Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giảng dạy tiếng Anh như ngoại ngữ (EFL) tại Việt Nam, đặc biệt là tại Trung tâm Ngoại ngữ - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, việc cung cấp phản hồi sửa lỗi nói (oral corrective feedback) đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao khả năng giao tiếp của người học. Theo ước tính, có khoảng 82 sinh viên và 20 giáo viên tham gia nghiên cứu tại chi nhánh 4 của trung tâm này trong giai đoạn từ ngày 6 đến 13 tháng 3 năm 2017. Nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát niềm tin của giáo viên và sở thích của học viên về các khía cạnh như khi nào, ai, cách thức và loại lỗi nào nên được sửa chữa trong các lớp học tiếng Anh giao tiếp.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là làm rõ sự tương đồng và khác biệt giữa quan điểm của giáo viên và mong muốn của học viên về phản hồi sửa lỗi nói, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các lớp tiếng Anh giao tiếp trình độ tiền trung cấp tại một trung tâm ngoại ngữ ở TP. Hồ Chí Minh, với ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện chất lượng đào tạo tiếng Anh giao tiếp, góp phần nâng cao các chỉ số về sự hài lòng của học viên và hiệu quả học tập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về phản hồi sửa lỗi nói trong giảng dạy tiếng Anh như ngoại ngữ, bao gồm:

  • Lý thuyết về các loại phản hồi sửa lỗi: Phân loại theo Lyster & Ranta (1997) gồm sáu loại chính: sửa lỗi trực tiếp, tái diễn (recast), yêu cầu làm rõ, phản hồi siêu ngôn ngữ, kích thích tự sửa lỗi, và lặp lại. Các loại này được chia thành hai nhóm lớn là reformulations (sửa lỗi rõ ràng) và prompts (gợi ý sửa lỗi).
  • Lý thuyết về thời điểm phản hồi: Phản hồi có thể được cung cấp ngay lập tức hoặc trì hoãn, tùy thuộc vào mục tiêu tập trung vào độ chính xác hay lưu loát trong giao tiếp.
  • Lý thuyết về nguồn cung cấp phản hồi: Bao gồm giáo viên, bạn học và tự sửa lỗi, trong đó tự sửa lỗi được xem là phương pháp thúc đẩy tính tự chủ của người học.
  • Khái niệm về niềm tin của giáo viên và sở thích của học viên: Niềm tin của giáo viên ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp giảng dạy và cách thức cung cấp phản hồi, trong khi sở thích của học viên phản ánh mong muốn và thái độ đối với việc nhận phản hồi.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: phản hồi sửa lỗi nói (oral corrective feedback), niềm tin giáo viên (teachers’ beliefs), sở thích học viên (students’ preferences), các loại lỗi ngôn ngữ (phonological, syntactic, lexical, discourse errors).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp định tính với:

  • Nguồn dữ liệu: 82 học viên và 20 giáo viên tại chi nhánh 4 Trung tâm Ngoại ngữ - Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, tập trung vào các lớp tiếng Anh giao tiếp trình độ tiền trung cấp.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu thuận tiện (convenience sampling) dựa trên sự sẵn sàng và khả năng tiếp cận của người tham gia.
  • Công cụ thu thập dữ liệu: Bảng hỏi (questionnaire) với thang đo Likert 5 điểm dành cho cả giáo viên và học viên, cùng với phỏng vấn bán cấu trúc nhằm làm rõ và giải thích các kết quả định lượng.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 22.0 để phân tích thống kê mô tả (Mean, Standard Deviation, Frequency, Percentage) và kiểm định Chi-square để so sánh sự khác biệt giữa nhóm giáo viên và học viên. Dữ liệu phỏng vấn được mã hóa thủ công và phân tích theo chủ đề.
  • Thời gian nghiên cứu: Thu thập dữ liệu trong hai tuần từ 6 đến 13 tháng 3 năm 2017.

Độ tin cậy của bảng hỏi được kiểm định với hệ số Cronbach’s Alpha lần lượt là 0.742 cho giáo viên và 0.800 cho học viên, đảm bảo tính nhất quán và độ tin cậy của dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ tích cực đối với phản hồi sửa lỗi nói: Cả giáo viên và học viên đều có quan điểm tích cực về vai trò của phản hồi sửa lỗi nói trong việc nâng cao khả năng giao tiếp. Trung bình điểm đồng thuận của giáo viên là khoảng 4.2/5 và học viên là 4.0/5.
  2. Sự đồng thuận về loại lỗi cần sửa: Cả hai nhóm đều nhất trí rằng các lỗi ngữ pháp và phát âm là những lỗi cần được sửa chữa ưu tiên, với tỷ lệ đồng thuận trên 80%.
  3. Khác biệt về thời điểm phản hồi: Giáo viên ưu tiên sửa lỗi ngay lập tức trong khi học viên có xu hướng thích được sửa lỗi sau khi hoàn thành câu hoặc hoạt động, với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0.05).
  4. Khác biệt về người cung cấp phản hồi: Giáo viên chủ yếu cho rằng bản thân họ nên là người sửa lỗi chính, trong khi học viên mong muốn có sự kết hợp giữa giáo viên, bạn học và tự sửa lỗi, với tỷ lệ ưa thích tự sửa lỗi lên đến 65%.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự khác biệt về thời điểm và người cung cấp phản hồi có thể xuất phát từ quan điểm sư phạm và kinh nghiệm giảng dạy của giáo viên, cũng như sự mong đợi và nhu cầu tâm lý của học viên. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy sự không đồng nhất trong nhận thức giữa giáo viên và học viên về phản hồi sửa lỗi nói. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ cột so sánh tỷ lệ đồng thuận giữa hai nhóm về các khía cạnh phản hồi sẽ giúp minh họa rõ nét hơn sự tương đồng và khác biệt này.

Ý nghĩa của nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân nhắc sở thích học viên trong việc thiết kế chiến lược phản hồi, nhằm tăng cường hiệu quả học tập và sự hài lòng của người học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Khuyến khích giáo viên áp dụng phản hồi linh hoạt: Giáo viên nên điều chỉnh thời điểm và phương pháp phản hồi dựa trên đặc điểm và sở thích của học viên nhằm tăng hiệu quả tiếp nhận, đặc biệt ưu tiên phản hồi trì hoãn trong các hoạt động giao tiếp tự nhiên.
  2. Đào tạo giáo viên về đa dạng chiến lược phản hồi: Tổ chức các khóa bồi dưỡng giúp giáo viên nắm vững các loại phản hồi sửa lỗi nói, từ đó lựa chọn phù hợp với từng tình huống và đối tượng học viên.
  3. Khuyến khích phát triển kỹ năng tự sửa lỗi cho học viên: Tích hợp các hoạt động giúp học viên nhận biết và tự sửa lỗi nhằm nâng cao tính tự chủ và hiệu quả học tập lâu dài.
  4. Tăng cường vai trò phản hồi từ bạn học: Xây dựng môi trường học tập tương tác, khuyến khích học viên tham gia phản hồi lẫn nhau để phát triển kỹ năng giao tiếp và nhận thức ngôn ngữ.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 năm, với sự phối hợp giữa nhà trường, giáo viên và học viên nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tiếng Anh giao tiếp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh giao tiếp: Nhận thức sâu sắc hơn về niềm tin và sở thích của học viên để điều chỉnh phương pháp giảng dạy và phản hồi phù hợp.
  2. Nhà quản lý giáo dục và trung tâm ngoại ngữ: Xây dựng chính sách đào tạo và phát triển giáo viên dựa trên bằng chứng thực nghiệm về phản hồi sửa lỗi nói.
  3. Nghiên cứu sinh và học viên cao học ngành TESOL: Tham khảo phương pháp nghiên cứu và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến phản hồi trong giảng dạy ngoại ngữ.
  4. Học viên tiếng Anh: Hiểu rõ vai trò và lợi ích của phản hồi sửa lỗi nói, từ đó chủ động tiếp nhận và sử dụng phản hồi để cải thiện kỹ năng giao tiếp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phản hồi sửa lỗi nói là gì và tại sao quan trọng?
    Phản hồi sửa lỗi nói là việc giáo viên hoặc bạn học chỉ ra và giúp học viên nhận biết lỗi trong phát âm, ngữ pháp hoặc từ vựng khi nói. Nó quan trọng vì giúp học viên cải thiện độ chính xác và tự tin trong giao tiếp.

  2. Các loại phản hồi sửa lỗi nói phổ biến là gì?
    Bao gồm sửa lỗi trực tiếp, tái diễn (recast), yêu cầu làm rõ, phản hồi siêu ngôn ngữ, kích thích tự sửa lỗi và lặp lại. Mỗi loại có mức độ rõ ràng và tác động khác nhau đến người học.

  3. Khi nào nên sửa lỗi ngay lập tức và khi nào nên trì hoãn?
    Sửa lỗi ngay lập tức phù hợp với các hoạt động tập trung vào độ chính xác, trong khi trì hoãn thích hợp với các hoạt động giao tiếp tự nhiên nhằm duy trì lưu loát và sự tự tin của học viên.

  4. Ai nên là người cung cấp phản hồi sửa lỗi nói?
    Giáo viên thường là nguồn chính, nhưng học viên cũng nên được khuyến khích tự sửa lỗi và phản hồi cho bạn học để phát triển kỹ năng tự học và tương tác.

  5. Làm thế nào để giáo viên biết được sở thích của học viên về phản hồi?
    Giáo viên có thể sử dụng bảng hỏi, phỏng vấn hoặc quan sát trong lớp để thu thập ý kiến học viên, từ đó điều chỉnh phương pháp phản hồi phù hợp.

Kết luận

  • Phản hồi sửa lỗi nói là yếu tố thiết yếu giúp nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh của học viên tại các lớp giao tiếp ở Việt Nam.
  • Giáo viên và học viên có quan điểm tích cực chung về phản hồi, nhưng tồn tại sự khác biệt về thời điểm và người cung cấp phản hồi.
  • Nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa niềm tin giáo viên và sở thích học viên, góp phần thu hẹp khoảng cách trong thực tiễn giảng dạy.
  • Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả phản hồi sửa lỗi nói, thúc đẩy sự tương tác và tự chủ của học viên.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo giáo viên, phát triển kỹ năng tự sửa lỗi cho học viên và nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả phản hồi.

Hành động ngay hôm nay: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên xem xét áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để cải thiện chất lượng giảng dạy tiếng Anh giao tiếp, đồng thời khuyến khích học viên chủ động tham gia vào quá trình phản hồi sửa lỗi.