I. Hành động ngôn từ và xin lỗi trong hội thoại
Hành động ngôn từ là một khái niệm trung tâm trong nghiên cứu này, đặc biệt là hành vi xin lỗi. Trong cả tiếng Anh và tiếng Việt, xin lỗi không chỉ là một hành động ngôn ngữ mà còn là một phần quan trọng của văn hóa giao tiếp. Nghiên cứu này phân tích các chiến lược xin lỗi và hồi đáp trong hội thoại, dựa trên các bộ phim từ năm 2015 đến 2020. Kết quả cho thấy sự tương đồng và khác biệt trong cách sử dụng lời xin lỗi và phản hồi giữa hai ngôn ngữ.
1.1. Chiến lược xin lỗi
Các chiến lược xin lỗi được phân loại theo Trosborg (2011), bao gồm chiến lược trực tiếp và gián tiếp. Trong tiếng Anh, lời xin lỗi trực tiếp thường được sử dụng trong các tình huống trang trọng, trong khi tiếng Việt có xu hướng sử dụng chiến lược gián tiếp để giảm thiểu sự đối đầu. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng văn hóa xin lỗi ảnh hưởng lớn đến cách thức thực hiện hành động này.
1.2. Chiến lược hồi đáp
Hồi đáp là một phần không thể thiếu trong hội thoại. Holmes (1990, 1995) đã phân loại các chiến lược phản hồi thành chấp nhận, từ chối, và trung lập. Trong tiếng Anh, phản hồi trực tiếp thường được ưa chuộng, trong khi tiếng Việt có xu hướng sử dụng phản hồi gián tiếp để duy trì sự hòa hợp. Sự khác biệt này phản ánh văn hóa hồi đáp của từng ngôn ngữ.
II. Ảnh hưởng của giới tính và quyền lực
Nghiên cứu này cũng xem xét ảnh hưởng của giới tính và quyền lực trong việc sử dụng hành động ngôn từ và hồi đáp. Kết quả cho thấy rằng giới tính và quyền lực có tác động đáng kể đến cách thức xin lỗi và phản hồi trong cả tiếng Anh và tiếng Việt.
2.1. Ảnh hưởng của giới tính
Trong tiếng Anh, phụ nữ có xu hướng sử dụng lời xin lỗi nhiều hơn nam giới, đặc biệt trong các tình huống không trang trọng. Ngược lại, trong tiếng Việt, nam giới thường sử dụng chiến lược gián tiếp để xin lỗi, phản ánh sự khác biệt trong văn hóa giao tiếp giữa hai ngôn ngữ.
2.2. Ảnh hưởng của quyền lực
Quyền lực cũng đóng vai trò quan trọng trong hành động ngôn từ. Trong tiếng Anh, người có quyền lực cao thường sử dụng lời xin lỗi trực tiếp, trong khi người có quyền lực thấp có xu hướng sử dụng chiến lược gián tiếp. Trong tiếng Việt, sự khác biệt này không rõ ràng, phản ánh sự cân bằng trong văn hóa xin lỗi.
III. So sánh ngôn ngữ và ứng dụng thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ phân tích đối chiếu các chiến lược xin lỗi và hồi đáp giữa tiếng Anh và tiếng Việt, mà còn đưa ra các ứng dụng thực tiễn trong việc dạy và học ngôn ngữ. Kết quả nghiên cứu có thể giúp người học hiểu rõ hơn về văn hóa giao tiếp của hai ngôn ngữ.
3.1. So sánh ngôn ngữ
Nghiên cứu chỉ ra rằng tiếng Anh và tiếng Việt có nhiều điểm tương đồng trong cách sử dụng lời xin lỗi và phản hồi, nhưng cũng có những khác biệt đáng kể. Ví dụ, tiếng Anh thường sử dụng chiến lược trực tiếp, trong khi tiếng Việt ưa chuộng chiến lược gián tiếp. Sự khác biệt này phản ánh văn hóa giao tiếp của từng ngôn ngữ.
3.2. Ứng dụng thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong việc dạy và học tiếng Anh và tiếng Việt như ngôn ngữ thứ hai. Hiểu rõ về hành động ngôn từ và văn hóa giao tiếp sẽ giúp người học tránh được những hiểu lầm không đáng có trong hội thoại.
