Luận Văn Thạc Sĩ: Phân Tích Danh Hóa Trong Các Bài Báo Nghiên Cứu Giáo Dục Theo Quan Điểm Chức Năng Hệ Thống

• Tác giả: Pham Thuy Mai
• Người hướng dẫn: Nguyen Thi Minh Tam, PhD
• Trường học: Vietnam National University Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English linguistics
• Đề tài: Danh Hóa Trong Bài Báo Nghiên Cứu Giáo Dục: Quan Điểm Chức Năng Hệ Thống
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES AND FIGURES
• PART A. PART A: INTRODUCTION
• A.1. Aims of the Study
• A.2. Scope of the study
• A.3. Significance of the study
• A.4. Design of the Study
• PART B. PART B: DEVELOPMENT
• 1. CHƯƠNG 1: THEORETICAL BACKGROUND
• 1.1. Notion of nominalization
• 1.2. Nominalization classification
• 2. CHƯƠNG 2: METHODOLOGY
• 2.1. Data collection procedure
• 2.2. Data analyzing instruments and methods
• 3. CHƯƠNG 3: FINDINGS AND DISCUSSION
• 3.1. Realization of nominalization in the five articles of Educational Studies
• 3.2. Distribution of nominalization
• 3.3. Distribution of nominalization subtypes
• 3.4. Nominalization in terms of ideational metafunction
• 3.5. Nominalization in terms of interpersonal metafunction
• 3.6. Nominalization in terms of textual metafunction
• 3.7. Possible effects of nominalization
• 3.8. Enhancing conciseness
• PART C. PART C: CONCLUSION AND IMPLICATIONS
• C.1. Implications for teaching and translating English academic writing
• C.2. Teaching English academic Writing
• C.3. Translating English academic discourse
• C.4. Limitations and suggestions for further studies
• APPENDIX 1
• APPENDIX 2
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES AND FIGURES

I. Giới thiệu về danh hóa

Danh hóa là một hiện tượng ngôn ngữ phổ biến trong các bài báo nghiên cứu giáo dục. Nó không chỉ là một phương pháp hình thành từ mà còn là một công cụ quan trọng trong việc tạo ra tính trang trọng và tính khách quan cho văn bản. Theo Halliday, danh hóa cho phép các quá trình và thuộc tính được diễn đạt một cách ngắn gọn và súc tích, từ đó tạo ra một văn bản có độ dày thông tin cao. Việc hiểu rõ về danh hóa sẽ giúp các nhà nghiên cứu và người viết bài báo có thể sử dụng nó một cách hiệu quả hơn trong việc truyền đạt ý tưởng. Danh hóa không chỉ đơn thuần là việc chuyển đổi từ loại mà còn liên quan đến cách mà các yếu tố ngữ pháp hoạt động trong một câu. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu danh hóa trong ngữ cảnh giáo dục.

1.1. Định nghĩa danh hóa

Danh hóa được định nghĩa là quá trình hình thành danh từ từ các loại từ khác, thường là động từ hoặc tính từ. Theo Bussmann, danh hóa có thể được hiểu theo hai cách: một cách rộng rãi và một cách hẹp. Trong cách hẹp, danh hóa chỉ đề cập đến việc chuyển đổi các yếu tố không phải danh từ thành nhóm danh từ. Cách hiểu này nhấn mạnh vào sự chuyển đổi hình thức và các loại ngữ pháp. Halliday cho rằng danh hóa là một trong những nguồn lực mạnh mẽ nhất để tạo ra phép ẩn dụ ngữ pháp, cho phép các quá trình và thuộc tính được diễn đạt một cách ngắn gọn và súc tích.

II. Phân loại danh hóa

Danh hóa có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau. Một trong những cách phân loại phổ biến là phân loại theo nguồn gốc của nó. Danh hóa có thể được chia thành danh hóa từ vựng và danh hóa mệnh đề. Danh hóa từ vựng là quá trình tạo ra danh từ từ các động từ và tính từ, trong khi danh hóa mệnh đề là quá trình mà một mệnh đề được chuyển đổi thành một cụm danh từ. Việc phân loại này giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về cách mà danh hóa hoạt động trong các bài báo nghiên cứu giáo dục. Ngoài ra, danh hóa còn có thể được phân loại theo chức năng của nó trong câu, như là danh hóa hành động, danh hóa sự kiện, và danh hóa thuộc tính.

2.1. Danh hóa từ vựng

Danh hóa từ vựng là quá trình tạo ra danh từ từ các động từ và tính từ thông qua việc thêm các hậu tố. Ví dụ, từ động từ 'học' có thể trở thành 'học tập' khi thêm hậu tố '-ing'. Các danh từ được tạo ra thường mang ý nghĩa trừu tượng và có thể được sử dụng như là các danh từ chính trong cụm danh từ. Việc sử dụng danh hóa từ vựng trong các bài báo nghiên cứu giáo dục không chỉ giúp tăng tính trang trọng mà còn làm cho văn bản trở nên súc tích hơn.

III. Tác động của danh hóa trong văn bản học thuật

Danh hóa có tác động lớn đến cách mà thông tin được truyền đạt trong các bài báo nghiên cứu giáo dục. Nó không chỉ giúp tăng cường tính trang trọng mà còn làm cho văn bản trở nên dễ hiểu hơn. Việc sử dụng danh hóa có thể giúp người viết cô đọng ý tưởng và giảm thiểu sự lặp lại không cần thiết. Hơn nữa, danh hóa còn có thể tạo ra sự liên kết giữa các ý tưởng trong văn bản, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu được nội dung. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng danh hóa một cách hợp lý có thể cải thiện chất lượng của văn bản học thuật.

3.1. Danh hóa và tính trang trọng

Danh hóa đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra tính trang trọng cho văn bản học thuật. Theo Ure, độ dày từ vựng có thể được sử dụng như một tiêu chuẩn để đo lường mức độ trang trọng của văn bản. Văn bản có độ dày từ vựng cao thường được coi là trang trọng hơn. Danh hóa giúp tăng cường độ dày từ vựng bằng cách chuyển đổi các động từ và tính từ thành danh từ, từ đó tạo ra một văn bản có tính khách quan và trang trọng hơn.

IV. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu về danh hóa trong các bài báo nghiên cứu giáo dục không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn cao. Kết quả của nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện kỹ năng viết cho các nhà nghiên cứu và sinh viên. Việc hiểu rõ về cách sử dụng danh hóa có thể giúp họ viết các bài báo nghiên cứu một cách hiệu quả hơn, từ đó nâng cao chất lượng của các công trình nghiên cứu. Ngoài ra, nghiên cứu cũng có thể cung cấp những gợi ý cho việc giảng dạy và dịch thuật các văn bản học thuật, giúp người học nắm bắt được các đặc điểm ngôn ngữ của văn bản học thuật.

4.1. Gợi ý cho việc giảng dạy

Nghiên cứu về danh hóa có thể cung cấp những gợi ý quý giá cho việc giảng dạy viết học thuật. Giáo viên có thể sử dụng các kết quả nghiên cứu để hướng dẫn sinh viên cách sử dụng danh hóa một cách hiệu quả trong các bài viết của họ. Việc này không chỉ giúp sinh viên cải thiện kỹ năng viết mà còn giúp họ hiểu rõ hơn về cấu trúc và ngữ pháp của văn bản học thuật.

Tổng quan nghiên cứu

Nominalization là một hiện tượng ngôn ngữ phổ biến trong tiếng Anh, đặc biệt trong các bài viết học thuật. Theo ước tính, trong các bài báo nghiên cứu thuộc tạp chí Educational Studies, nominalization xuất hiện với tần suất trung bình khoảng một lần sau mỗi 13-21 từ, cho thấy mức độ sử dụng cao và ổn định trong thể loại văn bản này. Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc khám phá cách thức danh hóa được hiện thực hóa trong các bài báo nghiên cứu giáo dục, nhằm làm rõ vai trò và tác động của nó trong việc xây dựng tính học thuật và tính chính xác của văn bản.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là phân loại các dạng danh hóa xuất hiện trong năm bài báo nghiên cứu, phân tích đặc điểm và chức năng của chúng dựa trên lý thuyết ngữ pháp chức năng hệ thống của Halliday, đồng thời đánh giá các hiệu quả có thể có của danh hóa trong diễn ngôn học thuật. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong năm bài báo tiếng Anh được trích xuất từ hai tập mới nhất của tạp chí Educational Studies, với tổng độ dài khoảng 20.000 từ.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiện tượng danh hóa trong diễn ngôn học thuật, góp phần nâng cao nhận thức và kỹ năng viết bài nghiên cứu tiếng Anh. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng hỗ trợ trong việc giảng dạy viết học thuật và dịch thuật các văn bản học thuật, giúp tăng cường tính chính xác, súc tích và trang trọng của văn bản.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết ngữ pháp chức năng hệ thống (Systemic Functional Grammar - SFG) của Halliday, trong đó ngôn ngữ được xem là hệ thống các lựa chọn mang ý nghĩa được hiện thực hóa qua hình thức ngữ pháp. Halliday phân tích ngôn ngữ theo ba chức năng siêu hình (metafunction): ý niệm (ideational), quan hệ (interpersonal) và văn bản (textual).

• Danh hóa (Nominalization) được định nghĩa là quá trình biến đổi các động từ, tính từ hoặc cả câu thành danh từ hoặc nhóm danh từ, qua đó tạo ra các biểu thức mang tính trừu tượng và cô đọng hơn. Đây là một dạng chuyển nghĩa ngữ pháp (grammatical metaphor) quan trọng, giúp tăng mật độ thông tin và tính trang trọng của văn bản.
• Các loại danh hóa được phân loại theo Biber, Conrad và Leech (2002) gồm: danh hóa từ động từ (de-verbal), danh hóa từ tính từ (de-adjectival), chuyển đổi từ loại (conversion), và danh hóa mệnh đề (clausal nominalization) như mệnh đề that, wh-, to-infinitive, và V-ing.
• Trong phân tích chức năng siêu hình, danh hóa được xem xét theo vai trò trong câu: vai trò ý niệm (như chủ ngữ, bổ ngữ, trạng ngữ), vai trò quan hệ (chủ thể, bổ ngữ, trạng ngữ trong cấu trúc tâm trạng), và vai trò văn bản (vị trí theme và rheme).

Ngoài ra, nghiên cứu cũng tham khảo các định nghĩa và phân loại danh hóa từ các học giả như Aarts (1982), Langacker (1991), và Comrie & Thompson (2007) để làm rõ các khía cạnh ngữ nghĩa và cấu trúc của danh hóa.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng một tập hợp gồm 5 bài báo nghiên cứu tiếng Anh được trích xuất từ hai tập 39 và 40 của tạp chí Educational Studies, với tổng số từ khoảng 20.000 từ.
• Phương pháp chọn mẫu: Các bài báo được lựa chọn dựa trên tính đại diện cho thể loại bài báo nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục, đồng thời đảm bảo đủ dữ liệu cho phân tích định lượng và định tính.
• Phương pháp phân tích: Kết hợp phân tích định lượng và định tính. Định lượng được thực hiện bằng cách đếm tần suất danh hóa và phân loại theo các loại danh hóa, sau đó tính tỷ lệ phần trăm và trình bày qua bảng biểu, biểu đồ. Phân tích định tính tập trung vào việc giải thích vai trò chức năng của danh hóa theo ba chức năng siêu hình, đồng thời đánh giá các tác động của danh hóa trong diễn ngôn học thuật.
• Timeline nghiên cứu: Quá trình thu thập và phân tích dữ liệu được thực hiện trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ, với việc tổng hợp dữ liệu, phân loại, và phân tích diễn ra theo từng giai đoạn từ thu thập đến hoàn thiện báo cáo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tần suất danh hóa: Danh hóa xuất hiện với tần suất trung bình từ 1/13 đến 1/21 từ trong các bài báo, cụ thể: bài I (1/14), bài II (1/13), bài III (1/14), bài IV (1/21), bài V (1/18). Điều này cho thấy danh hóa là hiện tượng phổ biến và đặc trưng trong văn bản học thuật.

2. Phân bố các loại danh hóa: Danh hóa từ động từ (de-verbal) chiếm tỷ lệ cao nhất, đặc biệt trong bài II và III với khoảng 44%. Danh hóa chuyển đổi (conversion) chiếm tỷ lệ gần tương đương với de-verbal, trong khi danh hóa từ tính từ (de-adjectival) chiếm tỷ lệ thấp hơn, chỉ khoảng 2.7-2.9%. Danh hóa mệnh đề (clausal nominalization) như that-clause và to-infinitive chiếm tỷ lệ cao hơn so với wh-clause và V-ing clause.

3. Vai trò ý niệm: Danh hóa chủ yếu đóng vai trò trạng ngữ (circumstance) trong câu, chiếm từ 23.5% đến 34.4% trong các bài báo, giúp mở rộng và làm dài câu, tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các phần của văn bản.

4. Vai trò quan hệ: Danh hóa thường xuất hiện dưới dạng bổ ngữ (complement), chiếm hơn 50% trong một số bài, tiếp theo là trạng ngữ (adjunct) và chủ ngữ (subject) chiếm tỷ lệ thấp nhất (~20%). Việc sử dụng danh hóa làm bổ ngữ giúp nhấn mạnh các thành phần quan trọng trong câu và tạo sự trang trọng.

5. Vai trò văn bản: Phần lớn danh hóa được đặt ở vị trí rheme (73-76%), tức là phần thông tin mới trong câu, giúp tạo sự chính xác và trừu tượng cho thông tin được truyền tải. Danh hóa ở vị trí theme chiếm khoảng 24-27%, góp phần tạo sự liên kết mạch lạc trong văn bản qua các mô hình tiến triển chủ đề như tiến triển tuyến tính đơn giản và tiến triển chủ đề liên tục.

Thảo luận kết quả

• Tần suất danh hóa cao phản ánh đặc điểm ngôn ngữ học thuật là tính trang trọng, chính xác và cô đọng. Việc danh hóa giúp chuyển đổi các động từ và tính từ thành danh từ, làm tăng mật độ thông tin và giảm sự xuất hiện của chủ thể, từ đó tạo ra sự khách quan trong văn bản.
• So với các nghiên cứu trước đây về danh hóa trong các lĩnh vực y học, chính trị, và khoa học, kết quả nghiên cứu này phù hợp với quan điểm rằng danh hóa là công cụ ngôn ngữ quan trọng trong diễn ngôn học thuật, góp phần vào tính liên kết và tính chính xác của văn bản.
• Việc danh hóa chủ yếu đóng vai trò trạng ngữ và bổ ngữ cho thấy các tác giả sử dụng danh hóa để mở rộng ý nghĩa và nhấn mạnh các khía cạnh quan trọng trong luận điểm, đồng thời tạo ra sự trang trọng và tính học thuật cao.
• Các mô hình tiến triển chủ đề được sử dụng hiệu quả giúp văn bản có tính mạch lạc, dễ theo dõi, đồng thời danh hóa ở vị trí rheme làm tăng tính trừu tượng và khách quan của thông tin.
• Dữ liệu có thể được trình bày qua các bảng tần suất danh hóa, biểu đồ phân bố loại danh hóa, và biểu đồ tỷ lệ vai trò chức năng của danh hóa trong câu để minh họa rõ ràng các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giảng dạy danh hóa trong viết học thuật: Giáo viên cần chú trọng giảng dạy cấu trúc danh hóa và phát triển kỹ năng sử dụng danh hóa cho học viên nhằm nâng cao khả năng viết bài nghiên cứu trang trọng, chính xác và súc tích. Thời gian thực hiện: trong các khóa học viết học thuật, chủ thể thực hiện là giảng viên và nhà thiết kế chương trình.

2. Phát triển tài liệu hướng dẫn sử dụng danh hóa: Soạn thảo tài liệu hướng dẫn chi tiết về các loại danh hóa, cách sử dụng và tác dụng trong văn bản học thuật để hỗ trợ học viên và nhà nghiên cứu. Thời gian: 6 tháng; chủ thể: các chuyên gia ngôn ngữ và biên tập viên giáo dục.

3. Đào tạo dịch thuật viên về danh hóa: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu giúp dịch thuật viên nhận thức và vận dụng danh hóa khi dịch các văn bản học thuật, nhằm đảm bảo tính chính xác, khách quan và trang trọng của bản dịch. Thời gian: 3-6 tháng; chủ thể: trung tâm đào tạo dịch thuật và các tổ chức chuyên ngành.

4. Mở rộng nghiên cứu và ứng dụng danh hóa: Khuyến khích các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi dữ liệu, so sánh danh hóa trong các ngôn ngữ khác nhau, và khảo sát nhận thức của sinh viên về danh hóa để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Thời gian: dài hạn; chủ thể: các nhà nghiên cứu ngôn ngữ và giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Sinh viên và học viên cao học ngành ngôn ngữ Anh và giáo dục: Giúp hiểu sâu về cấu trúc ngữ pháp học thuật, nâng cao kỹ năng viết bài nghiên cứu và luận văn.

2. Giảng viên và nhà thiết kế chương trình đào tạo tiếng Anh học thuật: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để xây dựng giáo trình và phương pháp giảng dạy hiệu quả về danh hóa.

3. Dịch thuật viên chuyên dịch văn bản học thuật: Hỗ trợ nhận diện và vận dụng danh hóa trong dịch thuật nhằm đảm bảo tính chính xác và trang trọng của bản dịch.

4. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học và ngôn ngữ học ứng dụng: Cung cấp dữ liệu và phân tích chi tiết về hiện tượng danh hóa trong diễn ngôn học thuật, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Danh hóa là gì và tại sao nó quan trọng trong viết học thuật?
   Danh hóa là quá trình biến đổi động từ hoặc tính từ thành danh từ, giúp tạo ra các biểu thức trừu tượng và cô đọng. Nó quan trọng vì giúp văn bản học thuật trở nên trang trọng, khách quan và súc tích hơn.

2. Các loại danh hóa phổ biến trong bài báo học thuật là gì?
   Danh hóa từ động từ (de-verbal) chiếm tỷ lệ cao nhất, tiếp theo là danh hóa chuyển đổi (conversion) và danh hóa từ tính từ (de-adjectival). Ngoài ra còn có danh hóa mệnh đề như that-clause và to-infinitive.

3. Danh hóa ảnh hưởng như thế nào đến tính khách quan của văn bản?
   Danh hóa làm mờ chủ thể thực hiện hành động, chuyển trọng tâm sang hành động hoặc khái niệm, từ đó tạo cảm giác khách quan và trung lập trong văn bản học thuật.

4. Làm thế nào để sử dụng danh hóa hiệu quả trong viết học thuật?
   Người viết nên sử dụng danh hóa để cô đọng ý tưởng, tăng tính trang trọng và liên kết văn bản, đồng thời tránh lạm dụng để không làm văn bản trở nên khó hiểu hoặc quá phức tạp.

5. Danh hóa có gây khó khăn trong dịch thuật không?
   Có, danh hóa làm tăng độ phức tạp và tính trừu tượng của văn bản, đòi hỏi dịch thuật viên phải hiểu rõ cấu trúc và chức năng của danh hóa để dịch chính xác và giữ nguyên tính trang trọng của văn bản gốc.

Kết luận

• Danh hóa là hiện tượng ngôn ngữ phổ biến và đặc trưng trong các bài báo nghiên cứu giáo dục, với tần suất khoảng một lần sau mỗi 13-21 từ.
• Danh hóa từ động từ chiếm tỷ lệ cao nhất, đóng vai trò chủ yếu là trạng ngữ, bổ ngữ và phần rheme trong câu.
• Danh hóa góp phần tạo ra tính khách quan, súc tích, trang trọng và liên kết chặt chẽ cho văn bản học thuật.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn quan trọng cho việc giảng dạy viết học thuật và dịch thuật văn bản học thuật.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng phạm vi nghiên cứu, phát triển tài liệu giảng dạy và đào tạo dịch thuật viên, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng danh hóa trong học thuật và thực tiễn.

Hành động khuyến nghị: Các nhà giáo dục, dịch thuật viên và nhà nghiên cứu nên áp dụng kết quả nghiên cứu này để cải thiện kỹ năng viết, dịch và phân tích văn bản học thuật, đồng thời tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về danh hóa trong các ngôn ngữ và lĩnh vực khác nhau.