## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên (NL THTGTN) dưới góc độ hóa học cho học sinh trung học phổ thông (THPT) là một yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Hóa học. Theo khảo sát tại 4 trường THPT trên địa bàn Hà Nội với 215 học sinh và 20 giáo viên, chỉ có khoảng 45% giáo viên thường xuyên áp dụng dạy học phát triển năng lực, trong đó năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học còn rất hạn chế. Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng và tổ chức các dự án học tập về nguyên tố sulfur nhằm phát triển NL THTGTN dưới góc độ hóa học cho học sinh THPT, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn Hóa học. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào nội dung phần sulfur trong chương trình Hóa học lớp 11, thực hiện tại các trường THPT Ngô Quyền – Ba Vì, Minh Khai – Quốc Oai, Hữu Nghị T78 trên địa bàn Hà Nội trong năm học 2021-2022. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện năng lực tìm hiểu, khả năng vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn, đồng thời góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học**: Được định nghĩa là khả năng quan sát, thu thập, phân tích, xử lý thông tin, giải thích và dự đoán các hiện tượng tự nhiên dựa trên kiến thức hóa học. Cấu trúc năng lực gồm 5 thành phần chính: đề xuất vấn đề, đưa ra phán đoán, lập kế hoạch thực hiện, thực hiện kế hoạch và báo cáo kết quả.
- **Dạy học dự án (DHDA)**: Là phương pháp dạy học tích cực, trong đó học sinh thực hiện một nhiệm vụ phức hợp gắn với thực tiễn, kết hợp lý thuyết và thực hành để tạo ra sản phẩm cụ thể. DHDA giúp phát huy tính tích cực, sáng tạo và tự chủ của học sinh.
- **Các phương pháp hỗ trợ DHDA**: Dạy học theo nhóm, dạy học trực quan, kỹ thuật KWL, sơ đồ tư duy, giúp học sinh phát triển kỹ năng hợp tác, tư duy phản biện và khả năng trình bày.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Thu thập từ khảo sát 215 học sinh và 20 giáo viên tại 4 trường THPT ở Hà Nội, kết quả thực nghiệm sư phạm áp dụng các dự án học tập về nguyên tố sulfur.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh, kiểm định sự khác biệt giá trị trung bình giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng, đánh giá qua phiếu tự đánh giá và phiếu đánh giá của giáo viên.
- **Timeline nghiên cứu**: Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2021-2022, bao gồm giai đoạn khảo sát thực trạng, xây dựng dự án học tập, triển khai thực nghiệm sư phạm và phân tích kết quả.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- Khoảng 55% giáo viên thỉnh thoảng sử dụng dạy học dự án trong phát triển năng lực, 45% chưa từng áp dụng. Tỉ lệ học sinh tham gia dự án học tập trong một kỳ học chỉ đạt 38,5%, trong đó 61,5% học sinh chỉ tham gia 1 dự án.
- Biểu hiện năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học của học sinh chủ yếu ở mức trung bình và khá, với 51% học sinh tự đánh giá khả năng giải thích các hiện tượng tự nhiên bằng kiến thức hóa học chưa tốt.
- Giáo viên gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng dự án học tập phù hợp (75%), xây dựng bộ câu hỏi định hướng (80%) và theo dõi hỗ trợ học sinh trong quá trình thực hiện dự án (35%).
- Phương pháp đánh giá năng lực chủ yếu dựa vào các bài kiểm tra định kỳ (90%) và hỏi đáp (75%), trong khi đánh giá qua sản phẩm học tập và quan sát hoạt động còn hạn chế (35%-45%).

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc áp dụng dạy học dự án về nguyên tố sulfur còn hạn chế do nhiều nguyên nhân như thiếu kinh nghiệm, thời gian chuẩn bị dài, và khó khăn trong việc thiết kế dự án phù hợp với năng lực học sinh. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, việc phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên qua dạy học dự án là xu hướng tích cực, giúp học sinh phát triển toàn diện kỹ năng và kiến thức. Việc tập trung vào nguyên tố sulfur với các nội dung liên quan đến tính chất vật lý, hóa học và ứng dụng thực tiễn tạo điều kiện thuận lợi để học sinh phát triển năng lực tìm hiểu một cách sâu sắc và có ý nghĩa thực tiễn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ mức độ sử dụng phương pháp dạy học, biểu đồ phân loại kết quả học tập và bảng so sánh mức độ phát triển năng lực giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng và phổ biến bộ dự án học tập về nguyên tố sulfur**: Tập trung vào các chủ đề thực tiễn, dễ tiếp cận, giúp học sinh phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: các trường THPT và phòng giáo dục.
- **Tổ chức tập huấn chuyên sâu cho giáo viên về dạy học dự án và đánh giá năng lực**: Nâng cao kỹ năng thiết kế, tổ chức và đánh giá dự án học tập. Thời gian: 3 tháng; chủ thể: Sở GD&ĐT, trường đại học sư phạm.
- **Tăng cường sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ dạy học dự án**: Ứng dụng phần mềm thí nghiệm ảo, sơ đồ tư duy, và các công cụ trực quan để hỗ trợ học sinh và giáo viên. Thời gian: 1 năm; chủ thể: nhà trường, các đơn vị công nghệ giáo dục.
- **Phát triển hệ thống đánh giá đa dạng, toàn diện năng lực học sinh**: Kết hợp đánh giá qua sản phẩm, quan sát, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng để phản ánh chính xác năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên. Thời gian: 6 tháng; chủ thể: giáo viên, chuyên gia giáo dục.
- **Khuyến khích hợp tác giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng**: Tạo môi trường học tập thực tiễn, hỗ trợ học sinh trong quá trình thực hiện dự án. Thời gian: liên tục; chủ thể: nhà trường, phụ huynh, các tổ chức xã hội.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Giáo viên bộ môn Hóa học THPT**: Áp dụng phương pháp dạy học dự án để phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên cho học sinh, nâng cao hiệu quả giảng dạy.
- **Nhà quản lý giáo dục**: Xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và tập huấn nhằm thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực.
- **Sinh viên sư phạm Hóa học**: Nắm vững lý thuyết và thực tiễn về dạy học dự án, năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên, chuẩn bị cho công tác giảng dạy tương lai.
- **Các nhà nghiên cứu giáo dục**: Tham khảo mô hình, phương pháp và kết quả nghiên cứu để phát triển các đề tài liên quan đến đổi mới phương pháp dạy học và phát triển năng lực học sinh.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Dạy học dự án có phù hợp với tất cả nội dung môn Hóa học không?**  
   Dạy học dự án phù hợp với các nội dung có tính thực tiễn cao và yêu cầu phát triển năng lực tìm hiểu, như nguyên tố sulfur. Tuy nhiên, với các nội dung lý thuyết hệ thống, cần kết hợp với các phương pháp khác để đảm bảo hiệu quả.

2. **Làm thế nào để giáo viên thiết kế dự án học tập phù hợp với năng lực học sinh?**  
   Giáo viên cần khảo sát năng lực hiện tại của học sinh, lựa chọn chủ đề gần gũi, thiết kế nhiệm vụ rõ ràng, có hướng dẫn cụ thể và phân công công việc hợp lý trong nhóm.

3. **Các khó khăn thường gặp khi áp dụng dạy học dự án là gì?**  
   Thời gian chuẩn bị dài, khó khăn trong theo dõi và hỗ trợ học sinh, thiếu kinh nghiệm thiết kế dự án, và hạn chế về cơ sở vật chất, tài liệu tham khảo.

4. **Làm thế nào để đánh giá chính xác năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên của học sinh?**  
   Cần sử dụng đa dạng phương pháp đánh giá như quan sát quá trình học tập, đánh giá sản phẩm, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng, kết hợp với các bài kiểm tra định kỳ.

5. **Tại sao nguyên tố sulfur được chọn làm chủ đề dạy học dự án?**  
   Nguyên tố sulfur có tính phổ biến, nhiều ứng dụng thực tiễn và liên quan đến các vấn đề môi trường, giúp học sinh dễ dàng tiếp cận, tạo hứng thú và phát triển tư duy khoa học.

## Kết luận

- Đề tài đã xây dựng thành công các dự án học tập về nguyên tố sulfur nhằm phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học cho học sinh THPT.  
- Kết quả thực nghiệm sư phạm cho thấy học sinh có sự tiến bộ rõ rệt về năng lực tìm hiểu và vận dụng kiến thức hóa học.  
- Giáo viên cần được hỗ trợ tập huấn và trang bị công cụ để áp dụng hiệu quả dạy học dự án.  
- Việc phát triển hệ thống đánh giá đa dạng và toàn diện là cần thiết để phản ánh chính xác năng lực học sinh.  
- Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng áp dụng dự án học tập, nâng cao năng lực giáo viên và phát triển tài liệu hỗ trợ.  

Hãy bắt đầu áp dụng dạy học dự án để nâng cao năng lực học sinh và đổi mới phương pháp giảng dạy môn Hóa học ngay hôm nay!