Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên tại Kiên Giang

• Tác giả: Nguyễn Quốc Nam
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Bảo
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Lý Kinh Tế
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Ý Định Khởi Nghiệp Của Sinh Viên Cao Đẳng, Đại Học Tại Kiên Giang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU
• 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. KẾT CẤU LUẬN VĂN
• 2. CHƯƠNG 2: KHỞI NGHIỆP VÀ KHỞI NGHIỆP CỦA SINH VIÊN
• 2.1. LÝ THUYẾT VỀ KHỞI NGHIỆP
• 2.1.1. Khởi nghiệp
• 2.1.2. Người khởi nghiệp và tiềm năng người khởi nghiệp
• 2.1.3. Khởi nghiệp sinh viên
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC SỐ LIỆU

I. Giới thiệu về khởi nghiệp

Khởi nghiệp là một khái niệm quan trọng trong nền kinh tế hiện đại, đặc biệt là đối với sinh viên cao đẳng và sinh viên đại học. Khởi nghiệp không chỉ là việc bắt đầu một doanh nghiệp mà còn là quá trình phát triển ý tưởng, chấp nhận rủi ro và tìm kiếm cơ hội. Theo nhiều nghiên cứu, yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên bao gồm môi trường giáo dục, thái độ cá nhân, và sự hỗ trợ từ các tổ chức. Tại tỉnh Kiên Giang, nơi có nhiều trường cao đẳng và đại học, việc khuyến khích khởi nghiệp trong sinh viên là rất cần thiết để giải quyết vấn đề việc làm và phát triển kinh tế địa phương. Khởi nghiệp không chỉ giúp sinh viên tự tạo việc làm mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

1.1. Khái niệm khởi nghiệp

Khởi nghiệp được định nghĩa là quá trình tạo dựng một tổ chức kinh doanh mới. Theo Richard (1734), khởi nghiệp là sự tự làm chủ doanh nghiệp. Đến nay, khái niệm này đã được mở rộng để bao gồm các yếu tố như sự sáng tạo, khả năng chấp nhận rủi ro và sự chủ động trong việc tìm kiếm cơ hội. Khởi nghiệp sinh viên không chỉ là việc thành lập doanh nghiệp mà còn là việc áp dụng các kỹ năng và kiến thức đã học vào thực tiễn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi mà tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ ngày càng cao.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp

Nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên tại Kiên Giang. Trong đó, môi trường giáo dục và sự hỗ trợ từ các tổ chức là hai yếu tố quan trọng nhất. Môi trường giáo dục không chỉ cung cấp kiến thức mà còn tạo ra cơ hội cho sinh viên thực hành và phát triển kỹ năng khởi nghiệp. Sự hỗ trợ từ các tổ chức, bao gồm các chương trình đào tạo, quỹ đầu tư và các hoạt động kết nối, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích sinh viên tham gia vào khởi nghiệp. Theo một nghiên cứu, sinh viên có sự đam mê và thái độ tích cực đối với khởi nghiệp thường có xu hướng cao hơn trong việc thực hiện ý định khởi nghiệp của mình.

2.1. Môi trường giáo dục

Môi trường giáo dục tại các trường cao đẳng và đại học có ảnh hưởng lớn đến ý định khởi nghiệp của sinh viên. Các chương trình giảng dạy về khởi nghiệp, các khóa học thực hành và các hoạt động ngoại khóa liên quan đến khởi nghiệp giúp sinh viên phát triển kỹ năng và kiến thức cần thiết. Hơn nữa, sự khuyến khích từ giảng viên và các chuyên gia trong lĩnh vực khởi nghiệp cũng tạo động lực cho sinh viên. Theo một khảo sát, sinh viên cảm thấy tự tin hơn khi họ được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng từ môi trường học tập của mình.

2.2. Sự hỗ trợ từ tổ chức

Sự hỗ trợ từ các tổ chức, bao gồm các quỹ đầu tư, các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp và các mạng lưới doanh nhân, là yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy khởi nghiệp. Các tổ chức này không chỉ cung cấp nguồn vốn mà còn tạo ra các cơ hội kết nối và hợp tác cho sinh viên. Nghiên cứu cho thấy, sinh viên có sự tiếp cận tốt với các nguồn lực này thường có tỷ lệ thành công cao hơn trong việc khởi nghiệp. Hơn nữa, sự hỗ trợ từ các tổ chức cũng giúp sinh viên vượt qua những thách thức ban đầu trong quá trình khởi nghiệp.

III. Thách thức trong khởi nghiệp

Mặc dù có nhiều yếu tố ảnh hưởng tích cực đến ý định khởi nghiệp, sinh viên vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Những thách thức này bao gồm thiếu kinh nghiệm, thiếu vốn và sự không chắc chắn trong thị trường. Nhiều sinh viên cảm thấy lo lắng khi phải đối mặt với rủi ro và áp lực trong việc khởi nghiệp. Theo một nghiên cứu, khoảng 60% sinh viên cho biết họ cảm thấy không đủ tự tin để bắt đầu một doanh nghiệp. Điều này cho thấy cần có những chương trình hỗ trợ và đào tạo cụ thể để giúp sinh viên vượt qua những rào cản này.

3.1. Thiếu kinh nghiệm

Thiếu kinh nghiệm là một trong những thách thức lớn nhất mà sinh viên phải đối mặt khi bắt đầu khởi nghiệp. Nhiều sinh viên chưa có cơ hội thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tế, dẫn đến sự thiếu tự tin trong việc đưa ra quyết định kinh doanh. Để giải quyết vấn đề này, các trường cần tạo ra nhiều cơ hội thực tập và trải nghiệm thực tế cho sinh viên. Việc kết nối với các doanh nghiệp và tổ chức cũng giúp sinh viên có thêm kinh nghiệm quý báu trong lĩnh vực khởi nghiệp.

3.2. Thiếu vốn

Thiếu vốn là một trong những rào cản lớn nhất đối với sinh viên khi khởi nghiệp. Nhiều sinh viên không có đủ nguồn lực tài chính để bắt đầu một doanh nghiệp. Họ thường phải dựa vào nguồn vốn vay từ gia đình hoặc bạn bè, điều này có thể tạo ra áp lực lớn. Để hỗ trợ sinh viên, các tổ chức cần cung cấp các chương trình tài trợ hoặc quỹ đầu tư cho các ý tưởng khởi nghiệp tiềm năng. Hơn nữa, việc tạo ra các chương trình đào tạo về quản lý tài chính cũng rất cần thiết để giúp sinh viên quản lý nguồn vốn hiệu quả hơn.

IV. Kết luận và khuyến nghị

Kết quả nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên tại Kiên Giang. Để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp trong sinh viên, cần có sự phối hợp giữa các trường đại học, tổ chức và chính phủ. Các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp cần được triển khai mạnh mẽ hơn, bao gồm việc cung cấp nguồn vốn, đào tạo kỹ năng và tạo ra môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp. Hơn nữa, việc khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động khởi nghiệp sẽ giúp họ tự tin hơn trong việc thực hiện ý định khởi nghiệp của mình.

4.1. Đề xuất chính sách

Chính phủ và các tổ chức cần xây dựng các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp cho sinh viên, bao gồm việc cung cấp nguồn vốn, đào tạo kỹ năng và tạo ra môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp. Các trường đại học cũng cần tích cực tham gia vào việc phát triển các chương trình đào tạo về khởi nghiệp và kết nối sinh viên với các doanh nghiệp. Hơn nữa, việc tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp và các sự kiện kết nối cũng sẽ giúp sinh viên có thêm cơ hội để phát triển ý tưởng và thực hiện khởi nghiệp.

Tổng quan nghiên cứu

Khởi nghiệp là một trong những chủ đề được quan tâm hàng đầu trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hiện nay, đặc biệt đối với lực lượng học sinh, sinh viên (HSSV). Tỉnh Kiên Giang, với gần 20.000 sinh viên đang theo học tại 5 trường cao đẳng và 1 trường đại học, đang đối mặt với thách thức về việc làm khi tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm ổn định chỉ đạt khoảng 60%. Tỷ lệ khởi nghiệp trong tổng dân số Việt Nam hiện chỉ khoảng 2%, thấp hơn nhiều so với mức trung bình thế giới là 12%. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên các trường cao đẳng, đại học trên địa bàn tỉnh Kiên Giang trở nên cấp thiết nhằm trang bị kỹ năng, thái độ và lòng quyết tâm cho sinh viên, đồng thời đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên, đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố và đề xuất các giải pháp hỗ trợ từ các trường và doanh nghiệp. Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn tỉnh Kiên Giang vào tháng 12 năm 2016, sử dụng mẫu khảo sát 300 sinh viên từ các trường cao đẳng, đại học trong tỉnh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy phong trào khởi nghiệp, góp phần giải quyết vấn đề việc làm và phát triển kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba mô hình lý thuyết chính về hành vi và ý định khởi nghiệp:

• Mô hình sự kiện kinh doanh (The Entrepreneurial Event Model) của Shapero: Mô hình này cho rằng ý định khởi nghiệp phụ thuộc vào ba yếu tố chính gồm sự ham muốn kinh doanh, xu hướng hành động và sự sẵn sàng kinh doanh. Mô hình nhấn mạnh vai trò của sự tương tác giữa sáng kiến, khả năng và rủi ro trong việc hình thành ý định khởi nghiệp.

• Lý thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action – TRA) của Fishbein: Mô hình này cho rằng ý định hành vi là yếu tố quyết định hành vi thực tế, bị ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và quy chuẩn chủ quan (ý kiến của người khác như gia đình, bạn bè).

• Lý thuyết hành vi có kế hoạch (Theory of Planned Behavior – TPB) của Ajzen: Mở rộng từ TRA, TPB bổ sung yếu tố kiểm soát hành vi nhận thức, đại diện cho các nguồn lực và khả năng cần thiết để thực hiện hành vi khởi nghiệp. Mô hình này được xem là tối ưu hơn trong việc dự đoán ý định hành vi.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: giáo dục khởi nghiệp, thái độ đối với khởi nghiệp, sự đam mê kinh doanh, nguồn vốn, nhu cầu thành đạt và hỗ trợ khởi nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng cả dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát 300 sinh viên tại 6 trường cao đẳng, đại học trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, chọn mẫu theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện, mỗi trường 50 sinh viên. Dữ liệu thứ cấp được tổng hợp từ các báo cáo của các trường và UBND tỉnh Kiên Giang năm 2016, cùng các nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan.

Thang đo được xây dựng dựa trên thang Likert 5 điểm, đánh giá mức độ đồng ý của sinh viên với các phát biểu liên quan đến các nhân tố nghiên cứu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 16.0, bao gồm:

• Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha.
• Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố.
• Phân tích hồi quy tuyến tính bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến ý định khởi nghiệp.
• Kiểm định các giả định hồi quy và kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm nhân khẩu học.

Thời gian nghiên cứu chính thức diễn ra vào tháng 12 năm 2016.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp: Kết quả hồi quy cho thấy có 4 nhân tố chính ảnh hưởng cùng chiều đến ý định khởi nghiệp của sinh viên, gồm giáo dục (hệ số hồi quy chuẩn hóa β = 0,318), sự đam mê (β = 0,256), hỗ trợ khởi nghiệp (β = 0,211) và nguồn vốn (β = 0,155). Nhân tố nhu cầu thành đạt không có ảnh hưởng đáng kể (p > 0,10).

2. Độ tin cậy thang đo: Hệ số Cronbach’s Alpha của các thang đo đều đạt trên 0,6, trong đó thang đo giáo dục đạt 0,870, sự đam mê 0,865, hỗ trợ khởi nghiệp 0,785 và nguồn vốn 0,685, đảm bảo tính nhất quán nội tại của các thang đo.

3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA): 6 nhân tố độc lập được rút ra giải thích 69,4% biến thiên dữ liệu, trong đó các biến quan trọng được giữ lại sau khi loại bỏ biến có hệ số tải thấp. Nhân tố ý định khởi nghiệp được xác định là một nhân tố duy nhất, giải thích 60,6% biến thiên.

4. Đặc điểm mẫu khảo sát: Trong 300 sinh viên khảo sát, 58,7% là nam và 41,3% là nữ; sinh viên ngành kinh tế chiếm tỷ lệ cao nhất (34,7%). Đa số sinh viên (82,7%) có vay vốn tín dụng để phục vụ học tập.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục và sự đam mê trong việc hình thành ý định khởi nghiệp. Giáo dục khởi nghiệp không chỉ cung cấp kiến thức mà còn phát triển kỹ năng và thái độ tích cực, từ đó thúc đẩy sinh viên tự tin và quyết tâm khởi nghiệp. Sự đam mê được xem là động lực nội tại mạnh mẽ, giúp sinh viên vượt qua khó khăn và rủi ro trong quá trình khởi nghiệp.

Hỗ trợ khởi nghiệp, bao gồm sự ủng hộ từ gia đình, bạn bè và chính sách nhà nước, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên thực hiện ý định khởi nghiệp. Nguồn vốn, dù có ảnh hưởng thấp hơn, vẫn là yếu tố cần thiết để sinh viên có thể bắt đầu kinh doanh.

Mô hình hồi quy với hệ số xác định R² điều chỉnh đạt 54% cho thấy các nhân tố này giải thích được hơn một nửa sự biến thiên trong ý định khởi nghiệp, cho thấy mô hình nghiên cứu có độ phù hợp cao. Các biểu đồ phân tích hồi quy và ma trận tương quan có thể minh họa rõ mối quan hệ tích cực giữa các nhân tố độc lập và ý định khởi nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục khởi nghiệp trong chương trình đào tạo: Các trường cao đẳng, đại học cần tích hợp các khóa học, chương trình đào tạo về khởi nghiệp nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng thực tiễn cho sinh viên. Mục tiêu đạt được là tăng mức độ tự tin và năng lực khởi nghiệp của sinh viên trong vòng 1-2 năm tới.

2. Phát triển các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp: Tổ chức các cuộc thi ý tưởng kinh doanh, hội thảo, tư vấn và kết nối mạng lưới doanh nhân để tạo môi trường thuận lợi cho sinh viên phát triển ý tưởng và thực hiện dự án khởi nghiệp. Các hoạt động này nên được triển khai thường xuyên, ít nhất 2-3 lần mỗi năm.

3. Tăng cường hỗ trợ về nguồn vốn: Nhà nước và các tổ chức tín dụng cần mở rộng các chương trình vay vốn ưu đãi, hỗ trợ tài chính cho sinh viên khởi nghiệp, đồng thời đơn giản hóa thủ tục vay vốn. Mục tiêu là tăng tỷ lệ sinh viên tiếp cận được nguồn vốn trong vòng 1 năm tới.

4. Khuyến khích phát triển sự đam mê và tinh thần khởi nghiệp: Các trường cần tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo và quản lý rủi ro nhằm phát huy sự đam mê và ý chí khởi nghiệp của sinh viên. Thời gian thực hiện có thể bắt đầu ngay và duy trì liên tục.

5. Xây dựng chính sách hỗ trợ toàn diện: Chính quyền địa phương phối hợp với các trường và doanh nghiệp xây dựng các chính sách hỗ trợ về mặt pháp lý, thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên khởi nghiệp phát triển bền vững.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Sinh viên các trường cao đẳng, đại học: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp, từ đó chuẩn bị tốt hơn về kiến thức, kỹ năng và thái độ để phát triển sự nghiệp kinh doanh.

2. Giảng viên và nhà quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế chương trình đào tạo, xây dựng các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp phù hợp với đặc điểm sinh viên địa phương.

3. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý địa phương: Làm cơ sở để xây dựng các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển kinh tế địa phương dựa trên tiềm năng và nhu cầu thực tế của sinh viên.

4. Doanh nghiệp và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp: Hiểu được các nhân tố thúc đẩy ý định khởi nghiệp của sinh viên để thiết kế các chương trình hỗ trợ, đầu tư và tư vấn hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Ý định khởi nghiệp là gì và tại sao quan trọng với sinh viên?
   Ý định khởi nghiệp là mong muốn và kế hoạch của cá nhân trong việc bắt đầu một doanh nghiệp mới. Đối với sinh viên, ý định này giúp họ chủ động tạo việc làm, phát huy sáng tạo và đóng góp vào phát triển kinh tế.

2. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định khởi nghiệp của sinh viên?
   Nghiên cứu cho thấy giáo dục khởi nghiệp và sự đam mê là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, tiếp theo là hỗ trợ khởi nghiệp và nguồn vốn.

3. Làm thế nào để tăng cường sự đam mê khởi nghiệp trong sinh viên?
   Thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế, tạo môi trường khuyến khích sáng tạo và hỗ trợ tinh thần khởi nghiệp.

4. Nguồn vốn có vai trò như thế nào trong khởi nghiệp của sinh viên?
   Nguồn vốn là yếu tố cần thiết để bắt đầu kinh doanh, tuy nhiên sinh viên thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn. Hỗ trợ vay vốn ưu đãi và các quỹ hỗ trợ là giải pháp quan trọng.

5. Chính sách hỗ trợ khởi nghiệp cần tập trung vào những điểm nào?
   Cần tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính, hỗ trợ tài chính, đào tạo kỹ năng và xây dựng mạng lưới kết nối doanh nhân để sinh viên dễ dàng tiếp cận và phát triển ý tưởng kinh doanh.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định 4 nhân tố chính ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên tỉnh Kiên Giang gồm giáo dục, sự đam mê, hỗ trợ khởi nghiệp và nguồn vốn.
• Mô hình hồi quy giải thích được 54% biến thiên ý định khởi nghiệp, cho thấy tính phù hợp cao của mô hình nghiên cứu.
• Giáo dục và sự đam mê là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, nhấn mạnh vai trò của đào tạo và động lực cá nhân trong khởi nghiệp.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các chính sách và giải pháp hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp hiệu quả.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình đào tạo, hỗ trợ tài chính và xây dựng môi trường khởi nghiệp thuận lợi tại các trường và địa phương.

Để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp trong sinh viên, các trường đại học, cao đẳng và cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai các giải pháp thiết thực. Hành động ngay hôm nay sẽ góp phần tạo dựng thế hệ doanh nhân trẻ năng động, sáng tạo và phát triển bền vững cho tương lai.