I. Năng lực dạy học và phát triển năng lực dạy học
Năng lực dạy học là yếu tố then chốt quyết định chất lượng giáo dục. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, phát triển năng lực dạy học cho giáo viên trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên năm 2018 nhấn mạnh đến việc xây dựng kế hoạch dạy học, sử dụng phương pháp dạy học và đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Điều này đòi hỏi các trường đại học sư phạm phải đổi mới chương trình đào tạo, tập trung vào phát triển năng lực dạy học cho sinh viên sư phạm, đặc biệt là sinh viên ngành Ngữ văn.
1.1. Năng lực dạy học
Năng lực dạy học bao gồm khả năng lập kế hoạch, tổ chức hoạt động dạy học và đánh giá kết quả học tập. Đối với sinh viên sư phạm Ngữ văn, năng lực dạy học không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức mà còn phải phát triển kỹ năng đọc hiểu và phân tích văn bản. Đây là yếu tố quan trọng giúp sinh viên trở thành giáo viên có năng lực trong tương lai.
1.2. Phát triển năng lực dạy học
Phát triển năng lực dạy học là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Các trường đại học cần xây dựng chương trình đào tạo linh hoạt, tích hợp các phương pháp dạy học hiện đại như học tập đa phương thức và giáo dục ngữ văn để giúp sinh viên phát triển toàn diện. Đồng thời, cần tăng cường các hoạt động thực hành, thực tập sư phạm để sinh viên có cơ hội áp dụng kiến thức vào thực tiễn.
II. Văn bản đa phương thức và đọc hiểu văn bản đa phương thức
Văn bản đa phương thức là loại văn bản kết hợp giữa ngôn ngữ và các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, biểu đồ, sơ đồ. Trong bối cảnh hiện đại, đọc hiểu văn bản đa phương thức trở thành kỹ năng quan trọng giúp người học tiếp cận và xử lý thông tin hiệu quả. Chương trình giáo dục phổ thông mới (2018) đã đưa nội dung này vào giảng dạy, đòi hỏi giáo viên phải có năng lực dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức.
2.1. Văn bản đa phương thức
Văn bản đa phương thức là sự kết hợp giữa ngôn ngữ và các yếu tố phi ngôn ngữ như hình ảnh, biểu đồ, sơ đồ. Loại văn bản này đòi hỏi người đọc phải có khả năng phân tích và tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Đối với sinh viên sư phạm Ngữ văn, việc hiểu và sử dụng văn bản đa phương thức là kỹ năng cần thiết để phát triển năng lực dạy học.
2.2. Đọc hiểu văn bản đa phương thức
Đọc hiểu văn bản đa phương thức là quá trình phân tích và xử lý thông tin từ các yếu tố ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Kỹ năng này giúp người học nâng cao khả năng tư duy và giải quyết vấn đề. Đối với sinh viên sư phạm Ngữ văn, đọc hiểu văn bản đa phương thức là nền tảng để phát triển năng lực dạy học và đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới.
III. Phát triển năng lực dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức cho sinh viên sư phạm Ngữ văn
Phát triển năng lực dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức cho sinh viên sư phạm Ngữ văn là nhiệm vụ quan trọng trong đào tạo giáo viên. Các biện pháp được đề xuất bao gồm xây dựng chuẩn đánh giá, trang bị tri thức nền, sử dụng hệ thống bài tập và tổ chức trải nghiệm thực tế. Những biện pháp này giúp sinh viên phát triển toàn diện năng lực dạy học và đáp ứng yêu cầu của nghề nghiệp.
3.1. Xây dựng chuẩn đánh giá
Việc xây dựng chuẩn đánh giá năng lực dạy học đọc hiểu văn bản đa phương thức giúp sinh viên có mục tiêu rõ ràng trong quá trình học tập. Chuẩn đánh giá cần bao gồm các tiêu chí cụ thể về kiến thức, kỹ năng và thái độ, giúp sinh viên tự đánh giá và điều chỉnh phương pháp học tập.
3.2. Trang bị tri thức nền
Trang bị tri thức nền là bước đầu tiên giúp sinh viên hiểu rõ về văn bản đa phương thức và đọc hiểu văn bản đa phương thức. Các kiến thức này bao gồm lý thuyết về văn bản đa phương thức, phương pháp đọc hiểu và ứng dụng trong dạy học. Điều này giúp sinh viên có nền tảng vững chắc để phát triển năng lực dạy học.
