Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh qua hệ thống bài tập hóa học lớp 10

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Mục đích nghiên cứu

1.3. Nhiệm vụ nghiên cứu

1.4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

1.4.1. Khách thể nghiên cứu

1.4.2. Đối tượng nghiên cứu

1.5. Giả thiết khoa học

1.6. Phạm vi nghiên cứu

1.7. Phương pháp nghiên cứu

1.7.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận

1.7.2. Phương pháp xử lí thông tin

1.8. Đóng góp của đề tài

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

1.1.1. Trên thế giới

1.1.2. Ở Việt Nam

1.2. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam sau năm 2015

1.2.1. Sự cần thiết đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam

1.2.2. Định hướng đổi mới Giáo dục phổ thông Việt Nam theo hướng phát triển năng lực cho học sinh

1.3. Đổi mới dạy học môn Hoá học

1.3.1. Về mục tiêu

1.3.2. Về nội dung dạy học

1.3.3. Về phương pháp dạy học

1.3.4. Về kiểm tra, đánh giá

1.4. Quan điểm dạy học phân hoá

1.4.1. Cơ sở khoa học của dạy học phân hoá

1.4.1.1. Thuyết vùng phát triển lân cận

1.4.1.2. Thuyết đa thông minh

1.4.2. Nội dung và biện pháp dạy học phân hoá

1.4.2.1. Một số nội dung của dạy học theo quan điểm dạy học phân hoá

1.4.2.2. Biện pháp tổ chức dạy học theo quan điểm dạy học phân hoá

1.4.2.3. Các cấp độ của dạy học phân hoá

1.5. Năng lực và vấn đề phát triển năng lực cho học sinh THPT

1.5.1. Khái niệm năng lực

1.5.2. Đặc điểm và cấu trúc của năng lực

1.5.2.1. Đặc điểm của năng lực

1.5.2.2. Cấu trúc của năng lực

1.5.3. Các năng lực cần phát triển cho học sinh THPT trong dạy học Hoá học

1.6. Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

1.6.1. Khái niệm và cấu trúc của năng lực giải quyết vấn đề

1.6.2. Các biểu hiện của năng lực giải quyết vấn đề

1.6.3. Các biện pháp nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

1.6.4. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh

1.7. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề

1.7.1. Bản chất dạy học giải quyết vấn đề

1.7.2. Một số khái niệm trong dạy học giải quyết vấn đề

1.7.2.1. Khái niệm vấn đề

1.7.2.2. Khái niệm tình huống có vấn đề

1.7.2.3. Các cách xây dựng tình huống có vấn đề trong dạy học hoá học

1.7.3. Quy trình dạy học giải quyết vấn đề

1.7.4. Các mức độ của dạy học giải quyết vấn đề

1.7.5. Ưu, nhược điểm của dạy học giải quyết vấn đề

1.7.5.1. Nhược điểm

1.8. Bài tập Hoá học phân hoá – phương tiện phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

1.8.1. Khái niệm bài tập Hoá học phân hoá

1.8.2. Phân loại bài tập Hoá học phân hoá

1.8.3. Định hướng tư duy học sinh trong giải bài tập Hoá học phân hoá

1.9. Thực trạng dạy học và sử dụng bài tập phân hóa trong dạy học hoá học ở trường THPT ở thành phố Đà Nẵng

1.9.1. Mục đích khảo sát

1.9.2. Đối tượng và phương pháp khảo sát

1.9.3. Kết quả khảo sát

1.9.3.1. Về phía giáo viên

1.9.3.2. Về phía học sinh

1.9.4. Đánh giá chung về thực trạng dạy học và sử dụng bài tập phân hóa trong dạy học hoá học ở trường THPT ở thành phố Đà Nẵng

1.10. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP PHÂN HÓA CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH

2.1. Phân tích vị trí, mục tiêu, nội dung, cấu trúc chương Oxi – Lưu huỳnh trong chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.1.1. Vị trí, mục tiêu chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.1.2. Cấu trúc, nội dung chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.1.3. Những điểm cần chú ý về nội dung, PPDH chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.1.3.1. Về nội dung

2.1.3.2. Về phương pháp dạy học

2.2. Xây dựng hệ thống bài tập phân hóa chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.2.1. Nguyên tắc lựa chọn và xây dựng hệ thống bài tập Hoá học phân hoá để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

2.2.2. Quy trình xây dựng hệ thống bài tập Hoá học phân hoá để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

2.2.3. Nguyên tắc sắp xếp hệ thống bài tập Hoá học phân hóa chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.2.4. Hệ thống bài tập Hoá học phân hóa chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn

2.3. Sử dụng hệ thống bài tập Hoá học phân hóa chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

2.3.1. Sử dụng hệ thống bài tập Hoá học phân hoá để hình thành năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học bài mới

2.3.2. Sử dụng bài tập Hoá học phân hoá để rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề cho học sinh trong bài luyện tập

2.3.3. Thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh

2.3.3.1. Bằng sự đánh giá của giáo viên

2.3.3.2. Thông qua bài kiểm tra 15 phút của học sinh

2.3.4. Thiết kế một số giáo án bài dạy chương Oxi – Lưu huỳnh chương trình Hoá học lớp 10 chuẩn có sử dụng các bài tập phân hóa để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho HS

2.3.4.1. Giáo án bài: Hidro sunfua - Lưu huỳnh đioxit - Lưu huỳnh trioxit (2 tiết) (Phụ lục 8, 9)

2.3.4.2. Giáo án bài: Luyện tập oxi – lưu huỳnh (2 tiết) (Phụ lục 10, 11)

2.4. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm

3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm

3.3. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm

3.4. Tiến hành thực nghiệm sư phạm

3.5. Xử lí số liệu và kết quả thực nghiệm

3.5.1. Phương pháp xử lí

3.5.2. Xử lí kết quả thực nghiệm

3.5.2.1. Kết quả bài kiểm tra 15 phút

3.5.2.2. Kết quả từ nhận xét của giáo viên dạy thực nghiệm

3.5.3. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm

3.5.3.1. Về mặt định tính

3.5.3.2. Về mặt định lượng

3.6. Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH, ĐỒ THỊ

I. Giới thiệu về năng lực giải quyết vấn đề

Năng lực giải quyết vấn đề là một trong những năng lực quan trọng mà học sinh cần phát triển trong quá trình học tập. Đặc biệt trong môn Hóa học, việc phát triển năng lực này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu về kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Theo nghiên cứu, năng lực giải quyết vấn đề bao gồm khả năng nhận diện vấn đề, phân tích, tìm kiếm giải pháp và thực hiện giải pháp. Việc phát triển năng lực này cho học sinh lớp 10 thông qua hệ thống bài tập Hóa học là một phương pháp hiệu quả, giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn hình thành tư duy độc lập và sáng tạo.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng

Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề được hiểu là khả năng của cá nhân trong việc nhận diện, phân tích và giải quyết các vấn đề phát sinh trong học tập và cuộc sống. Tầm quan trọng của năng lực này không chỉ nằm ở việc giúp học sinh vượt qua các bài kiểm tra mà còn trong việc chuẩn bị cho các em đối mặt với những thách thức trong tương lai. Năng lực này giúp học sinh phát triển tư duy phản biện, khả năng làm việc nhóm và kỹ năng giao tiếp, những yếu tố cần thiết trong môi trường làm việc hiện đại.

II. Hệ thống bài tập Hóa học lớp 10

Hệ thống bài tập Hóa học lớp 10 được xây dựng nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Các bài tập này không chỉ đơn thuần là những câu hỏi lý thuyết mà còn bao gồm các tình huống thực tiễn, yêu cầu học sinh phải vận dụng kiến thức đã học để giải quyết. Việc sử dụng bài tập phân hóa giúp học sinh có cơ hội tiếp cận với nhiều cấp độ khó khác nhau, từ đó phát triển khả năng tư duy và sáng tạo. Hệ thống bài tập này được thiết kế dựa trên nội dung chương Oxi - Lưu huỳnh, giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

2.1. Cấu trúc và nội dung bài tập

Cấu trúc của hệ thống bài tập Hóa học lớp 10 bao gồm các dạng bài tập từ cơ bản đến nâng cao, phù hợp với trình độ của học sinh. Nội dung bài tập được thiết kế xoay quanh các khái niệm chính trong chương Oxi - Lưu huỳnh, từ đó giúp học sinh hiểu rõ hơn về các phản ứng hóa học, tính chất của các chất và ứng dụng của chúng trong thực tiễn. Việc phân loại bài tập theo mức độ khó giúp giáo viên dễ dàng điều chỉnh phương pháp dạy học, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề một cách toàn diện.

III. Phương pháp dạy học và thực nghiệm sư phạm

Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề được áp dụng trong việc giảng dạy Hóa học lớp 10 nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Qua thực nghiệm sư phạm, giáo viên có thể đánh giá hiệu quả của các bài tập Hóa học phân hóa trong việc nâng cao năng lực này. Việc sử dụng các tình huống có vấn đề trong bài học không chỉ kích thích sự tò mò của học sinh mà còn giúp các em hình thành thói quen tư duy phản biện. Kết quả thực nghiệm cho thấy, học sinh tham gia vào các hoạt động giải quyết vấn đề có sự tiến bộ rõ rệt trong việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn.

3.1. Kết quả thực nghiệm

Kết quả thực nghiệm cho thấy rằng việc áp dụng hệ thống bài tập Hóa học phân hóa đã giúp học sinh nâng cao năng lực giải quyết vấn đề một cách đáng kể. Học sinh không chỉ cải thiện điểm số trong các bài kiểm tra mà còn thể hiện sự tự tin hơn khi tham gia vào các hoạt động học tập. Sự thay đổi trong thái độ học tập của học sinh cũng được ghi nhận, với nhiều em thể hiện sự hứng thú và chủ động hơn trong việc tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề hóa học. Điều này chứng tỏ rằng việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề thông qua bài tập Hóa học là một hướng đi đúng đắn trong giáo dục hiện đại.

Luận văn tốt nghiệp: Hệ thống bài tập hóa học phân hóa chương oxi lưu huỳnh lớp 10