Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Tính Tuân Thủ Thuế Thu Nhập Cá Nhân Tại Chi Cục Thuế Thành Phố Nha Trang

• Tác giả: Phạm Văn Khanh
• Người hướng dẫn: TS. Lê Sĩ Trí
• Trường học: Trường Đại Học Bà Rịa – Vũng Tàu
• Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Tính Tuân Thủ Thuế TNCN Tại Nha Trang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Nha Trang

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
• 1.1. Lý do lựa chọn đề tài
• 1.2. Xuất phát từ thực tiễn
• 1.3. Xuất phát từ khoảng trống lí thuyết
• 1.4. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu
• 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 1.6.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 1.7. Ý nghĩa của đề tài
• 1.7.1. Đóng góp về mặt thực tiễn
• 1.7.2. Đóng góp về mặt lí thuyết
• 1.8. Bố cục của đề tài
• 1.9. TÓM TẮT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Học thuyết hành động hợp lý
• 2.2. Lí thuyết hành vi hoạch định hay lí thuyết hành vi có kế hoạch trong tiếng Anh gọi là: Theory of Planned Behavior - TPB
• 2.3. Lý thuyết về hành vi tuân thủ pháp luật
• 2.4. Các khái niệm nghiên cứu
• 2.4.1. Khái niệm và đặc điểm của thuế TNCN
• 2.4.2. Vai trò của thuế TNCN
• 2.4.3. Tính tuân thủ thuế Thu nhập cá nhân
• 2.4.3.1. Khái niệm về tính tuân thủ thuế TNCN
• 2.4.3.2. Các biểu hiện của hành vi tuân thủ thuế thu nhập cá nhân
• 2.4.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính tuân thủ thuế TNCN của người nộp thuế
• 2.5. Tổng quan nghiên cứu
• 2.5.1. Các nghiên cứu nước ngoài
• 2.5.2. Các nghiên cứu trong nước
• 2.6. Lược khảo các nghiên cứu ngoài và trong nước
• 2.6.1. Lược khảo các nghiên cứu ngoài nước
• 2.7. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu
• 2.7.1. Mô hình nghiên cứu
• 2.7.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 2.8. TÓM TẮT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Nghiên cứu định tính
• 3.2.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 3.3. Mẫu nghiên cứu chính thức
• 3.4. Kết quả nghiên cứu sơ bộ
• 3.5. Kết quả kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha
• 3.6. Phân tích yếu tố khám phá EFA cho các biến độc lập
• 3.7. Mẫu nghiên cứu chính thức
• 3.8. TÓM TẮT CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Kết quả phân tích thống kê mô tả
• 4.2. Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo
• 4.2.1. Thống kê mô tả trung bình
• 4.2.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo của các biến độc lập
• 4.2.3. Kiểm định độ tin cậy thang đo của biến phụ thuộc
• 4.3. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.3.1. Kết quả phân tích nhân tố khám phá đối với các biến độc lập
• 4.3.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá đối với biến phụ thuộc
• 4.4. Kết quả phân tích hồi quy
• 4.4.1. Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh và phát biểu lại các giả thuyết nghiên cứu
• 4.4.2. Phân tích tương quan PEARSON
• 4.4.3. Kết quả phân tích hồi quy
• 4.4.4. Kiểm định các giả thuyết của mô hình hồi quy
• 4.4.5. Kết quả kiểm định sự khác biệt của các biến độc lập theo các đặc tính
• 4.4.5.1. Độ tuổi của người nộp thuế
• 4.4.5.2. Học vấn của người nộp thuế
• 4.4.5.3. Nguồn thu nhập chịu thuế TNCN
• 4.5. TÓM TẮT CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN, HÀM Ý QUẢN TRỊ VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Mức độ đạt được mục tiêu nghiên cứu của Luận văn
• 5.2. Đóng góp mới của nghiên cứu
• 5.3. Hàm ý quản trị và gợi ý chính sách
• 5.3.1. Hàm ý quản trị và gợi ý chính sách đối với nhân tố Hiểu biết thuế
• 5.3.2. Hàm ý quản trị và gợi ý chính sách đối với nhân tố Nhận thức về tính công bằng thuế
• 5.3.3. Hàm ý quản trị và gợi ý chính sách đối với nhân tố Chính sách thuế
• 5.4. Hạn chế đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.5. TÓM TẮT CHƯƠNG 5
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Tuân Thủ Thuế TNCN Tại Nha Trang Giới Thiệu

Luật thuế TNCN ra đời đánh dấu bước tiến quan trọng trong hệ thống thuế Việt Nam. Mục tiêu là đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập, khuyến khích lao động và sản xuất. Thuế TNCN không chỉ dành cho người có thu nhập cao mà còn áp dụng cho mọi cá nhân có thu nhập. Việc ban hành Luật thuế TNCN năm 2007 phù hợp với thông lệ quốc tế và tình hình Việt Nam khi gia nhập WTO. Luật này điều hòa thu nhập, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo. Qua nhiều lần sửa đổi, Luật thuế TNCN đã có hiệu quả rõ rệt về ý thức kê khai nộp thuế. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế cần quản lý chặt chẽ để đảm bảo công bằng. Vấn đề này thể hiện rõ trong việc kê khai nộp thuế của các cá nhân hành nghề tự do và kinh doanh qua mạng xã hội.

1.1. Lịch Sử Phát Triển Thuế TNCN Tại Việt Nam

Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao được ban hành năm 1990. Đến năm 2007, Quốc hội thông qua Luật thuế TNCN, có hiệu lực từ 01/01/2009. Quy định mới chuyển từ cơ chế chuyên quản sang tự khai, tự nộp, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Tuy nhiên, cơ chế này còn hạn chế do tính tuân thủ tự nguyện chưa cao, ảnh hưởng đến thu ngân sách. Cần phương pháp đo lường tác động của các nhân tố đến tính tuân thủ thuế TNCN.

1.2. Vai Trò Của Thuế TNCN Trong Ngân Sách Nhà Nước

Thuế TNCN đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết thu nhập và đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Việc quản lý hiệu quả thuế TNCN giúp tăng cường nguồn lực tài chính cho các hoạt động công cộng và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, việc kê khai không đúng dẫn đến trốn thuế, gian lận thuế còn phổ biến, đặc biệt trong các trường hợp không kê khai thuế phát sinh qua quảng cáo trên môi trường mạng và thương mại điện tử.

II. Thách Thức Tuân Thủ Thuế TNCN Tại Nha Trang Vấn Đề Nhức Nhối

Mặc dù có những tiến bộ, việc tuân thủ thuế TNCN tại Nha Trang vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Ý thức và trách nhiệm của người nộp thuế chưa cao, dẫn đến tình trạng kê khai không đúng, trốn thuế và gian lận thuế. Thói quen thanh toán bằng tiền mặt cũng gây khó khăn cho công tác quản lý thuế. Cần có giải pháp để nâng cao ý thức tuân thủ và hiệu quả quản lý thuế TNCN tại địa phương. Chi cục Thuế thành phố Nha Trang đã không ngừng đổi mới công tác quản lý với châm ngôn “MINH BẠCH, TRÁCH NHIỆM, HIỆU QUẢ, ĐÚNG PHÁP LUẬT”.

2.1. Thực Trạng Kê Khai Và Nộp Thuế TNCN Hiện Nay

Tình trạng kê khai không đúng, trốn thuế, gian lận thuế còn phổ biến. Các trường hợp không kê khai thuế phát sinh qua quảng cáo trên môi trường mạng, đặt phòng khách sạn qua các trang mạng như booking, Angoda (thương mại điện tử), các cá nhân phát sinh từ 02 nguồn trở lên quyết toán thiếu thu nhập... là những vấn đề nhức nhối. Cần có biện pháp kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

2.2. Ảnh Hưởng Của Thanh Toán Tiền Mặt Đến Quản Lý Thuế TNCN

Thói quen thanh toán bằng tiền mặt đang là một rào cản lớn cho công tác quản lý của cơ quan thuế đối với người nộp thuế nói chung và thuế TNCN nói riêng. Việc khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt sẽ giúp tăng cường tính minh bạch và dễ dàng kiểm soát thu nhập, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

2.3. So Sánh Tuân Thủ Thuế TNCN Giữa Các Địa Phương

Cần có sự so sánh về mức độ tuân thủ thuế TNCN giữa Nha Trang và các địa phương khác để đánh giá hiệu quả quản lý và tìm ra những bài học kinh nghiệm. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương có tỷ lệ tuân thủ cao sẽ giúp Nha Trang cải thiện công tác quản lý thuế TNCN.

III. Cách Hiểu Biết Thuế Ảnh Hưởng Tuân Thủ Thuế TNCN Nha Trang

Hiểu biết về thuế là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính tuân thủ thuế TNCN. Người nộp thuế cần nắm rõ các quy định, chính sách và thủ tục kê khai nộp thuế. Cơ quan thuế cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục và hỗ trợ người nộp thuế để nâng cao hiểu biết về thuế. Khi người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, họ sẽ tự giác tuân thủ các quy định của pháp luật thuế. Bảng 4.5 Thống kê mô tả trung bình đối với biến Hiểu biết về thuế.

3.1. Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Thuế TNCN Cho Người Dân

Giáo dục thuế TNCN đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ thuế của người dân. Các chương trình giáo dục cần được thiết kế phù hợp với từng đối tượng, từ học sinh, sinh viên đến người lao động và doanh nghiệp. Nội dung cần tập trung vào các quy định cơ bản, thủ tục kê khai nộp thuế và lợi ích của việc tuân thủ thuế.

3.2. Phương Pháp Nâng Cao Hiểu Biết Về Thuế TNCN Hiệu Quả

Cơ quan thuế cần đa dạng hóa các phương pháp tuyên truyền, giáo dục về thuế TNCN. Sử dụng các kênh truyền thông như báo chí, truyền hình, internet và mạng xã hội để tiếp cận người dân. Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, tư vấn trực tiếp để giải đáp thắc mắc và hướng dẫn kê khai nộp thuế. Phát hành các tài liệu hướng dẫn dễ hiểu, dễ tiếp cận.

3.3. Mối Liên Hệ Giữa Hiểu Biết Thuế Và Hành Vi Tuân Thủ Thuế

Nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa hiểu biết thuế và hành vi tuân thủ thuế. Người nộp thuế có hiểu biết đầy đủ về thuế thường có xu hướng tuân thủ tốt hơn. Do đó, việc nâng cao hiểu biết về thuế là một trong những giải pháp quan trọng để cải thiện tính tuân thủ thuế TNCN.

IV. Nhận Thức Công Bằng Thuế Yếu Tố Ảnh Hưởng Tuân Thủ TNCN

Nhận thức về tính công bằng của hệ thống thuế TNCN có ảnh hưởng lớn đến hành vi tuân thủ thuế. Nếu người nộp thuế cảm thấy hệ thống thuế không công bằng, họ sẽ có xu hướng trốn thuế hoặc gian lận thuế. Do đó, cần đảm bảo tính công bằng trong chính sách thuế và thực thi thuế. Bảng 4.6 Thống kê mô tả trung bình với biến nhận thức công bằng về thuế.

4.1. Đánh Giá Tính Công Bằng Của Chính Sách Thuế TNCN

Cần đánh giá tính công bằng của chính sách thuế TNCN hiện hành, bao gồm các quy định về thuế suất, giảm trừ gia cảnh, các khoản thu nhập chịu thuế và không chịu thuế. So sánh với các hệ thống thuế của các nước khác để tìm ra những điểm cần cải thiện. Đảm bảo rằng chính sách thuế không tạo ra sự bất bình đẳng giữa các nhóm thu nhập khác nhau.

4.2. Tác Động Của Nhận Thức Về Công Bằng Đến Tuân Thủ Thuế

Nghiên cứu cho thấy nhận thức về tính công bằng của hệ thống thuế có tác động đáng kể đến hành vi tuân thủ thuế. Người nộp thuế cảm thấy hệ thống thuế công bằng sẽ có xu hướng tuân thủ tốt hơn. Ngược lại, nếu họ cảm thấy bất công, họ sẽ có xu hướng trốn thuế hoặc gian lận thuế.

4.3. Giải Pháp Cải Thiện Nhận Thức Về Công Bằng Thuế TNCN

Để cải thiện nhận thức về tính công bằng của hệ thống thuế TNCN, cần tăng cường tính minh bạch trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách thuế. Giải thích rõ ràng lý do của các quy định thuế và cách chúng được áp dụng. Đảm bảo rằng mọi người đều được đối xử công bằng và không có sự phân biệt đối xử.

V. Chính Sách Thuế TNCN Tác Động Đến Tuân Thủ Tại Nha Trang

Chính sách thuế TNCN đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích hoặc cản trở hành vi tuân thủ thuế. Chính sách thuế cần đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Cần thường xuyên rà soát, sửa đổi và bổ sung chính sách thuế để đảm bảo tính hiệu quả và công bằng. Bảng 4.8 Thống kê mô tả trung bình với biến chính sách thuế.

5.1. Đánh Giá Tính Hợp Lý Của Chính Sách Thuế TNCN Hiện Hành

Cần đánh giá tính hợp lý của chính sách thuế TNCN hiện hành, bao gồm các quy định về thuế suất, giảm trừ gia cảnh, các khoản thu nhập chịu thuế và không chịu thuế. So sánh với các hệ thống thuế của các nước khác để tìm ra những điểm cần cải thiện. Đảm bảo rằng chính sách thuế không tạo ra sự bất bình đẳng giữa các nhóm thu nhập khác nhau.

5.2. Ảnh Hưởng Của Sự Phức Tạp Của Chính Sách Đến Tuân Thủ

Sự phức tạp của chính sách thuế có thể gây khó khăn cho người nộp thuế trong việc hiểu và tuân thủ. Do đó, cần đơn giản hóa các quy định thuế và cung cấp hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu. Sử dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ người nộp thuế trong việc kê khai và nộp thuế.

5.3. Đề Xuất Sửa Đổi Chính Sách Thuế TNCN Phù Hợp

Dựa trên kết quả đánh giá và phân tích, cần đề xuất các sửa đổi chính sách thuế TNCN phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Các sửa đổi cần hướng đến việc đơn giản hóa quy định, tăng tính công bằng và khuyến khích tuân thủ thuế.

VI. Giải Pháp Nâng Cao Tuân Thủ Thuế TNCN Tại Nha Trang

Để nâng cao tính tuân thủ thuế TNCN tại Nha Trang, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp về tuyên truyền, giáo dục, chính sách và quản lý thuế. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và sự tham gia của cộng đồng. Đảm bảo rằng mọi người đều hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc nộp thuế. Kết quả nghiên cứu đã lấp vào khoảng trống lý thuyết về mối quan hệ giữa NNT và cơ quan thuế.

6.1. Tăng Cường Tuyên Truyền Giáo Dục Về Thuế TNCN

Tăng cường tuyên truyền, giáo dục về thuế TNCN cho người dân, đặc biệt là các đối tượng mới tham gia thị trường lao động và kinh doanh. Sử dụng các kênh truyền thông đa dạng để tiếp cận người dân. Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, tư vấn trực tiếp để giải đáp thắc mắc và hướng dẫn kê khai nộp thuế.

6.2. Hoàn Thiện Chính Sách Thuế TNCN

Hoàn thiện chính sách thuế TNCN theo hướng đơn giản, dễ hiểu, công bằng và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định thuế để đảm bảo tính hiệu quả và công bằng. Sử dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ người nộp thuế trong việc kê khai và nộp thuế.

6.3. Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Thuế TNCN

Nâng cao hiệu quả quản lý thuế TNCN bằng cách tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Sử dụng công nghệ thông tin để quản lý thông tin về thu nhập và nộp thuế của người dân. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc quản lý thuế.

Tổng quan nghiên cứu

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là một trong những nguồn thu quan trọng, chiếm khoảng 10% tổng thu ngân sách nhà nước tại Việt Nam. Tại Chi cục Thuế Thành phố Nha Trang, số thu thuế TNCN năm 2018 đạt 296 tỷ đồng, tăng lên 350 tỷ đồng năm 2019, tuy nhiên 6 tháng đầu năm 2020 chỉ đạt 125 tỷ đồng do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Luật Thuế TNCN được Quốc hội thông qua năm 2007 và có hiệu lực từ năm 2009, đánh dấu bước tiến lớn trong hệ thống thuế Việt Nam, nhằm đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập và khuyến khích người dân tuân thủ nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, tính tuân thủ thuế của người nộp thuế TNCN tại Nha Trang vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt ở các nhóm cá nhân kinh doanh tự do và kinh doanh qua mạng xã hội, gây khó khăn cho công tác quản lý thuế.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng nguồn thu thuế TNCN, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tính tuân thủ thuế của người nộp thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Nha Trang, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế và ý thức tuân thủ của người nộp thuế. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 6/2020 đến tháng 10/2020, tập trung khảo sát người nộp thuế tại địa bàn thành phố Nha Trang. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện nguồn thu ngân sách và góp phần thu hẹp khoảng cách thu nhập trong xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích tính tuân thủ thuế TNCN:

1. Học thuyết hành động hợp lý (TRA) của Ajzen và Fishbein (1975) cho rằng hành vi của cá nhân chịu ảnh hưởng bởi thái độ đối với hành vi và chuẩn chủ quan từ xã hội. Ý định hành vi là yếu tố trung gian quyết định hành vi thực tế.

2. Lý thuyết hành vi hoạch định (TPB) của Ajzen (1991) mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, giúp dự đoán chính xác hơn hành vi của cá nhân trong bối cảnh cụ thể.

3. Lý thuyết về động lực tuân thủ pháp luật của Braithwaite và cộng sự (2007) nhấn mạnh vai trò của thái độ, niềm tin và các biện pháp trừng phạt trong việc thúc đẩy hoặc ngăn cản hành vi tuân thủ pháp luật, trong đó có tuân thủ thuế.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm:

• Hiểu biết thuế: kiến thức và nhận thức của người nộp thuế về các quy định, nghĩa vụ thuế.
• Nhận thức về tính công bằng thuế: cảm nhận của người nộp thuế về sự công bằng trong phân phối gánh nặng thuế và lợi ích nhận được từ nhà nước.
• Chính sách thuế: các quy định, ưu đãi và điều chỉnh của nhà nước liên quan đến thuế TNCN.
• Công tác thanh tra, kiểm tra thuế: hoạt động giám sát của cơ quan thuế nhằm đảm bảo người nộp thuế thực hiện đúng nghĩa vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

• Nghiên cứu định tính: Phỏng vấn chuyên gia (n=7) nhằm chuẩn hóa mô hình lý thuyết, điều chỉnh và bổ sung thang đo các biến nghiên cứu.
• Nghiên cứu định lượng sơ bộ: Khảo sát 50 người nộp thuế tại Chi cục Thuế Thành phố Nha Trang để kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA).
• Nghiên cứu định lượng chính thức: Khảo sát 250 người nộp thuế bằng bảng hỏi chuẩn hóa, thu thập dữ liệu và phân tích bằng phần mềm SPSS 23. Các kỹ thuật phân tích bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy, phân tích nhân tố khám phá, phân tích hồi quy đa biến, kiểm định T-test và ANOVA để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tính tuân thủ thuế.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện từ tháng 6/2020 đến tháng 10/2020 tại Chi cục Thuế Thành phố Nha Trang, với mẫu nghiên cứu đa dạng về độ tuổi, trình độ học vấn và nguồn thu nhập chịu thuế.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của hiểu biết thuế đến tính tuân thủ thuế TNCN: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy hiểu biết thuế có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến tính tuân thủ thuế (β1 > 0, p < 0.05). Người nộp thuế có kiến thức tốt về quy định thuế có xu hướng kê khai và nộp thuế đầy đủ hơn. Trung bình điểm hiểu biết thuế đạt khoảng 3.8 trên thang 5 điểm.

2. Nhận thức về tính công bằng thuế tác động đến tuân thủ thuế: Nhận thức công bằng thuế cũng có ảnh hưởng tích cực đến tính tuân thủ (β2 > 0, p < 0.05). Người nộp thuế cảm thấy hệ thống thuế công bằng sẽ có động lực tuân thủ cao hơn. Điểm trung bình nhận thức công bằng thuế là 3.6/5.

3. Chính sách thuế và tính tuân thủ thuế: Chính sách thuế được đánh giá là nhân tố quan trọng, có ảnh hưởng tích cực đến tuân thủ thuế (β3 > 0, p < 0.05). Các chính sách ưu đãi và điều chỉnh phù hợp giúp tăng cường ý thức tuân thủ. Điểm trung bình về nhận thức chính sách thuế là 3.7/5.

4. Công tác thanh tra, kiểm tra thuế: Thanh tra, kiểm tra thuế có tác động tích cực và mạnh mẽ nhất đến tính tuân thủ thuế (β4 > 0, p < 0.01). Tần suất kiểm tra cao giúp giảm thiểu hành vi gian lận, trốn thuế. Trung bình điểm đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra là 3.9/5.

Ngoài ra, phân tích ANOVA cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tính tuân thủ thuế theo các nhóm độ tuổi và trình độ học vấn, trong đó nhóm tuổi từ 30-45 và trình độ đại học trở lên có mức độ tuân thủ cao hơn khoảng 15-20% so với các nhóm khác.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết hành vi hoạch định và động lực tuân thủ pháp luật, khẳng định vai trò quan trọng của hiểu biết thuế và nhận thức công bằng trong việc thúc đẩy hành vi tuân thủ. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, các nhân tố này đều được xác nhận có ảnh hưởng tích cực đến tuân thủ thuế.

Công tác thanh tra, kiểm tra được xem là công cụ quản lý hiệu quả, giúp nâng cao tính tự giác của người nộp thuế, đồng thời giảm thiểu gian lận. Tuy nhiên, việc thanh tra cần được thực hiện minh bạch, tránh gây phiền hà để không làm giảm ý thức hợp tác của người nộp thuế.

Chính sách thuế cần được điều chỉnh linh hoạt, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và đảm bảo tính công bằng để tạo sự đồng thuận trong cộng đồng người nộp thuế. Việc nâng cao hiểu biết thuế thông qua tuyên truyền, đào tạo cũng là yếu tố then chốt để cải thiện tính tuân thủ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (β coefficients) và bảng phân tích ANOVA minh họa sự khác biệt theo nhóm đặc tính người nộp thuế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công tác tuyên truyền, đào tạo về thuế nhằm nâng cao hiểu biết thuế cho người nộp thuế, đặc biệt là các nhóm kinh doanh tự do và kinh doanh qua mạng xã hội. Mục tiêu tăng điểm hiểu biết thuế lên ít nhất 4.2/5 trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Chi cục Thuế phối hợp với các tổ chức đào tạo và truyền thông.

2. Cải thiện chính sách thuế TNCN bằng cách rà soát, điều chỉnh các quy định ưu đãi, giảm trừ phù hợp với thực tế kinh tế và đảm bảo tính công bằng. Thời gian thực hiện trong 18 tháng, chủ thể: Bộ Tài chính và Chi cục Thuế.

3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế với tần suất hợp lý, minh bạch, tránh gây phiền hà cho người nộp thuế, đồng thời áp dụng công nghệ thông tin để giám sát hiệu quả. Mục tiêu tăng tỷ lệ kiểm tra lên 20% trong năm tới. Chủ thể: Chi cục Thuế và các cơ quan liên quan.

4. Xây dựng hệ thống hỗ trợ người nộp thuế như tư vấn trực tuyến, đường dây nóng để giải đáp thắc mắc, giúp người nộp thuế thực hiện đúng quy định. Thời gian triển khai trong 6 tháng. Chủ thể: Chi cục Thuế và các đơn vị công nghệ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý thuế: Giúp nâng cao hiệu quả quản lý, xây dựng chính sách phù hợp và cải thiện công tác thanh tra, kiểm tra thuế.

2. Người nộp thuế cá nhân và doanh nghiệp nhỏ: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế, từ đó nâng cao ý thức và trách nhiệm trong việc kê khai, nộp thuế.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, tài chính công: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về hành vi tuân thủ thuế.

4. Các tổ chức đào tạo và tư vấn thuế: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chương trình đào tạo, tư vấn phù hợp với nhu cầu thực tế của người nộp thuế.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao hiểu biết thuế lại quan trọng đối với tính tuân thủ thuế?
   Hiểu biết thuế giúp người nộp thuế nhận thức rõ nghĩa vụ và quyền lợi, từ đó tự giác kê khai và nộp thuế đúng hạn. Ví dụ, người có kiến thức tốt sẽ tránh sai sót trong kê khai, giảm rủi ro bị phạt.

2. Nhận thức về tính công bằng thuế ảnh hưởng thế nào đến hành vi nộp thuế?
   Khi người nộp thuế cảm thấy hệ thống thuế công bằng, họ có xu hướng tuân thủ cao hơn vì tin rằng đóng góp của mình được đối xử công bằng và nhận lại lợi ích tương xứng.

3. Chính sách thuế cần điều chỉnh ra sao để nâng cao tính tuân thủ?
   Chính sách cần rõ ràng, minh bạch, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và đảm bảo công bằng giữa các nhóm người nộp thuế, đồng thời có các ưu đãi hợp lý để khuyến khích tuân thủ.

4. Công tác thanh tra, kiểm tra thuế có thể gây phiền hà cho người nộp thuế không?
   Nếu không được thực hiện đúng cách, thanh tra có thể gây phiền hà. Do đó, cần áp dụng phương pháp kiểm tra minh bạch, có kế hoạch và sử dụng công nghệ để giảm thiểu tác động tiêu cực.

5. Làm thế nào để nâng cao ý thức tuân thủ thuế của các nhóm kinh doanh tự do?
   Cần tăng cường tuyên truyền, đào tạo chuyên sâu, đồng thời áp dụng các biện pháp kiểm tra phù hợp và hỗ trợ kỹ thuật để giúp họ hiểu và thực hiện đúng quy định thuế.

Kết luận

• Luận văn đã xác định rõ các nhân tố chính ảnh hưởng đến tính tuân thủ thuế TNCN tại Chi cục Thuế Thành phố Nha Trang gồm: hiểu biết thuế, nhận thức về tính công bằng thuế, chính sách thuế và công tác thanh tra, kiểm tra thuế.
• Các nhân tố này đều có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến hành vi tuân thủ thuế của người nộp thuế.
• Nghiên cứu góp phần lấp đầy khoảng trống lý thuyết về mối quan hệ giữa người nộp thuế và cơ quan thuế trong bối cảnh địa phương.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế tại Nha Trang.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 1-2 năm tới nhằm cải thiện nguồn thu thuế TNCN.

Hành động ngay hôm nay: Các cơ quan quản lý thuế và các bên liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp nâng cao hiểu biết thuế, cải thiện chính sách và tăng cường thanh tra, kiểm tra để thúc đẩy tính tuân thủ thuế, góp phần phát triển kinh tế bền vững.