi mới phương pháp dạy học.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT phối hợp với các trung tâm bồi dưỡng giáo viên.
    • Thời gian: Triển khai trong 2 năm tới.

  4. Đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng giáo viên tiểu học

    • Kết hợp bồi dưỡng tại chỗ, tập trung, từ xa và tự bồi dưỡng nhằm phù hợp với điều kiện từng trường.
    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ giáo viên tham gia bồi dưỡng lên trên 90%.
    • Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng và tổ chuyên môn các trường.
    • Thời gian: Thực hiện liên tục hàng năm.

  5. Tăng cường các điều kiện hỗ trợ công tác bồi dưỡng giáo viên

    • Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị CNTT phục vụ bồi dưỡng.
    • Mục tiêu: 100% trường tiểu học có phòng học bồi dưỡng và thiết bị CNTT đầy đủ.
    • Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Phòng GD&ĐT và các trường.
    • Thời gian: Kế hoạch đầu tư dài hạn 3-5 năm.

  6. Đổi mới việc đánh giá kết quả bồi dưỡng gắn với công tác thi đua và đánh giá giáo viên

    • Xây dựng tiêu chí đánh giá kết quả bồi dưỡng cụ thể, minh bạch và công khai.
    • Mục tiêu: 100% giáo viên được đánh giá kết quả bồi dưỡng hàng năm.
    • Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường phối hợp với Phòng GD&ĐT.
    • Thời gian: Áp dụng từ năm học tiếp theo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục cấp huyện và phòng GD&ĐT

    • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng và các giải pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học, từ đó xây dựng chính sách phù hợp.
    • Use case: Lập kế hoạch bồi dưỡng giáo viên, đánh giá hiệu quả công tác quản lý giáo dục.

  2. Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng các trường tiểu học

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong quản lý công tác bồi dưỡng, áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
    • Use case: Tổ chức và quản lý các hoạt động bồi dưỡng tại trường, đánh giá kết quả bồi dưỡng.

  3. Giáo viên tiểu học

    • Lợi ích: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bồi dưỡng, tự giác tham gia các hoạt động bồi dưỡng để nâng cao năng lực chuyên môn.
    • Use case: Lập kế hoạch tự bồi dưỡng, tham gia các khóa học nâng cao nghiệp vụ.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý giáo dục

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ liên quan đến quản lý giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học lại quan trọng?
    Công tác bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng sư phạm, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Ví dụ, tại huyện Tuy Phước, giáo viên được bồi dưỡng thường xuyên giúp nâng cao chất lượng dạy học và đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá.

  2. Hiệu trưởng có vai trò gì trong quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên?
    Hiệu trưởng là người lập kế hoạch, tổ chức, kiểm tra và đánh giá công tác bồi dưỡng, đảm bảo hoạt động này phù hợp với mục tiêu giáo dục và nhu cầu thực tế của giáo viên.

  3. Các hình thức bồi dưỡng giáo viên phổ biến hiện nay là gì?
    Bao gồm bồi dưỡng tại chỗ, bồi dưỡng tập trung, bồi dưỡng từ xa và tự bồi dưỡng. Việc đa dạng hóa hình thức giúp giáo viên dễ dàng tiếp cận và nâng cao năng lực.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên?
    Đánh giá dựa trên kết quả học tập, sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy, năng lực chuyên môn và sự đóng góp vào chất lượng giáo dục. Việc đánh giá cần được thực hiện thường xuyên và có tiêu chí rõ ràng.

  5. Những khó khăn thường gặp trong quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên là gì?
    Bao gồm hạn chế về cơ sở vật chất, nguồn lực tài chính, nhận thức chưa đồng đều của giáo viên và cán bộ quản lý, cũng như việc đánh giá kết quả bồi dưỡng chưa hiệu quả. Giải pháp là tăng cường đầu tư, nâng cao nhận thức và đổi mới phương pháp quản lý.

Kết luận

  • Công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học tại huyện Tuy Phước đã đạt được nhiều kết quả tích cực về số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế về quản lý và điều kiện hỗ trợ.
  • Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của bồi dưỡng chưa đồng đều, cần có các biện pháp nâng cao nhận thức sâu rộng hơn.
  • Hiệu trưởng các trường tiểu học đóng vai trò trung tâm trong quản lý công tác bồi dưỡng, từ lập kế hoạch đến tổ chức và đánh giá kết quả.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng bao gồm nâng cao nhận thức, đổi mới nội dung và hình thức bồi dưỡng, tăng cường điều kiện hỗ trợ và đổi mới đánh giá kết quả.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu và áp dụng các giải pháp trong giai đoạn tiếp theo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng thực tiễn, quý độc giả và cán bộ quản lý giáo dục có thể liên hệ với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tuy Phước.