Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, việc đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh (HS) trung học cơ sở (THCS) trở thành yêu cầu cấp thiết. Theo báo cáo của ngành, từ năm học 2021-2022, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT đã được áp dụng cho lớp 6 và tiếp tục mở rộng cho các lớp tiếp theo nhằm đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Tại huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương, với 18 trường THCS và tổng số 442 khách thể khảo sát gồm 55 cán bộ quản lý, 207 giáo viên (GV) và 180 HS, công tác bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV được xem là một trong những yếu tố then chốt nâng cao chất lượng giáo dục.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV tại các trường THCS huyện Cẩm Giàng, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT 2018. Phạm vi nghiên cứu bao gồm nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV trong giai đoạn năm học 2020-2023.

Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp số liệu thực tiễn về nhận thức, thực trạng bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV, góp phần nâng cao chất lượng kiểm tra, đánh giá và phát triển năng lực chuyên môn cho đội ngũ GV THCS, từ đó thúc đẩy sự phát triển toàn diện của HS và nâng cao chất lượng giáo dục địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho GV, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục được hiểu là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm điều phối, sử dụng hiệu quả các nguồn lực giáo dục để đạt mục tiêu đề ra. Hiệu trưởng trường THCS giữ vai trò trung tâm trong quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV, thực hiện các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.

  • Lý thuyết bồi dưỡng năng lực: Bồi dưỡng là quá trình cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng và thái độ nhằm hoàn thiện năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Năng lực đánh giá kết quả học tập của HS là khả năng kết hợp linh hoạt kiến thức, kỹ năng và thái độ để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đánh giá trong các tình huống dạy học.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý, quản lý giáo dục, bồi dưỡng, năng lực, năng lực đánh giá kết quả học tập của HS, phương pháp bồi dưỡng, hình thức bồi dưỡng, và vai trò của hiệu trưởng trong quản lý bồi dưỡng.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ 18 trường THCS huyện Cẩm Giàng, với tổng cộng 442 khách thể gồm cán bộ quản lý, GV và HS. Dữ liệu được thu thập qua phiếu điều tra, phỏng vấn sâu, quan sát thực tế và ý kiến chuyên gia.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp, phân tích số liệu khảo sát; phương pháp phân tích nội dung để đánh giá các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên môn; phương pháp tổng kết kinh nghiệm và so sánh để đánh giá thực trạng và đề xuất biện pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn năm học 2020-2023, tập trung khảo sát thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV tại các trường THCS huyện Cẩm Giàng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về tầm quan trọng bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS: Khoảng 85% cán bộ quản lý và 78% GV tại các trường THCS huyện Cẩm Giàng nhận thức rõ vai trò quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS trong đổi mới chương trình GDPT 2018.

  2. Thực trạng thực hiện mục tiêu bồi dưỡng: Chỉ có khoảng 60% GV được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn về đánh giá kết quả học tập trong 3 năm gần đây, trong đó 45% cho biết nội dung bồi dưỡng chưa thực sự phù hợp với yêu cầu đổi mới.

  3. Hình thức và phương pháp bồi dưỡng: Hình thức bồi dưỡng chủ yếu là tập trung trực tiếp (chiếm 70%), còn lại là bồi dưỡng qua mạng internet và kết hợp. Phương pháp bồi dưỡng chủ yếu là thuyết trình (65%), thảo luận nhóm (40%) và tự học có hướng dẫn (35%). Việc áp dụng phương pháp giải quyết tình huống và vấn đáp còn hạn chế, chỉ chiếm khoảng 20%.

  4. Quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS: Việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng được thực hiện ở 80% trường, tuy nhiên chỉ 55% trường có kế hoạch chi tiết và phù hợp với thực tế. Công tác chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá kết quả bồi dưỡng còn thiếu đồng bộ, dẫn đến hiệu quả bồi dưỡng chưa cao.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý giáo dục, thiếu nguồn lực về cơ sở vật chất và công nghệ thông tin phục vụ bồi dưỡng, cũng như năng lực quản lý của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn còn hạn chế. So sánh với một số nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc bồi dưỡng GV về năng lực đánh giá kết quả học tập cần được đổi mới về nội dung, phương pháp và hình thức để phát huy tối đa hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ GV tham gia các hình thức bồi dưỡng khác nhau, bảng tổng hợp mức độ hài lòng về nội dung bồi dưỡng, và sơ đồ quy trình quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS tại các trường THCS.

Việc nâng cao năng lực đánh giá kết quả học tập của GV không chỉ giúp phát hiện đúng năng lực HS mà còn góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện đại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nhận thức và truyền thông về tầm quan trọng của bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS: Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và GV về vai trò của đánh giá trong đổi mới chương trình GDPT 2018. Thời gian thực hiện: trong năm học 2023-2024. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT huyện phối hợp với các trường THCS.

  2. Xây dựng và triển khai kế hoạch bồi dưỡng năng lực đánh giá phù hợp, chi tiết và thực tiễn: Mỗi trường cần xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên nhu cầu thực tế của GV, đảm bảo nội dung bồi dưỡng cập nhật các quy định mới và phương pháp đánh giá hiện đại. Thời gian: năm học 2023-2025. Chủ thể: Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn.

  3. Đổi mới phương pháp và hình thức bồi dưỡng: Áp dụng đa dạng các phương pháp như thảo luận nhóm, giải quyết tình huống, vấn đáp và tự học có hướng dẫn, kết hợp bồi dưỡng trực tiếp và trực tuyến để nâng cao hiệu quả. Thời gian: triển khai ngay từ năm học 2023-2024. Chủ thể: Trung tâm bồi dưỡng chuyên môn, GV cốt cán.

  4. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và cơ sở vật chất phục vụ bồi dưỡng: Đầu tư trang thiết bị, phần mềm hỗ trợ bồi dưỡng trực tuyến, tạo điều kiện cho GV học tập mọi lúc, mọi nơi. Thời gian: 2023-2026. Chủ thể: Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT, các trường THCS.

  5. Nâng cao năng lực quản lý của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về kỹ năng quản lý bồi dưỡng, xây dựng kế hoạch, kiểm tra, đánh giá hiệu quả bồi dưỡng. Thời gian: 2023-2024. Chủ thể: Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp: Giúp hiểu rõ vai trò, chức năng và nhiệm vụ trong quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại địa phương và cơ sở giáo dục.

  2. Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn các trường THCS: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo công tác bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập cho GV, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường.

  3. Giáo viên THCS: Hỗ trợ nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng đánh giá kết quả học tập của HS, từ đó áp dụng hiệu quả các phương pháp đánh giá trong giảng dạy, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT 2018.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục, Khoa học giáo dục: Cung cấp tài liệu tham khảo có hệ thống về quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập, đồng thời là cơ sở để phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực quản lý giáo dục và phát triển chuyên môn GV.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao việc bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV lại quan trọng?
    Việc bồi dưỡng giúp GV nâng cao kiến thức, kỹ năng đánh giá chính xác, khách quan, từ đó phát hiện đúng năng lực HS và điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

  2. Phương pháp bồi dưỡng nào được đánh giá hiệu quả nhất hiện nay?
    Phương pháp kết hợp đa dạng như thảo luận nhóm, giải quyết tình huống, vấn đáp và tự học có hướng dẫn được đánh giá cao vì phát huy tính tích cực, sáng tạo và phù hợp với nhu cầu thực tế của GV.

  3. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS là gì?
    Hiệu trưởng chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra công tác bồi dưỡng, đảm bảo hoạt động này diễn ra hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công tác bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS?
    Có thể sử dụng các chỉ số như tỷ lệ GV tham gia bồi dưỡng, mức độ hài lòng về nội dung và phương pháp bồi dưỡng, sự cải thiện năng lực đánh giá của GV qua khảo sát và quan sát thực tế.

  5. Các khó khăn thường gặp trong quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS là gì?
    Bao gồm hạn chế về nguồn lực vật chất, công nghệ thông tin, năng lực quản lý của hiệu trưởng, sự phối hợp giữa các cấp quản lý và chưa đa dạng phương pháp bồi dưỡng.

Kết luận

  • Quản lý bồi dưỡng năng lực đánh giá kết quả học tập của HS cho GV tại các trường THCS huyện Cẩm Giàng còn nhiều hạn chế về nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng cũng như công tác quản lý.
  • Hiệu trưởng trường THCS giữ vai trò trung tâm trong quản lý bồi dưỡng, cần nâng cao năng lực quản lý và xây dựng kế hoạch phù hợp với thực tiễn.
  • Việc đổi mới phương pháp và hình thức bồi dưỡng, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin là yêu cầu cấp thiết để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng.
  • Các biện pháp đề xuất đã được khảo nghiệm về tính cần thiết và khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.
  • Đề nghị các cấp quản lý giáo dục, nhà trường và GV phối hợp thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao năng lực đánh giá kết quả học tập của HS, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Next steps: Triển khai các biện pháp quản lý bồi dưỡng theo kế hoạch đề xuất, tổ chức đánh giá định kỳ hiệu quả thực hiện, tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và GV THCS cần chủ động tham gia các chương trình bồi dưỡng, đồng thời áp dụng hiệu quả các kiến thức, kỹ năng đánh giá để nâng cao chất lượng dạy và học.