Phát triển kỹ năng tự nhận thức cho học sinh qua dạy đọc hiểu văn bản ở trung học cơ sở

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ TÍCH HỢP PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG TỰ NHẬN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VBTS Ở THCS

1.1. Trên thế giới

1.2. Tình hình nghiên cứu về KNS và KN TNT

1.3. Tình hình nghiên cứu về tích hợp phát triển KNS và KN TNT cho HS trong dạy học đọc hiểu VBTS ở nhà trường phổ thông

1.4. Tình hình nghiên cứu về dạy học đọc hiểu VBTS và tích hợp phát triển KNS, KN TNT cho HS trong dạy học đọc hiểu VBTS ở nhà trường phổ thông

1.5. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC TÍCH HỢP PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG TỰ NHẬN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VBTS Ở THCS

2.1. Kĩ năng tự nhận thức và tầm quan trọng của việc phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh THCS

2.2. Một số khái niệm cơ bản

2.3. Đặc điểm, biểu hiện của kĩ năng tự nhận thức

2.4. Yêu cầu phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh THCS trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay

2.5. Tầm quan trọng của việc phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh THCS

2.6. Tích hợp và dạy học tích hợp trong môn Ngữ văn trước bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay

2.7. Khái niệm tích hợp

2.8. Khái niệm dạy học tích hợp

2.9. Đặc điểm của dạy học tích hợp

2.10. Nội dung, yêu cầu tích hợp trong dạy học Ngữ văn hiện nay

2.11. VBTS, dạy học đọc hiểu VBTS với việc tích hợp phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh THCS

2.12. Khái niệm đọc hiểu và dạy học đọc hiểu

2.13. Khái niệm VBTS

2.14. Đặc điểm cơ bản của VBTS

2.15. Khả năng của phần VBTS và việc dạy học đọc hiểu VBTS ở THCS trong việc phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh

2.16. Đặc điểm tâm sinh lí và trí tuệ của học sinh THCS - cơ sở để phát triển kĩ năng tự nhận thức

2.17. Đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh THCS

2.18. Nhu cầu nhận thức, khả năng tư duy của học sinh THCS

2.19. Thực trạng tự nhận thức và việc tích hợp phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh THCS trong dạy học đọc hiểu VBTS

2.20. Mục đích khảo sát

2.21. Nội dung khảo sát

2.22. Đối tượng, phạm vi khảo sát

2.23. Phương pháp khảo sát

2.24. Miêu tả và đánh giá thực trạng

2.25. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: NGUYÊN TẮC, BIỆN PHÁP TÍCH HỢP PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG TỰ NHẬN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VBTS Ở THCS

3.1. Nguyên tắc tích hợp phát triển kĩ năng tự nhận thức cho học sinh trong dạy học đọc hiểu VBTS ở THCS

3.2. Phát triển kĩ năng tự nhận thức phải được tích hợp linh hoạt và gắn với mục tiêu, đặc trưng của giờ đọc hiểu VBTS

3.3. Đảm bảo cho học sinh được trải nghiệm có chiều sâu và tương tác tích cực trong quá trình đọc hiểu để có cơ hội tự nhận thức

3.4. Đảm bảo tác động lên cả quá trình tự nhận thức của HS trong quá trình đọc hiểu: nhận thức giá trị - hình thành thái độ - thay đổi hành vi

3.5. Biện pháp tích hợp phát triển kĩ năng tự nhận thức cho HS THCS trong dạy học đọc hiểu VBTS

3.6. Tạo cơ hội để HS nếm trải các tình huống trong VBTS nhằm giúp các em nhận ra bản lĩnh, ý chí, năng lực giải quyết vấn đề của chính mình

3.7. Hướng dẫn HS đánh giá và trải nghiệm tính cách, số phận nhân vật tự sự để từ đó nhận ra điểm mạnh, điểm yếu trong tâm hồn, tính cách, cá tính của bản thân mình

3.8. Tổ chức cho HS thảo luận về kết cục cuộc đời nhân vật và kết thúc truyện để hình thành mục tiêu, lí tưởng sống của bản thân

3.9. Tạo môi trường thực tế để HS thực hành các hành vi ứng xử dựa trên nền tảng giá trị

3.10. Kết luận chương 3

4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

4.1. Mục đích, yêu cầu thực nghiệm

4.2. Nội dung thực nghiệm

4.3. Đối tượng, địa bàn và thời gian thực nghiệm

4.4. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm

4.5. Thời gian thực nghiệm, đối chứng

4.6. Biện pháp, quy trình thực nghiệm

4.7. Quy trình thực nghiệm

4.8. Biện pháp kiểm chứng

4.9. Thiết kế giáo án thực nghiệm

4.10. Tổ chức dạy học thực nghiệm

4.11. Tổ chức dạy học thực nghiệm, đối chứng

4.12. Tổ chức kiểm tra, đánh giá sau dạy học thực nghiệm, đối chứng

4.13. Đánh giá kết quả thực nghiệm

4.14. Đánh giá về mặt định tính

4.15. Đánh giá về mặt định lượng

4.16. Một số kết luận rút ra từ thực nghiệm

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

PHẦN PHỤ LỤC

appendix.1. DANH MỤC BẢNG

appendix.2. DANH MỤC HÌNH

I. Giới thiệu về phát triển kỹ năng tự nhận thức

Phát triển kỹ năng tự nhận thức cho học sinh trung học cơ sở (THCS) là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Kỹ năng tự nhận thức giúp học sinh hiểu rõ bản thân, từ đó có thể điều chỉnh hành vi và phát triển bản thân một cách hiệu quả. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, việc tích hợp kỹ năng tự nhận thức vào dạy học đọc hiểu văn bản là cần thiết. Theo nghiên cứu, việc giáo dục kỹ năng tự nhận thức không chỉ giúp học sinh nhận diện cảm xúc mà còn phát triển khả năng tư duy phản biện và sáng tạo. Điều này đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển tâm sinh lý của học sinh THCS, khi mà các em đang hình thành nhân cách và giá trị bản thân.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng tự nhận thức

Kỹ năng tự nhận thức là nền tảng cho sự phát triển cá nhân. Học sinh có khả năng tự nhận thức sẽ dễ dàng hơn trong việc xác định mục tiêu học tập và nghề nghiệp. Họ cũng có khả năng giao tiếp tốt hơn và ứng phó với các tình huống xã hội phức tạp. Việc phát triển kỹ năng tự nhận thức thông qua dạy học đọc hiểu văn bản không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về bản thân mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi mà các em có thể chia sẻ và học hỏi từ nhau. Theo một nghiên cứu, học sinh có kỹ năng tự nhận thức cao thường có thành tích học tập tốt hơn và có khả năng giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.

II. Phương pháp dạy học tích hợp kỹ năng tự nhận thức

Phương pháp dạy học tích hợp là một trong những cách hiệu quả để phát triển kỹ năng tự nhận thức cho học sinh. Việc sử dụng các văn bản tự sự trong dạy học không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức mà còn tạo cơ hội cho các em trải nghiệm và phản ánh bản thân. Các giáo viên có thể áp dụng các phương pháp như thảo luận nhóm, đóng vai, và phân tích nhân vật để khuyến khích học sinh tự nhận thức. Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về nội dung văn bản mà còn giúp các em nhận diện cảm xúc và giá trị bản thân. Theo nghiên cứu, việc áp dụng phương pháp dạy học tích hợp có thể nâng cao khả năng giao tiếp và tư duy phản biện của học sinh.

2.1. Các biện pháp cụ thể trong dạy học

Để phát triển kỹ năng tự nhận thức, giáo viên có thể sử dụng các biện pháp như tổ chức thảo luận về các tình huống trong văn bản, khuyến khích học sinh chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của mình. Việc tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi mà học sinh cảm thấy an toàn để bày tỏ ý kiến và cảm xúc là rất quan trọng. Hơn nữa, giáo viên cũng nên hướng dẫn học sinh cách tự đánh giá bản thân thông qua các hoạt động phản hồi và tự phản ánh. Những biện pháp này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng tự nhận thức mà còn nâng cao khả năng giao tiếp và hợp tác trong nhóm.

III. Đánh giá hiệu quả của việc phát triển kỹ năng tự nhận thức

Đánh giá hiệu quả của việc phát triển kỹ năng tự nhận thức cho học sinh thông qua dạy học đọc hiểu văn bản là rất cần thiết. Các phương pháp đánh giá có thể bao gồm khảo sát, phỏng vấn và quan sát trực tiếp trong lớp học. Kết quả từ các phương pháp này sẽ giúp giáo viên nhận diện được mức độ phát triển kỹ năng tự nhận thức của học sinh. Theo một nghiên cứu, học sinh có kỹ năng tự nhận thức tốt thường có khả năng tự quản lý cảm xúc và hành vi tốt hơn, từ đó cải thiện thành tích học tập. Việc đánh giá thường xuyên cũng giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học để phù hợp hơn với nhu cầu của học sinh.

3.1. Kết quả thực nghiệm sư phạm

Kết quả thực nghiệm cho thấy rằng việc tích hợp phát triển kỹ năng tự nhận thức trong dạy học đọc hiểu văn bản đã mang lại những thay đổi tích cực trong thái độ và hành vi của học sinh. Học sinh không chỉ cải thiện khả năng đọc hiểu mà còn phát triển khả năng tự đánh giá và phản hồi. Những kết quả này cho thấy rằng việc phát triển kỹ năng tự nhận thức không chỉ là một nhiệm vụ giáo dục mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành nhân cách và năng lực của học sinh.

Luận án về phát triển kỹ năng tự nhận thức cho học sinh trong dạy đọc hiểu văn bản ở trung học cơ sở