Luận án tiến sĩ về phát triển kỹ năng ứng dụng kiến thức cho học sinh trong dạy học sinh học cấp THPT

• Tác giả: Trần Thái Toàn
• Người hướng dẫn: PGS. Phan Thị Thanh Hội
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
• Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn Sinh học
• Đề tài: Phát triển kỹ năng vận dụng kiến thức cho học sinh THPT trong dạy học Sinh học
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.2. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC SINH HỌC CẤP THPT
• 2.1. MỤC TIÊU, CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH SINH HỌC CẤP THPT VÀ CÁC VẤN ĐỀ THỰC TIỄN LIÊN QUAN
• 2.2. QUY TRÌNH RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN
• 2.3. THIẾT KẾ CÁC CÔNG CỤ ĐỂ RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN CHO HỌC SINH
• 2.4. XÂY DỰNG THANG ĐO VÀ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC SINH HỌC CẤP THPT
• 2.5. CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC SINH HỌC CẤP THPT
• 2.6. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM
• 3.2. TÀI LIỆU, PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN, PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.3. NỘI DUNG THỰC NGHIỆM
• 3.4. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM VÀ BIỆN LUẬN
• 3.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về phát triển kỹ năng ứng dụng kiến thức

Phát triển kỹ năng ứng dụng kiến thức cho học sinh THPT trong dạy học sinh học là một vấn đề quan trọng trong giáo dục hiện đại. Mục tiêu chính của việc này là giúp học sinh có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về môn học mà còn phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, việc giáo dục cần gắn liền với thực tiễn, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Việc phát triển kỹ năng ứng dụng kiến thức không chỉ là một yêu cầu trong chương trình giáo dục mà còn là một yếu tố quyết định đến sự thành công của học sinh trong tương lai.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng ứng dụng kiến thức

Kỹ năng ứng dụng kiến thức là một trong những kỹ năng mềm cần thiết cho học sinh THPT. Nó giúp học sinh có thể áp dụng lý thuyết vào thực tiễn, từ đó nâng cao khả năng tư duy và sáng tạo. Việc này cũng giúp học sinh phát triển tư duy phản biện, một yếu tố quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề thực tiễn. Theo nghiên cứu, học sinh có khả năng vận dụng kiến thức tốt thường có kết quả học tập cao hơn và có khả năng thích ứng tốt hơn với môi trường làm việc sau này.

II. Các phương pháp dạy học tích cực

Để phát triển kỹ năng ứng dụng kiến thức cho học sinh, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực là rất cần thiết. Các phương pháp này bao gồm dạy học dự án, học tập trải nghiệm và giải quyết vấn đề. Những phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách chủ động mà còn khuyến khích sự sáng tạo và khả năng làm việc nhóm. Việc áp dụng các phương pháp này trong dạy học sinh học sẽ giúp học sinh có cơ hội thực hành và trải nghiệm thực tế, từ đó nâng cao kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

2.1. Dạy học dự án

Dạy học dự án là một phương pháp hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng ứng dụng kiến thức. Phương pháp này khuyến khích học sinh làm việc theo nhóm để thực hiện một dự án cụ thể, từ đó áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Học sinh sẽ được trải nghiệm quá trình nghiên cứu, phân tích và giải quyết vấn đề thực tiễn. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, hợp tác và lãnh đạo.

III. Đánh giá kỹ năng ứng dụng kiến thức

Đánh giá kỹ năng ứng dụng kiến thức là một phần quan trọng trong quá trình dạy học. Việc đánh giá không chỉ giúp giáo viên nhận biết được mức độ hiểu biết của học sinh mà còn giúp học sinh nhận thức được khả năng của bản thân. Các tiêu chí đánh giá cần được xây dựng rõ ràng và cụ thể, bao gồm khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, khả năng giải quyết vấn đề và khả năng làm việc nhóm. Việc đánh giá cần được thực hiện thường xuyên và liên tục để đảm bảo học sinh có thể phát triển một cách toàn diện.

3.1. Các công cụ đánh giá

Các công cụ đánh giá có thể bao gồm bài kiểm tra, dự án học tập và các hoạt động trải nghiệm. Những công cụ này không chỉ giúp đánh giá kiến thức mà còn đánh giá kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Việc sử dụng các công cụ đánh giá đa dạng sẽ giúp giáo viên có cái nhìn toàn diện về khả năng của học sinh, từ đó có những điều chỉnh phù hợp trong quá trình dạy học.