Phát triển năng lực quan sát cho học sinh qua thí nghiệm hóa học vô cơ lớp 10

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

1.1.2. Một số sách, báo, công trình nghiên cứu về phát triển NL cho HS

1.1.3. Một số sách báo, công trình nghiên cứu về tổ chức các hoạt động dạy học

1.1.4. Đổi mới phương pháp dạy học hóa học ở trường phổ thông và phương pháp dạy học hiện nay ở Việt Nam

1.1.5. Năng lực, Năng lực quan sát và nhận xét

1.1.5.1. Năng lực quan sát

1.1.5.2. Năng lực nhận xét

1.1.6. Thí nghiệm hóa học

1.1.6.1. Khái niệm thí nghiệm hóa học

1.1.6.2. Vai trò, tác dụng của thí nghiệm trong dạy học hóa học

1.1.7. Tổ chức hoạt động dạy học để phát triển năng lực người học

1.1.8. Thực trạng việc tổ chức hoạt động có sử dụng thí nghiệm để phát triển năng lực quan sát, nhận xét cho học sinh ở một số trường trung học phổ thông

1.1.8.1. Mục đích điều tra

1.1.8.2. Phương pháp và đối tượng điều tra

1.1.8.3. Nội dung và phân tích kết quả điều tra

1.1.9. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC QUAN SÁT, NHẬN XÉT CỦA HỌC SINH KHI SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM PHẦN HÓA HỌC VÔ CƠ LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

2.1. Tổng quan phần Hóa vô cơ chương trình Hóa học 10 trung học phổ thông

2.2. Mục tiêu cơ bản

2.3. Cấu trúc của chương trình Hóa học 10

2.4. Cơ sở khoa học của việc tổ chức các hoạt động để phát triển năng lực quan sát, nhận xét cho học sinh

2.5. Nguyên tắc tổ chức các hoạt động phát triển năng lực quan sát, nhận xét

2.6. Các bước tổ chức các hoạt động phát triển năng lực quan sát, nhận xét

2.7. Những điều cần chú ý khi tổ chức các hoạt động phát triển năng lực quan sát, nhận xét cho học sinh

2.8. Cấu trúc và biểu hiện của năng lực quan sát, nhận xét khi sử dụng thí nghiệm

2.9. Những nguyên tắc chung khi sử dụng thí nghiệm để phát triển năng lực quan sát, nhận xét

2.10. Qui trình sử dụng các thí nghiệm để phát triển năng lực quan sát, nhận xét

2.11. Các hoạt động để phát triển năng lực quan sát, nhận xét cho học sinh khi sử dụng thí nghiệm

2.11.1. Hoạt động 1: Sử dụng kĩ thuật bể cá khi học sinh làm thí nghiệm

2.11.2. Hoạt động 2: Sử dụng phương pháp nghiên cứu khi cho học sinh xem clip và làm thí nghiệm

2.12. Thiết kế công cụ đánh giá năng lực quan sát, nhận xét cho học sinh

2.12.1. Mục đích đánh giá

2.12.2. Thiết kế các công cụ đánh giá năng lực quan sát, nhận xét trong dạy học hóa học 10 THPT

2.13. Một số kế hoạch giảng dạy có tổ chức hoạt động cụ thể để phát triển năng lực quan sát, nhận xét cho học sinh khi sử dụng thí nghiệm

2.13.1. Hydroclorua- axit clohydric và muối clorua (tiết 1)

2.13.2. Axit sunfuric và muối sunfat (tiết 1)

2.14. Tiểu kết chương 2

3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm

3.2. Đối tượng thực nghiệm sư phạm

3.3. Tiến trình thực nghiệm sư phạm

3.3.1. Lựa chọn nội dung và địa bàn thực nghiệm sư phạm

3.4. Phương pháp kiểm tra

3.5. Phương pháp phân tích kết quả thực nghiệm

3.5.1. Phân tích định lượng

3.5.2. Phân tích định tính

3.6. Đánh giá tiền thực nghiệm

3.7. Kết quả kiểm tra kiến thức học tập

3.8. Kết quả kiểm tra năng lực thành phần của năng lực quan sát, nhận xét

3.9. Tiến hành thực nghiệm

3.10. Đánh giá kết quả thực nghiệm

3.10.1. Đánh giá kết quả định lượng

3.10.2. Đánh giá kết quả định tính

3.11. Một số bài học kinh nghiệm

3.12. Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về phát triển năng lực quan sát

Phát triển năng lực quan sát cho học sinh lớp 10 là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Học sinh lớp 10 thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận kiến thức hóa học vô cơ do tính trừu tượng của môn học. Việc tổ chức các hoạt động dạy học có sử dụng thí nghiệm hóa học không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm mà còn phát triển năng lực quan sát và nhận xét. Theo nghiên cứu, việc sử dụng thí nghiệm trong dạy học không chỉ tạo ra môi trường học tập tích cực mà còn khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động. Điều này giúp học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả hơn.

1.1. Tầm quan trọng của năng lực quan sát

Năng lực quan sát là một kỹ năng thiết yếu trong quá trình học tập và nghiên cứu. Nó không chỉ giúp học sinh ghi nhớ thông tin mà còn phát triển khả năng phân tích và đánh giá. Trong bối cảnh dạy học hóa học, năng lực này càng trở nên quan trọng hơn. Học sinh cần phải quan sát các hiện tượng hóa học, từ đó rút ra kết luận và áp dụng vào thực tiễn. Việc phát triển năng lực quan sát thông qua thí nghiệm hóa học giúp học sinh hình thành tư duy khoa học, từ đó nâng cao khả năng giải quyết vấn đề trong cuộc sống hàng ngày.

II. Tổ chức hoạt động dạy học

Tổ chức các hoạt động dạy học có sử dụng thí nghiệm hóa học là một phương pháp hiệu quả để phát triển năng lực quan sát cho học sinh. Các hoạt động này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách trực quan mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện. Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như học theo nhóm, thảo luận và thực hành sẽ tạo ra môi trường học tập thân thiện và hiệu quả. Theo nghiên cứu, việc tổ chức các hoạt động này cần phải được thực hiện một cách khoa học và hợp lý để đạt được hiệu quả cao nhất.

2.1. Các bước tổ chức hoạt động

Để tổ chức các hoạt động dạy học hiệu quả, giáo viên cần thực hiện các bước sau: xác định mục tiêu cụ thể, lựa chọn thí nghiệm hóa học phù hợp, chuẩn bị đầy đủ dụng cụ và tài liệu, và cuối cùng là đánh giá kết quả sau khi thực hiện. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và thực hiện các thí nghiệm, từ đó phát triển năng lực quan sát và nhận xét. Hơn nữa, giáo viên cần tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động, khuyến khích các em đặt câu hỏi và tìm kiếm câu trả lời cho những thắc mắc của mình.

III. Đánh giá năng lực quan sát

Đánh giá năng lực quan sát của học sinh là một phần quan trọng trong quá trình dạy học. Việc đánh giá không chỉ giúp giáo viên nhận biết được mức độ tiếp thu kiến thức của học sinh mà còn giúp học sinh tự đánh giá khả năng của bản thân. Các công cụ đánh giá có thể bao gồm bài kiểm tra, báo cáo thí nghiệm, và phản hồi từ giáo viên. Đặc biệt, việc sử dụng các tiêu chí đánh giá rõ ràng sẽ giúp học sinh hiểu được những gì họ cần cải thiện. Theo nghiên cứu, việc đánh giá thường xuyên và liên tục sẽ tạo động lực cho học sinh trong việc phát triển năng lực quan sát và nhận xét.

3.1. Thiết kế công cụ đánh giá

Thiết kế công cụ đánh giá năng lực quan sát cần phải dựa trên các tiêu chí cụ thể và rõ ràng. Các tiêu chí này có thể bao gồm khả năng ghi chép, phân tích và đánh giá kết quả thí nghiệm. Việc sử dụng các công cụ đánh giá đa dạng sẽ giúp giáo viên có cái nhìn toàn diện về năng lực của học sinh. Hơn nữa, việc đánh giá nên được thực hiện một cách công bằng và khách quan để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong việc phát triển năng lực quan sát cho học sinh.

Luận văn thạc sĩ: Tổ chức hoạt động phát triển năng lực quan sát cho học sinh qua thí nghiệm hóa học vô cơ lớp 10