Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, công nghệ thông tin và máy tính cá nhân ngày càng trở thành công cụ thiết yếu trong học tập, làm việc và giải trí. Theo số liệu của Canalys, thị trường máy tính cá nhân toàn cầu đã tăng trưởng gần 55% trong quý đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm trước, cho thấy nhu cầu sử dụng máy tính cá nhân, đặc biệt là máy tính xách tay, đang gia tăng nhanh chóng. Tại TP.HCM, nhu cầu mua máy tính cá nhân mới cũng tăng cao, nhất là trong giai đoạn dịch COVID-19 khi học tập và làm việc trực tuyến trở thành xu hướng phổ biến.

Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua máy tính cá nhân mới của người tiêu dùng tại TP.HCM trong giai đoạn 2020-2021. Mục tiêu chính là xác định các yếu tố tác động, phân tích mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả marketing, bán hàng cho các doanh nghiệp kinh doanh máy tính xách tay. Phạm vi nghiên cứu giới hạn ở khách hàng cá nhân đã từng mua máy tính xách tay mới trên địa bàn TP.HCM, không bao gồm máy tính đã qua sử dụng.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học khi kết hợp lý thuyết hành vi người tiêu dùng với dữ liệu thực tiễn, đồng thời mang ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc giúp doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu, thị hiếu của khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng, trong đó nhấn mạnh tiến trình ra quyết định mua hàng gồm 5 giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và hành vi sau mua. Mô hình hành vi người tiêu dùng được trình bày qua “hộp đen” tâm trí khách hàng, chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như sản phẩm, giá cả, môi trường kinh tế, văn hóa và xã hội.

Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo các mô hình nghiên cứu trước về hành vi mua laptop tại các thị trường quốc tế và trong nước, như mô hình của Tiến sĩ H. tại Bangalore (Ấn Độ), nghiên cứu tại Đại học An Giang, và nghiên cứu của Tiến sĩ Ashhan Nair tại Thổ Nhĩ Kỳ. Các mô hình này tập trung vào các yếu tố như đặc điểm kỹ thuật, tính năng tăng cường, khả năng kết nối, thiết kế, dịch vụ hậu mãi, thương hiệu, giá cả và điều kiện thanh toán.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm:

  • Đặc điểm kỹ thuật: cấu hình, tốc độ xử lý, dung lượng bộ nhớ, độ phân giải màn hình.
  • Tính năng tăng cường: bàn phím chống nước, màn hình cảm ứng, nhận dạng vân tay.
  • Khả năng kết nối và di động: kết nối Wifi, Bluetooth, thời lượng pin.
  • Thiết kế: kiểu dáng, màu sắc, trọng lượng.
  • Dịch vụ hậu mãi: bảo hành, hỗ trợ kỹ thuật.
  • Thương hiệu: uy tín, hình ảnh thương hiệu.
  • Giá cả và điều kiện thanh toán: giá bán, chính sách trả góp, khuyến mãi.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính:

  • Nghiên cứu định tính: phỏng vấn chuyên gia (n=2) và nhóm người tiêu dùng (n=10) nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng, hiệu chỉnh thang đo và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát.
  • Nghiên cứu định lượng: khảo sát 260 người tiêu dùng đã mua máy tính xách tay mới tại 5 quận của TP.HCM (Quận 1, 3, 4, 5, Bình Thạnh), thu về 250 mẫu hợp lệ. Phương pháp chọn mẫu là phi xác suất, kết hợp phỏng vấn trực tiếp và khảo sát trực tuyến.

Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS với các bước:

  • Mã hóa và làm sạch dữ liệu.
  • Thống kê mô tả để phân tích đặc điểm mẫu.
  • Đánh giá độ tin cậy thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha (≥0,6).
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) với tiêu chuẩn KMO ≥ 0,5, Sig < 0,05, Eigenvalue > 1, tổng phương sai trích ≥ 50%, hệ số tải nhân tố ≥ 0,5.
  • Kiểm định mô hình bằng hồi quy bội đa biến để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến ý định mua.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2021-2022, bắt đầu từ nghiên cứu sơ bộ, xây dựng thang đo, thu thập dữ liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm kỹ thuật có ảnh hưởng mạnh mẽ đến ý định mua máy tính cá nhân với hệ số hồi quy β = 0,32 (p < 0,01). Khoảng 78% người tiêu dùng cho biết dung lượng RAM và tốc độ vi xử lý là tiêu chí hàng đầu khi lựa chọn sản phẩm.

  2. Tính năng tăng cường cũng đóng vai trò quan trọng, với β = 0,25 (p < 0,05). Các tính năng như bàn phím chống nước, màn hình cảm ứng được 65% người khảo sát đánh giá cao.

  3. Khả năng kết nối và di động có ảnh hưởng tích cực với β = 0,22 (p < 0,05). Thời lượng pin dài và khả năng kết nối Wifi, Bluetooth là yếu tố quyết định đối với 70% người dùng.

  4. Thiết kế được ưa chuộng bởi 60% người tiêu dùng, ảnh hưởng đến ý định mua với β = 0,18 (p < 0,05). Mẫu mã đẹp, trọng lượng nhẹ là điểm cộng lớn.

  5. Dịch vụ hậu mãi có tác động vừa phải (β = 0,15, p < 0,05), với 55% khách hàng quan tâm đến chế độ bảo hành và hỗ trợ kỹ thuật.

  6. Thương hiệu là yếu tố không thể bỏ qua, ảnh hưởng β = 0,20 (p < 0,05). Các thương hiệu uy tín như Dell, HP, Apple chiếm ưu thế trong lựa chọn của người tiêu dùng.

  7. Giá cả và điều kiện thanh toán có ảnh hưởng đáng kể (β = 0,28, p < 0,01). Khoảng 68% người tiêu dùng ưu tiên các chương trình trả góp và khuyến mãi phù hợp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước tại Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ, khẳng định vai trò quan trọng của đặc điểm kỹ thuật và giá cả trong quyết định mua máy tính cá nhân. Tính năng tăng cường và khả năng kết nối phản ánh xu hướng công nghệ hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng trẻ tại TP.HCM.

Thiết kế và thương hiệu thể hiện yếu tố tâm lý và cá nhân trong hành vi mua sắm, phù hợp với đặc điểm đa dạng của thị trường tiêu dùng tại TP.HCM. Dịch vụ hậu mãi tuy có ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn là yếu tố giữ chân khách hàng và tạo dựng niềm tin lâu dài.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số β) và bảng phân tích thống kê mô tả đặc điểm mẫu khảo sát, giúp minh họa rõ ràng các yếu tố quyết định ý định mua máy tính cá nhân.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường cải tiến đặc điểm kỹ thuật: Do đặc điểm kỹ thuật là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất, các doanh nghiệp nên tập trung phát triển cấu hình máy tính với RAM, bộ vi xử lý và card đồ họa mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Bộ phận R&D và sản xuất.

  2. Phát triển tính năng tăng cường công nghệ mới: Đưa vào các tính năng như màn hình cảm ứng, nhận dạng vân tay, bàn phím chống nước để tạo sự khác biệt trên thị trường. Thời gian: 9-12 tháng. Chủ thể: Bộ phận sản phẩm và marketing.

  3. Mở rộng chính sách giá và thanh toán linh hoạt: Áp dụng các chương trình trả góp, giảm giá, khuyến mãi phù hợp với nhóm khách hàng trẻ và sinh viên nhằm kích thích nhu cầu mua sắm. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Bộ phận kinh doanh và tài chính.

  4. Nâng cao dịch vụ hậu mãi và chăm sóc khách hàng: Xây dựng hệ thống bảo hành nhanh chóng, hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp, tăng điểm bảo hành trên địa bàn TP.HCM để tạo niềm tin và giữ chân khách hàng. Thời gian: 6 tháng. Chủ thể: Bộ phận dịch vụ khách hàng.

  5. Xây dựng và củng cố thương hiệu uy tín: Đẩy mạnh các chiến dịch quảng bá, PR, tạo dựng hình ảnh thương hiệu chất lượng, đáng tin cậy, đồng thời hợp tác với các nhà phân phối uy tín để nâng cao giá trị thương hiệu. Thời gian: 12 tháng. Chủ thể: Bộ phận marketing và quan hệ đối tác.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp sản xuất và phân phối máy tính cá nhân: Nghiên cứu giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua của khách hàng tại TP.HCM, từ đó xây dựng chiến lược sản phẩm và marketing hiệu quả.

  2. Nhà quản lý marketing và bán hàng trong ngành công nghệ: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích hành vi người tiêu dùng để thiết kế các chương trình khuyến mãi, quảng cáo phù hợp với thị trường mục tiêu.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hành vi tiêu dùng và ứng dụng mô hình phân tích nhân tố trong lĩnh vực công nghệ.

  4. Các tổ chức đào tạo và tư vấn phát triển thị trường công nghệ: Giúp xây dựng các khóa đào tạo, tư vấn chiến lược phát triển sản phẩm và thị trường dựa trên nhu cầu thực tế của người tiêu dùng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định mua máy tính cá nhân tại TP.HCM?
    Đặc điểm kỹ thuật và giá cả là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, với hệ số hồi quy lần lượt là 0,32 và 0,28, cho thấy người tiêu dùng rất quan tâm đến cấu hình máy và chính sách giá.

  2. Tính năng tăng cường có thực sự quan trọng đối với người tiêu dùng?
    Có, tính năng tăng cường như bàn phím chống nước, màn hình cảm ứng được 65% người khảo sát đánh giá cao, giúp sản phẩm nổi bật và đáp ứng nhu cầu công nghệ hiện đại.

  3. Dịch vụ hậu mãi ảnh hưởng thế nào đến quyết định mua?
    Dịch vụ hậu mãi có tác động vừa phải nhưng quan trọng trong việc giữ chân khách hàng và tạo dựng niềm tin, đặc biệt với các sản phẩm công nghệ dễ hỏng hóc như máy tính xách tay.

  4. Giá cả và điều kiện thanh toán ảnh hưởng ra sao?
    Khoảng 68% người tiêu dùng ưu tiên các chương trình trả góp và khuyến mãi, cho thấy chính sách thanh toán linh hoạt là công cụ kích thích mua hàng hiệu quả.

  5. Nghiên cứu có áp dụng được cho các thành phố khác không?
    Mặc dù tập trung tại TP.HCM, các kết quả và mô hình nghiên cứu có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp để áp dụng cho các đô thị lớn khác có đặc điểm thị trường tương tự.

Kết luận

  • Xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến ý định mua máy tính cá nhân tại TP.HCM: đặc điểm kỹ thuật, tính năng tăng cường, khả năng kết nối và di động, thiết kế, dịch vụ hậu mãi, thương hiệu, giá cả và điều kiện thanh toán.
  • Đặc điểm kỹ thuật và giá cả là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua.
  • Tính năng tăng cường và khả năng kết nối phản ánh xu hướng công nghệ hiện đại, phù hợp với nhu cầu người tiêu dùng trẻ.
  • Dịch vụ hậu mãi và thương hiệu đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng niềm tin và giữ chân khách hàng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả marketing và bán hàng cho doanh nghiệp trong ngành máy tính cá nhân tại TP.HCM.

Tiếp theo, các doanh nghiệp và nhà nghiên cứu nên triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác để có cái nhìn toàn diện hơn về thị trường máy tính cá nhân tại Việt Nam. Để nhận thêm tư vấn chuyên sâu hoặc bản đầy đủ luận văn, vui lòng liên hệ với tác giả hoặc đơn vị nghiên cứu.