HCMUTE Áp Dụng Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề Trong Mô Đun Tiện Cơ Bản

• Tác giả: Đặng Kim Bảo Trân
• Người hướng dẫn: TS. Võ Văn Nam
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Lý Luận Và Phương Pháp Dạy Học
• Đề tài: Áp Dụng Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề Trong Mô Đun Tiện Cơ Bản
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
• 1.2. NHỮNG CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.2.1. Cơ sở triết học
• 1.2.2. Cơ sở tâm lí học
• 1.2.3. Cơ sở giáo dục
• 1.3. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.3.1. Dạy học nêu vấn đề
• 1.3.2. Phương pháp dạy học
• 1.3.3. Tình huống có vấn đề
• 1.3.4. Tình huống có vấn đề trong học tập
• 1.3.5. Tổ chức dạy học mô đun tiện cơ bản theo phương pháp dạy học nêu vấn đề
• 1.4. MỘT SỐ CÁCH TẠO TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ
• 1.5. QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.6. MỨC ĐỘ TÍCH CỰC THAM GIA CỦA HS
• 1.7. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.8. CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ ĐƯỢC TRIỂN KHAI TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 1.8.1. Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề
• 1.8.2. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
• 1.8.3. Phương pháp thảo luận
• 1.8.4. Phương pháp thuyết trình
• 1.9. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KTCN TPHCM
• 2.1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KTCN TPHCM
• 2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển
• 2.1.2. Cơ cấu tổ chức
• 2.1.3. Mục tiêu và nhiệm vụ
• 2.2. GIỚI THIỆU MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 2.2.1. Vị trí mô đun
• 2.2.2. Mục tiêu của mô đun
• 2.2.3. Chương trình khung mô đun Tiện cơ bản
• 2.3. THỰC TRẠNG VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 2.3.1. Mục tiêu, phạm vi và đối tượng khảo sát
• 2.3.2. Đối tượng khảo sát
• 2.3.3. Nội dung khảo sát. Kết quả khảo sát
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ VÀ THỰC NGHIỆM PP NÀY TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TPHCM
• 3.1. CƠ SỞ TRIỂN KHAI DHNVĐ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 3.2. MỤC TIÊU CỦA MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 3.3. QUY TRÌNH VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY NÊU VẤN ĐỀ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 3.4. ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DHNVĐ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN TẠI TRƯỜNG CĐNKTCN TPHCM
• 3.5. THỰC NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ
• 3.5.1. Phương pháp thực nghiệm
• 3.5.2. Kết quả thực nghiệm
• 3.6. Kết luận chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Phương pháp dạy học nêu vấn đề Khái niệm và cơ sở lý luận

Phần này trình bày phương pháp dạy học nêu vấn đề (Salient LSI Keyword, Semantic Entity), làm rõ khái niệm và cơ sở lý luận của phương pháp này. Phương pháp dạy học nêu vấn đề được định nghĩa là một cách tiếp cận sư phạm tập trung vào việc đặt ra những vấn đề (Salient Keyword, Semantic Entity) cho học sinh, khuyến khích họ tự tìm kiếm câu trả lời thông qua quá trình tư duy, phân tích và tổng hợp. Cơ sở lý luận của phương pháp này dựa trên nhiều nền tảng, bao gồm: cơ sở triết học, nhấn mạnh vai trò chủ động của người học; cơ sở tâm lý học, tập trung vào quá trình nhận thức và phát triển tư duy của học sinh; và cơ sở giáo dục, hướng đến việc hình thành năng lực giải quyết vấn đề và khả năng tự học. Luận văn đề cập đến các nhà sư phạm nổi tiếng như John Dewey, Paulo Freire, và những nghiên cứu của các tác giả Nga như Danilop và Rubinstein, những người đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển của phương pháp dạy học nêu vấn đề. Luận văn cũng phân tích các khái niệm liên quan, chẳng hạn như tình huống có vấn đề (Close Entity), tình huống có vấn đề trong học tập, và cách tạo ra những tình huống này trong lớp học. Phương pháp dạy học nêu vấn đề được xem là một cách tiếp cận hiện đại, phản ánh xu hướng giáo dục lấy người học làm trung tâm. Nội dung luận văn thể hiện rõ sự hiểu biết sâu sắc về các phương pháp dạy học nêu vấn đề được áp dụng trong mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity), bao gồm phương pháp đàm thoại nêu vấn đề, phương pháp dạy học giải quyết vấn đề, phương pháp thảo luận, và phương pháp thuyết trình. Việc phân tích ưu điểm và nhược điểm của từng phương pháp giúp người đọc hiểu rõ hơn về tính khả thi và hiệu quả của chúng trong thực tế.

1.1 Lịch sử và phát triển phương pháp dạy học nêu vấn đề

Phần này khảo sát lịch sử phát triển phương pháp dạy học nêu vấn đề trên thế giới và Việt Nam. Từ các nhà triết học cổ đại như Socrates và Khổng Tử, cho đến các nhà sư phạm hiện đại như John Dewey và Paulo Freire, luận văn theo dõi sự tiến hóa của tư tưởng sư phạm này. Phương pháp dạy học nêu vấn đề không chỉ đơn thuần là một kỹ thuật giảng dạy mà còn là một triết lý giáo dục. Luận văn tập trung vào những đóng góp quan trọng của các nhà nghiên cứu khác nhau, làm rõ sự phát triển của phương pháp này qua từng giai đoạn. Phương pháp này đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực giáo dục trên thế giới và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy năng lực giải quyết vấn đề (Salient Entity) của học sinh. Luận văn cũng đề cập đến sự phát triển của phương pháp này trong bối cảnh giáo dục Việt Nam, nhấn mạnh những nỗ lực trong việc cải cách chương trình giảng dạy và phương pháp sư phạm để phù hợp với xu thế giáo dục hiện đại. Phương pháp dạy học nêu vấn đề, với trọng tâm là sự chủ động của học sinh, đã trở thành một xu hướng quan trọng trong đổi mới giáo dục. Sự phát triển của phương pháp này được phản ánh qua việc áp dụng nó trong các chương trình đào tạo khác nhau, kể cả trong mô đun Tiện cơ bản tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM. Luận văn thể hiện một cách tổng quan về sự phát triển và những ảnh hưởng của phương pháp dạy học nêu vấn đề trong giáo dục.

1.2 Ứng dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong mô đun Tiện cơ bản

Phần này tập trung vào việc áp dụng cụ thể phương pháp dạy học nêu vấn đề (Salient LSI Keyword, Semantic Entity) trong mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM. Luận văn trình bày chi tiết cách thức thiết kế các bài học (Close Entity) dựa trên phương pháp này, tạo ra các tình huống có vấn đề (Close Entity) thích hợp với nội dung bài giảng. Việc lựa chọn các phương pháp cụ thể như phương pháp đàm thoại, thảo luận nhóm, hay giải quyết vấn đề được phân tích dựa trên đặc thù của mô đun Tiện cơ bản. Luận văn đánh giá hiệu quả của việc áp dụng từng phương pháp và nhấn mạnh vai trò của giáo viên trong việc hướng dẫn, hỗ trợ học sinh tìm ra giải pháp. Việc xây dựng các bài tập (Close Entity) và thực hành (Close Entity) phù hợp cũng được đề cập. Luận văn thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về việc kết hợp lý thuyết và thực hành trong mô đun Tiện cơ bản, đảm bảo học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện được kỹ năng thực hành (Salient Entity). Phương pháp dạy học nêu vấn đề trong bối cảnh này không chỉ giúp học sinh tích cực hơn trong quá trình học tập mà còn giúp họ phát triển năng lực tư duy, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng làm việc nhóm. Việc áp dụng thành công phương pháp này phụ thuộc vào sự chuẩn bị kỹ lưỡng của giáo viên và sự tương tác tích cực giữa giáo viên và học sinh.

II. Thực trạng dạy học mô đun Tiện cơ bản tại HCMUTE

Phần này phân tích thực trạng dạy học mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM (HCMUTE, Salient Entity, Close Entity). Luận văn sử dụng dữ liệu từ khảo sát (Close Entity) để mô tả phương pháp giảng dạy hiện hành, nhận diện những hạn chế và điểm mạnh. Phương pháp dạy học (Semantic LSI keyword, Semantic Entity) truyền thống có thể vẫn đang được áp dụng rộng rãi, điều này có thể dẫn đến tình trạng học sinh thụ động, thiếu sự chủ động trong học tập. Luận văn nhấn mạnh vào việc cần phải thay đổi phương pháp dạy học để phù hợp với xu thế hiện đại, tập trung vào việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề (Salient Entity) của học sinh. Kết quả khảo sát (Close Entity) cho thấy sự cần thiết phải áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề để nâng cao chất lượng giảng dạy và đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao của xã hội. Luận văn cũng đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng này, như cơ sở vật chất, chương trình đào tạo, và năng lực của giáo viên. Việc hiểu rõ thực trạng này là cơ sở quan trọng để đề xuất các giải pháp cải thiện phương pháp dạy học trong tương lai.

2.1 Khảo sát thực trạng dạy học mô đun Tiện cơ bản

Phần này trình bày chi tiết về quá trình khảo sát (Close Entity) thực trạng dạy học mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại HCMUTE (Salient Entity, Close Entity). Luận văn mô tả phương pháp thu thập dữ liệu, bao gồm các công cụ khảo sát như phiếu điều tra, phỏng vấn. Đối tượng khảo sát (Close Entity) bao gồm giáo viên và học sinh. Kết quả khảo sát được phân tích, làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu của phương pháp dạy học hiện hành. Luận văn đánh giá hiệu quả của phương pháp hiện tại trong việc giúp học sinh đạt được các mục tiêu (Close Entity) đã đề ra. Dữ liệu thu thập được cho thấy sự cần thiết phải có những cải tiến trong phương pháp dạy học để nâng cao hiệu quả giảng dạy. Luận văn cũng đề cập đến các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến thực trạng dạy học, như cơ sở vật chất, tài liệu giảng dạy, và trình độ chuyên môn của giáo viên. Việc phân tích thực trạng này một cách khách quan và chi tiết đóng vai trò then chốt trong việc đề xuất các giải pháp cải tiến phương pháp dạy học trong tương lai.

2.2 Nhận diện vấn đề và đề xuất giải pháp

Dựa trên kết quả khảo sát (Close Entity) thực trạng dạy học mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại HCMUTE (Salient Entity, Close Entity), phần này nhận diện các vấn đề tồn tại trong phương pháp dạy học (Semantic LSI keyword, Semantic Entity) hiện hành. Luận văn chỉ ra những hạn chế của phương pháp truyền thống, như việc học sinh thụ động, thiếu sự chủ động trong học tập. Việc thiếu tính thực tiễn (Salient Entity) trong bài học cũng là một vấn đề được đề cập. Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể để cải thiện phương pháp dạy học, trong đó nhấn mạnh đến việc áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề (Salient LSI Keyword, Semantic Entity). Các giải pháp này bao gồm việc thiết kế bài học dựa trên tình huống có vấn đề (Close Entity), khuyến khích học sinh tự tìm kiếm câu trả lời, và tạo điều kiện cho học sinh tương tác với nhau trong quá trình học tập. Luận văn cũng đề cập đến việc đào tạo giáo viên để họ có thể áp dụng phương pháp mới một cách hiệu quả. Việc cải tiến giáo trình (Close Entity) và bài tập (Close Entity) cũng là một phần quan trọng trong giải pháp được đề xuất.

III. Thực nghiệm và đánh giá hiệu quả phương pháp dạy học nêu vấn đề

Phần này mô tả quá trình thực nghiệm (Close Entity) phương pháp dạy học nêu vấn đề (Salient LSI Keyword, Semantic Entity) trong mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại HCMUTE (Salient Entity, Close Entity). Luận văn trình bày chi tiết về thiết kế thực nghiệm, phương pháp thu thập dữ liệu, và cách thức phân tích kết quả. Kết quả thực nghiệm (Salient Entity) được dùng để đánh giá hiệu quả của phương pháp mới so với phương pháp truyền thống. Luận văn phân tích sự thay đổi về chất lượng học tập (Salient Entity) của học sinh sau khi áp dụng phương pháp mới. Kết quả cho thấy sự khác biệt giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Luận văn cũng đề cập đến những thách thức và khó khăn gặp phải trong quá trình thực nghiệm. Việc đánh giá một cách khách quan và toàn diện đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính hiệu quả của phương pháp dạy học nêu vấn đề trong thực tế giảng dạy.

3.1 Thiết kế và thực hiện nghiên cứu thực nghiệm

Phần này trình bày chi tiết về thiết kế nghiên cứu thực nghiệm (Close Entity) để đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học nêu vấn đề (Salient LSI Keyword, Semantic Entity) trong mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại HCMUTE (Salient Entity, Close Entity). Luận văn xác định rõ nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng, các chỉ tiêu đánh giá, và phương pháp thu thập dữ liệu. Quá trình thực nghiệm được mô tả một cách cụ thể, bao gồm các bước thực hiện, thời gian thực hiện, và các hoạt động cụ thể. Luận văn nhấn mạnh đến việc đảm bảo tính khách quan và tin cậy của kết quả nghiên cứu. Việc lựa chọn các công cụ đánh giá phù hợp, như bài kiểm tra, quan sát, phỏng vấn, được giải thích rõ ràng. Thiết kế thực nghiệm đảm bảo sự so sánh khách quan giữa hai nhóm, giúp đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học nêu vấn đề một cách chính xác.

3.2 Phân tích kết quả và đánh giá hiệu quả

Phần này trình bày kết quả phân tích dữ liệu thu thập được từ nghiên cứu thực nghiệm (Close Entity) và đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học nêu vấn đề (Salient LSI Keyword, Semantic Entity) trong mô đun Tiện cơ bản (Salient LSI Keyword, Close Entity) tại HCMUTE (Salient Entity, Close Entity). Luận văn sử dụng các phương pháp thống kê để xử lý dữ liệu, làm rõ sự khác biệt giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Các chỉ số đánh giá được phân tích cụ thể, bao gồm kết quả học tập, thái độ học tập, và năng lực giải quyết vấn đề (Salient Entity) của học sinh. Luận văn đánh giá hiệu quả của phương pháp mới dựa trên sự so sánh giữa hai nhóm. Việc đánh giá không chỉ dựa trên số liệu thống kê mà còn trên cơ sở quan sát và phỏng vấn. Luận văn đề cập đến những hạn chế của nghiên cứu và đưa ra các khuyến nghị cho các nghiên cứu tiếp theo. Kết quả đánh giá cho thấy sự hiệu quả của phương pháp dạy học nêu vấn đề, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đất nước đang phát triển mạnh mẽ, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao, năng động và sáng tạo ngày càng trở nên cấp thiết. Theo báo cáo của ngành giáo dục, việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh là một trong những mục tiêu trọng tâm. Luật Giáo dục Việt Nam năm 1992, sửa đổi năm 2001, quy định rõ: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người học có năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên” (Điều 5, trang 64).

Mô đun Tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM là một trong những mô đun thực hành nghề quan trọng trong chương trình đào tạo nghề cắt gọt kim loại trình độ trung cấp nghề. Tuy nhiên, thực trạng dạy học hiện nay còn mang tính truyền thống, chưa phát huy được hết tiềm năng sáng tạo và chủ động của học sinh. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề (DHNVĐ) nhằm nâng cao chất lượng dạy và học mô đun Tiện cơ bản, giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo.

Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM trong năm học 2013-2014, với đối tượng là giáo viên và học sinh tham gia giảng dạy và học tập mô đun Tiện cơ bản. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học nghề, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Phương pháp dạy học nêu vấn đề (DHNVĐ) được xây dựng trên cơ sở các lý thuyết giáo dục và tâm lý học hiện đại. Theo V. Ôkôn, DHNVĐ là tập hợp các hoạt động tổ chức tình huống có vấn đề, phát biểu vấn đề, hỗ trợ học sinh giải quyết và hệ thống hóa kiến thức mới. Kharlamop nhấn mạnh DHNVĐ kích thích nhu cầu giải quyết vấn đề, phát triển tính tích cực trí tuệ và năng lực tự học của học sinh.

Lý thuyết triết học duy vật biện chứng cho rằng mâu thuẫn là động lực phát triển, trong đó mâu thuẫn nhận thức giữa kiến thức đã biết và chưa biết tạo ra động lực học tập. Nhà tâm lý học X. Rubinstein khẳng định tư duy bắt đầu từ sự ngạc nhiên, thắc mắc hay mâu thuẫn, từ đó phát sinh nhu cầu giải quyết vấn đề. Cơ sở giáo dục của DHNVĐ là nguyên tắc phát huy tính tích cực, tự giác, độc lập nhận thức của học sinh, tạo động cơ học tập và phát triển nhân cách.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Dạy học nêu vấn đề: Phương pháp tổ chức dạy học dựa trên việc tạo ra và giải quyết các tình huống có vấn đề.
• Tình huống có vấn đề: Trạng thái tâm lý khi học sinh gặp khó khăn nhận thức, cần tìm tòi sáng tạo để giải quyết.
• Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề: Sử dụng hệ thống câu hỏi để kích thích tư duy và giải quyết vấn đề.
• Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề: Đưa học sinh vào tình huống thực tiễn để tự tìm giải pháp.
• Phương pháp thảo luận và thuyết trình: Tăng cường trao đổi, bảo vệ ý kiến và tiếp nhận thông tin.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM, bao gồm:

• Phiếu khảo sát ý kiến của 65 học sinh và giáo viên về phương pháp dạy học nêu vấn đề, thu về 53 phiếu hợp lệ (tỷ lệ 81,5%).
• Quan sát thực tế quá trình giảng dạy mô đun Tiện cơ bản.
• Thực nghiệm sư phạm áp dụng DHNVĐ trong hai bài học cụ thể của mô đun.

Phương pháp phân tích sử dụng thống kê mô tả và phân tích so sánh kết quả giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Phần mềm thống kê toán học được dùng để xử lý số liệu khảo sát và đánh giá hiệu quả thực nghiệm. Cỡ mẫu được lựa chọn dựa trên tính đại diện và khả năng thu thập dữ liệu thực tế. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2013 đến tháng 10/2014.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ quan tâm của học sinh đối với DHNVĐ:

   • 24,5% học sinh rất quan tâm, 34% quan tâm, trong khi 41,5% không quan tâm do phương pháp còn mới mẻ.
   • Điều này cho thấy cần tăng cường truyền thông và hướng dẫn để nâng cao nhận thức về DHNVĐ.

2. Hứng thú học tập khi áp dụng DHNVĐ:

   • 15,1% học sinh rất hứng thú, 32,1% hứng thú, nhưng 52% không hứng thú, chủ yếu do thói quen học thụ động.
   • Kết quả này phản ánh sự cần thiết đổi mới phương pháp để kích thích sự chủ động và sáng tạo.

3. Hiệu quả thực nghiệm DHNVĐ trong mô đun Tiện cơ bản:

   • Nhóm thực nghiệm áp dụng DHNVĐ có kết quả học tập tăng trung bình 18% so với nhóm đối chứng.
   • Tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu kỹ thuật trong các bài thực hành tăng từ 65% lên 83%.
   • Học sinh thể hiện sự chủ động trong việc tìm hiểu, giải quyết vấn đề và phối hợp nhóm tốt hơn.

4. Phản hồi của giáo viên:

   • 70% giáo viên đánh giá DHNVĐ giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và kỹ năng thực hành.
   • Tuy nhiên, 60% giáo viên cho rằng phương pháp đòi hỏi nhiều thời gian chuẩn bị và kỹ năng sư phạm cao.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát và thực nghiệm cho thấy DHNVĐ có khả năng nâng cao chất lượng dạy và học mô đun Tiện cơ bản, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực tự học và giải quyết vấn đề của học sinh. Sự tăng trưởng 18% điểm số trung bình và tỷ lệ đạt yêu cầu kỹ thuật phản ánh hiệu quả rõ rệt của phương pháp này.

Nguyên nhân thành công là do DHNVĐ tạo ra các tình huống có vấn đề kích thích tư duy sáng tạo, giúp học sinh vận dụng kiến thức lý thuyết vào thực tiễn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với nhận định của các nhà giáo dục về vai trò của DHNVĐ trong phát triển năng lực học sinh.

Tuy nhiên, việc áp dụng DHNVĐ cũng gặp khó khăn như thời gian chuẩn bị bài giảng kéo dài, yêu cầu giáo viên phải có trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm cao. Điều này đòi hỏi nhà trường cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng giáo viên và hỗ trợ về cơ sở vật chất.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện mức độ quan tâm và hứng thú của học sinh, bảng so sánh kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng, giúp minh họa rõ nét hiệu quả của phương pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng giáo viên về DHNVĐ

   • Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về kỹ năng thiết kế bài giảng và tổ chức dạy học theo phương pháp nêu vấn đề.
   • Mục tiêu: 100% giáo viên mô đun Tiện cơ bản được đào tạo trong vòng 12 tháng.
   • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và phòng đào tạo nhà trường.

2. Xây dựng ngân hàng tình huống có vấn đề thực tiễn

   • Phát triển hệ thống tình huống học tập liên quan đến kỹ thuật tiện, phù hợp với trình độ học sinh.
   • Mục tiêu: Hoàn thành ít nhất 20 tình huống trong 6 tháng.
   • Chủ thể thực hiện: Tổ chuyên môn Cơ khí chế tạo.

3. Ứng dụng công nghệ hỗ trợ dạy học

   • Sử dụng phần mềm mô phỏng và video hướng dẫn để minh họa các tình huống kỹ thuật phức tạp.
   • Mục tiêu: Tích hợp công nghệ vào 50% bài giảng trong năm học tiếp theo.
   • Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin phối hợp với giáo viên.

4. Tăng cường đánh giá và phản hồi liên tục

   • Thiết lập hệ thống đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và phản hồi kịp thời để điều chỉnh phương pháp dạy học.
   • Mục tiêu: Đánh giá định kỳ mỗi học kỳ, nâng tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu kỹ thuật lên trên 85%.
   • Chủ thể thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm và tổ chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp

   • Lợi ích: Nắm bắt phương pháp dạy học hiện đại, áp dụng hiệu quả trong giảng dạy các mô đun kỹ thuật.
   • Use case: Thiết kế chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng giảng dạy.

2. Sinh viên, học viên ngành sư phạm kỹ thuật và công nghệ

   • Lợi ích: Hiểu rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của DHNVĐ, phát triển kỹ năng giảng dạy tích cực.
   • Use case: Tham khảo tài liệu học tập, chuẩn bị luận văn, nghiên cứu khoa học.

3. Nhà nghiên cứu giáo dục và phát triển chương trình đào tạo

   • Lợi ích: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu về hiệu quả DHNVĐ trong đào tạo nghề.
   • Use case: Phát triển mô hình đào tạo, nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy học.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục và đào tạo nghề

   • Lợi ích: Định hướng chính sách, xây dựng tiêu chuẩn đào tạo phù hợp với xu thế đổi mới.
   • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp dạy học nêu vấn đề là gì?
   Phương pháp dạy học nêu vấn đề là cách tổ chức dạy học dựa trên việc tạo ra các tình huống có vấn đề để học sinh chủ động tìm hiểu, giải quyết và lĩnh hội kiến thức mới. Ví dụ, trong mô đun Tiện cơ bản, giáo viên đặt câu hỏi về cách xử lý sai hỏng kỹ thuật để học sinh tự tìm giải pháp.

2. Lợi ích chính của DHNVĐ trong đào tạo nghề là gì?
   DHNVĐ giúp phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng tự học của học sinh, từ đó nâng cao chất lượng thực hành nghề. Theo khảo sát, học sinh áp dụng DHNVĐ có kết quả học tập tăng trung bình 18%.

3. Những khó khăn khi áp dụng DHNVĐ là gì?
   Khó khăn gồm thời gian chuẩn bị bài giảng dài, yêu cầu giáo viên có trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm cao, cũng như học sinh cần có thói quen học tập tích cực. Do đó, cần có sự hỗ trợ đào tạo và cơ sở vật chất phù hợp.

4. Phương pháp DHNVĐ khác gì so với phương pháp truyền thống?
   Khác với phương pháp truyền thống, DHNVĐ đặt học sinh làm trung tâm, khuyến khích tự tìm tòi và sáng tạo thay vì tiếp nhận kiến thức thụ động. Điều này giúp học sinh nhớ bài lâu hơn và vận dụng kiến thức linh hoạt hơn.

5. Làm thế nào để giáo viên có thể thiết kế tình huống có vấn đề hiệu quả?
   Giáo viên cần dựa vào nội dung bài học, trình độ học sinh và thực tiễn nghề nghiệp để xây dựng các tình huống kích thích tư duy, có tính thực tiễn và vừa sức. Ví dụ, sử dụng các bài toán kỹ thuật có kết quả không phù hợp thực tế để học sinh phân tích và tìm giải pháp.

Kết luận

• Phương pháp dạy học nêu vấn đề đã được chứng minh là hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng dạy và học mô đun Tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM.
• DHNVĐ phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, giúp phát triển năng lực giải quyết vấn đề và kỹ năng thực hành nghề.
• Thực nghiệm sư phạm cho thấy kết quả học tập của nhóm áp dụng DHNVĐ tăng trung bình 18%, tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu kỹ thuật tăng lên 83%.
• Việc áp dụng DHNVĐ đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đào tạo giáo viên và hỗ trợ cơ sở vật chất phù hợp.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm triển khai hiệu quả DHNVĐ trong đào tạo nghề, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kỹ thuật.

Next steps: Triển khai đào tạo giáo viên, xây dựng ngân hàng tình huống học tập, ứng dụng công nghệ hỗ trợ và thiết lập hệ thống đánh giá liên tục.

Call to action: Các cơ sở đào tạo nghề và giáo viên cần chủ động tiếp cận và áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề để nâng cao hiệu quả giảng dạy và đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trong thời đại mới.