Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Bến Tre, với vị trí chiến lược tại trung tâm Đồng bằng sông Cửu Long, đang phát triển mạnh mẽ các khu công nghiệp (KCN) như KCN Giao Long và KCN An Hiệp với tổng diện tích khoảng 4 ha và 38 doanh nghiệp hoạt động. Sự phát triển này góp phần giải quyết việc làm và thúc đẩy kinh tế địa phương, tuy nhiên cũng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao do đặc thù sản xuất và vật liệu dễ cháy. Từ tháng 6/2014 đến tháng 6/2018, trên địa bàn tỉnh xảy ra 82 vụ cháy, trong đó 4 vụ tại các KCN, gây thiệt hại tài sản khoảng 422 triệu đồng. Lực lượng phòng cháy và chữa cháy (PCCC) cơ sở tại các KCN đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa và xử lý cháy nổ, bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng pháp luật về tổ chức và hoạt động của lực lượng PCCC cơ sở tại các KCN Bến Tre, xác định những tồn tại, nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật PCCC. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các cơ sở trong KCN Giao Long và An Hiệp, giai đoạn từ năm 2014 đến 2018. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo an toàn PCCC, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội địa phương, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý nhà nước về PCCC tại các KCN.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về PCCC: Nhấn mạnh vai trò của pháp luật và tổ chức lực lượng PCCC trong việc phòng ngừa và ứng phó cháy nổ.
  • Mô hình tổ chức lực lượng PCCC cơ sở: Theo Luật PCCC và các văn bản hướng dẫn, lực lượng PCCC cơ sở là lực lượng nòng cốt, được thành lập và quản lý bởi người đứng đầu cơ sở, có nhiệm vụ phòng ngừa, phát hiện và xử lý cháy nổ tại chỗ.
  • Khái niệm chính: Lực lượng PCCC cơ sở, phương án chữa cháy (PACC), phương án cứu nạn cứu hộ (PACNCH), chế độ huấn luyện và chính sách đối với lực lượng PCCC cơ sở.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ Ban quản lý các KCN Bến Tre, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an tỉnh, khảo sát thực tế tại 38 cơ sở trong KCN Giao Long và An Hiệp.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng dựa trên số liệu thống kê về tổ chức, hoạt động, huấn luyện và trang bị của lực lượng PCCC cơ sở; so sánh với quy định pháp luật hiện hành.
  • Phương pháp điều tra, khảo sát: Sử dụng phiếu khảo sát gửi đến cán bộ quản lý và đội viên lực lượng PCCC cơ sở để đánh giá thực trạng và nhận diện tồn tại.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung giai đoạn 2014-2018, với thu thập số liệu và khảo sát thực địa trong năm 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức lực lượng PCCC cơ sở: 100% cơ sở trong các KCN đã thành lập đội PCCC cơ sở với tổng số 1.698 đội viên, tuy nhiên chỉ 35/38 cơ sở (chiếm 92,1%) đảm bảo số lượng đội viên theo quy định. Chủ đầu tư hạ tầng KCN chưa thành lập đội PCCC chuyên ngành theo quy định.
  2. Huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ: Chỉ có 90% đội viên được huấn luyện nghiệp vụ PCCC, trong khi 100% chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ cứu nạn cứu hộ (CNCH). Việc huấn luyện chưa đều đặn, nhiều đội viên mới không được cử đi tập huấn kịp thời.
  3. Trang bị phương tiện và chính sách: Phương tiện PCCC, dụng cụ bảo hộ chưa được trang bị đầy đủ theo Thông tư 56/2014/TT-BCA và 48/2015/TT-BCA. Chế độ chính sách cho đội viên chưa được thực hiện nghiêm túc, thiếu động viên khích lệ.
  4. Hoạt động PCCC cơ sở: 100% cơ sở đã ban hành nội quy, quy định về PCCC, nhưng chỉ 65,8% có sự tham mưu trực tiếp của lực lượng PCCC cơ sở. Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức PCCC chưa thường xuyên, chỉ 34,2% cơ sở có kế hoạch tuyên truyền bài bản. Công tác kiểm tra, đôn đốc thực hiện nội quy còn hình thức, chưa sâu sát.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do nhận thức chưa đầy đủ của người đứng đầu cơ sở về vai trò và trách nhiệm trong công tác PCCC; hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân sự; thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và lực lượng PCCC cơ sở. So với các nghiên cứu trong khu vực, tình hình tại Bến Tre tương đồng về mức độ tổ chức và huấn luyện, nhưng còn kém về trang bị và chính sách hỗ trợ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ đội viên được huấn luyện, bảng thống kê số vụ cháy và thiệt hại tài sản theo năm, giúp minh họa rõ nét thực trạng và xu hướng.

Việc nâng cao hiệu quả hoạt động lực lượng PCCC cơ sở không chỉ giảm thiểu thiệt hại do cháy nổ mà còn góp phần ổn định an ninh trật tự, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững tại các KCN.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tổ chức và quản lý lực lượng PCCC cơ sở: Yêu cầu các cơ sở bổ sung đội viên để đảm bảo số lượng theo quy định trong vòng 6 tháng; Ban quản lý KCN phối hợp với lực lượng Cảnh sát PCCC kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm.
  2. Nâng cao chất lượng huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ: Tổ chức các khóa huấn luyện định kỳ hàng năm, đảm bảo 100% đội viên được huấn luyện nghiệp vụ PCCC và CNCH; ưu tiên đội viên mới được tập huấn kịp thời; chủ thể thực hiện là Phòng Cảnh sát PCCC phối hợp với các cơ sở.
  3. Cải thiện trang bị phương tiện và chính sách hỗ trợ: Trang bị đầy đủ phương tiện, dụng cụ bảo hộ theo quy chuẩn trong vòng 12 tháng; người đứng đầu cơ sở thực hiện đầy đủ chế độ chính sách, hỗ trợ thường xuyên cho đội trưởng, đội phó; tăng cường nguồn kinh phí từ ngân sách và doanh nghiệp.
  4. Tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra và giám sát: Xây dựng kế hoạch tuyên truyền PCCC bài bản, lồng ghép vào các hoạt động thường xuyên; tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện nội quy PCCC ít nhất 3 lần/năm; Ban quản lý KCN và lực lượng Cảnh sát PCCC chịu trách nhiệm phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về PCCC: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định và nâng cao hiệu quả quản lý lực lượng PCCC cơ sở tại các KCN.
  2. Ban quản lý các khu công nghiệp: Áp dụng các giải pháp tổ chức, huấn luyện và kiểm tra nhằm đảm bảo an toàn PCCC trong khu vực quản lý.
  3. Người đứng đầu doanh nghiệp trong KCN: Nắm rõ trách nhiệm pháp lý, tổ chức lực lượng PCCC cơ sở và thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật để bảo vệ tài sản và người lao động.
  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Luật kinh tế, An toàn lao động: Tham khảo để hiểu rõ hơn về pháp luật PCCC, thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác PCCC tại các khu công nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Lực lượng PCCC cơ sở là gì và vai trò của họ trong KCN?
    Lực lượng PCCC cơ sở là đội ngũ được thành lập tại các cơ sở trong KCN, do người đứng đầu cơ sở quản lý, có nhiệm vụ phòng ngừa, phát hiện và xử lý cháy nổ ngay tại chỗ, giúp giảm thiểu thiệt hại và hỗ trợ lực lượng chuyên nghiệp.

  2. Pháp luật quy định thế nào về tổ chức đội PCCC cơ sở?
    Luật PCCC và Nghị định hướng dẫn quy định cơ sở phải thành lập đội PCCC cơ sở với số lượng thành viên phù hợp quy mô, có đội trưởng, đội phó, được huấn luyện nghiệp vụ và trang bị phương tiện đầy đủ.

  3. Tại sao huấn luyện nghiệp vụ PCCC và CNCH lại quan trọng?
    Huấn luyện giúp đội viên nắm vững kiến thức, kỹ năng phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ, nâng cao khả năng ứng phó kịp thời, hiệu quả khi xảy ra sự cố, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.

  4. Những khó khăn chính trong việc thực hiện pháp luật PCCC tại các KCN Bến Tre là gì?
    Bao gồm nhận thức chưa đầy đủ của người đứng đầu cơ sở, thiếu nguồn lực tài chính và nhân sự, trang bị phương tiện chưa đầy đủ, chế độ chính sách chưa được thực hiện nghiêm túc và công tác tuyên truyền chưa thường xuyên.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng PCCC cơ sở?
    Cần tăng cường tổ chức, huấn luyện, trang bị phương tiện, thực hiện đầy đủ chế độ chính sách, đồng thời nâng cao trách nhiệm người đứng đầu cơ sở và phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan trong công tác PCCC.

Kết luận

  • Lực lượng PCCC cơ sở tại các KCN Bến Tre đã được thành lập đầy đủ nhưng còn tồn tại về số lượng, chất lượng huấn luyện và trang bị phương tiện.
  • Việc thực hiện pháp luật PCCC trong tổ chức và hoạt động của lực lượng này còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả phòng cháy chữa cháy.
  • Các giải pháp trọng tâm bao gồm tăng cường tổ chức, huấn luyện, trang bị và chính sách hỗ trợ, cùng với nâng cao trách nhiệm người đứng đầu cơ sở.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý nhà nước và thực tiễn PCCC tại các KCN, góp phần bảo đảm an toàn và phát triển bền vững.
  • Đề nghị các cơ quan chức năng và doanh nghiệp phối hợp triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao hiệu quả công tác PCCC cơ sở.

Hãy hành động ngay để bảo vệ an toàn cho doanh nghiệp và cộng đồng trong các khu công nghiệp!