## Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông tại Việt Nam, việc nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên Trung học cơ sở (THCS) trở thành yêu cầu cấp thiết. Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, với quy mô 16 trường THCS và đội ngũ hơn 130 cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên, đang đối mặt với thách thức trong việc đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới ban hành năm 2018. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tại các trường THCS trên địa bàn thành phố, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất và năng lực học sinh theo chương trình mới. Thời gian nghiên cứu từ năm 2019 đến 2020, phạm vi khảo sát bao gồm 16 trường THCS tại Móng Cái. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý bồi dưỡng, góp phần nâng cao hiệu quả đổi mới giáo dục phổ thông, đồng thời hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.
## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
### Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục hiện đại, trong đó có mô hình 7S của McKinsey (Structure, Strategy, Skills, Style, System, Shared Values, Staff) nhấn mạnh vai trò đội ngũ trong tổ chức. Lý thuyết quản lý nguồn nhân lực của Leonard Nadle cũng được vận dụng, coi bồi dưỡng là hoạt động thiết yếu để phát triển năng lực con người trong tổ chức. Về giáo dục học, các lý thuyết về bồi dưỡng và phát triển năng lực dạy học của giáo viên được tham khảo, bao gồm khái niệm năng lực dạy học, năng lực phát triển chương trình, năng lực dạy học phân hóa, tích hợp và đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Các khái niệm chuyên ngành như quản lý bồi dưỡng, năng lực dạy học, bồi dưỡng thường xuyên, phương pháp dạy học tích cực, kiểm tra đánh giá năng lực học sinh được làm rõ để xây dựng cơ sở lý luận vững chắc cho nghiên cứu.
### Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Dữ liệu thu thập từ khảo sát 130 người gồm 30 cán bộ quản lý, 30 tổ trưởng chuyên môn và 70 giáo viên tại 16 trường THCS thành phố Móng Cái. Phương pháp chọn mẫu là mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và phân tích định lượng để đánh giá thực trạng năng lực dạy học và công tác quản lý bồi dưỡng. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia được áp dụng để khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2020, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và phân tích sâu sắc.
## Kết quả nghiên cứu và thảo luận
### Những phát hiện chính
1. **Thực trạng năng lực dạy học của giáo viên THCS:** Khoảng 65% giáo viên chưa hoàn toàn đáp ứng yêu cầu năng lực dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt về năng lực dạy học phân hóa và tích hợp. Tỷ lệ giáo viên có năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học đạt khoảng 40%.
2. **Thực trạng công tác bồi dưỡng năng lực:** Chỉ khoảng 55% giáo viên tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng theo kế hoạch, trong khi 30% giáo viên chưa được bồi dưỡng thường xuyên hoặc chưa được cập nhật kiến thức mới. Hình thức bồi dưỡng chủ yếu là tập trung truyền thống, chiếm 70%, còn lại là bồi dưỡng trực tuyến và tự bồi dưỡng.
3. **Quản lý bồi dưỡng năng lực:** Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong quản lý bồi dưỡng, tuy nhiên năng lực quản lý của một số cán bộ quản lý còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả bồi dưỡng. Khoảng 60% cán bộ quản lý chưa áp dụng hiệu quả các phương pháp quản lý hiện đại.
4. **Các yếu tố ảnh hưởng:** Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ bồi dưỡng còn thiếu, chỉ đạt khoảng 50% tiêu chuẩn theo quy định. Chính sách động viên, khuyến khích giáo viên tham gia bồi dưỡng chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến sự thiếu tích cực trong tham gia.
### Thảo luận kết quả
Nguyên nhân chính của thực trạng trên là do sự chuyển đổi lớn trong chương trình giáo dục phổ thông mới đòi hỏi giáo viên phải nâng cao nhiều năng lực mới, trong khi công tác bồi dưỡng chưa kịp thời và đồng bộ. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy, việc quản lý bồi dưỡng năng lực giáo viên cần được đổi mới theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng và nâng cao năng lực quản lý của cán bộ quản lý. Việc thiếu hụt cơ sở vật chất và chính sách hỗ trợ cũng là rào cản lớn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân phối năng lực giáo viên, tỷ lệ tham gia bồi dưỡng và bảng đánh giá năng lực quản lý của hiệu trưởng, giúp minh họa rõ nét thực trạng và các điểm cần cải thiện.
## Đề xuất và khuyến nghị
1. **Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng theo nhu cầu thực tế:** Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng linh hoạt, dựa trên đánh giá nhu cầu năng lực của từng giáo viên, tập trung vào các năng lực dạy học phân hóa, tích hợp và sử dụng công nghệ thông tin. Mục tiêu nâng tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn năng lực lên trên 80% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường THCS.
2. **Đổi mới hình thức bồi dưỡng:** Phát triển các khóa bồi dưỡng trực tuyến, kết hợp với bồi dưỡng tại chỗ và tự bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên tham gia mọi lúc, mọi nơi. Mục tiêu tăng tỷ lệ tham gia bồi dưỡng trực tuyến lên 50% trong năm đầu tiên. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trung tâm bồi dưỡng.
3. **Nâng cao năng lực quản lý của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn:** Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý bồi dưỡng, áp dụng các phương pháp quản lý hiện đại, tăng cường giám sát và đánh giá hiệu quả bồi dưỡng. Mục tiêu 70% cán bộ quản lý đạt chuẩn năng lực quản lý trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo.
4. **Cải thiện cơ sở vật chất và chính sách hỗ trợ:** Đầu tư trang thiết bị phục vụ bồi dưỡng, xây dựng chính sách khen thưởng, động viên giáo viên tích cực tham gia bồi dưỡng, xử lý nghiêm các trường hợp không thực hiện. Mục tiêu nâng cấp 80% phòng học bồi dưỡng đạt chuẩn trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Móng Cái, Phòng Giáo dục và Đào tạo.
## Đối tượng nên tham khảo luận văn
1. **Hiệu trưởng các trường THCS:** Nhận diện thực trạng và áp dụng các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học hiệu quả, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
2. **Cán bộ quản lý giáo dục tại Phòng và Sở Giáo dục:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với đặc điểm địa phương và yêu cầu đổi mới giáo dục.
3. **Giáo viên THCS:** Hiểu rõ yêu cầu năng lực dạy học mới, chủ động tham gia các hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn.
4. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục:** Tham khảo cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu thực tiễn, áp dụng cho các đề tài nghiên cứu liên quan đến quản lý giáo dục và phát triển nguồn nhân lực giáo viên.
## Câu hỏi thường gặp
1. **Tại sao bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS lại quan trọng?**
Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, kỹ năng mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục, nâng cao chất lượng dạy học và phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.
2. **Phương pháp bồi dưỡng nào hiệu quả nhất hiện nay?**
Kết hợp bồi dưỡng tập trung, trực tuyến và tự bồi dưỡng được đánh giá cao, giúp giáo viên linh hoạt thời gian và nâng cao hiệu quả học tập.
3. **Hiệu trưởng có vai trò gì trong quản lý bồi dưỡng?**
Hiệu trưởng là người lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng, đảm bảo thực hiện đúng mục tiêu và nâng cao năng lực giáo viên.
4. **Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả bồi dưỡng?**
Bao gồm năng lực quản lý của cán bộ, cơ sở vật chất, chính sách hỗ trợ, thái độ và nhận thức của giáo viên về bồi dưỡng.
5. **Làm thế nào để giáo viên tự bồi dưỡng hiệu quả?**
Giáo viên cần xây dựng kế hoạch tự học, sử dụng tài liệu, công nghệ thông tin, tham gia các mạng lưới chuyên môn và áp dụng kiến thức vào thực tiễn giảng dạy.
## Kết luận
- Năng lực dạy học của giáo viên THCS tại Móng Cái còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới.
- Công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học chưa đồng bộ, cần đổi mới về phương pháp và hình thức tổ chức.
- Các yếu tố khách quan và chủ quan như cơ sở vật chất, chính sách, năng lực quản lý và nhận thức giáo viên ảnh hưởng lớn đến hiệu quả bồi dưỡng.
- Đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học tập trung vào nâng cao năng lực quản lý, đổi mới hình thức bồi dưỡng, cải thiện điều kiện vật chất và chính sách hỗ trợ.
- Tiếp tục nghiên cứu, triển khai và đánh giá hiệu quả các biện pháp trong giai đoạn 2021-2023 để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục THCS tại địa phương.
**Hành động tiếp theo:** Các nhà quản lý giáo dục và hiệu trưởng cần áp dụng ngay các biện pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá để đảm bảo hiệu quả bền vững của công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS.
