Những nhân tố ảnh hưởng đến việc học phát âm tiếng Anh của sinh viên dân tộc thiểu số ở trường Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu

• Tác giả: Phùng Thị Thanh Nga
• Trường học: Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Việc Học Phát Âm Tiếng Anh Của Sinh Viên Dân Tộc Thiểu Số Tại Cao Đẳng Cộng Đồng Lai Châu
• Loại tài liệu: minor programme thesis
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES
• TABLE OF CONTENT
• PART A. INTRODUCTION
• A.1. Rationale of the study
• A.2. The objectives of the research
• A.3. Research questions
• A.4. Scope of the study
• A.5. Methods of the study
• A.6. Significance of the study
• A.7. Design of the study
• PART B. DEVELOPMENT
• 1. CHƯƠNG 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Review of previous studies
• 1.1.1. Previous studies overseas
• 1.1.2. Previous studies in Vietnam
• 1.2. Review of theoretical background
• 1.2.1. Perception of pronunciation
• 1.2.2. Features of pronunciation
• 2. CHAPTER 2: METHODOLOGY
• 2.1. Data collection instrument
• 2.2. Data collection procedures and analysis
• 2.2.1. For the questionnaire
• 2.2.2. For the interview
• 2.2.3. For the test
• 3. CHAPTER 3: FINDINGS AND DISCUSSION
• 3.1. Students‘ common errors
• 3.2. Factors affecting students‘ pronunciation
• 3.3. Techniques used to teach the English pronunciation
• 3.4. Teachers‘ recommendations on teaching and students‘ expectations on learning English pronunciation
• 3.5. Typical English pronunciation errors
• 3.6. Factors affecting students‘ English pronunciation learning
• 3.7. Possible solutions for improving students’ English pronunciation
• 3.8. Typical English pronunciation errors made by ethnic students at LCCC
• 3.9. Factors affecting English pronunciation of ethnic minority students at LCCC
• 3.10. Solutions to improve English pronunciation of ethnic minority students at LCCC
• 3.11. Limitations of the study
• 3.12. Recommendations for further studies
• PART C. CONCLUSION

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này tập trung vào việc tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến việc học phát âm tiếng Anh của sinh viên dân tộc thiểu số tại Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu. Phát âm tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc giao tiếp và học tập ngôn ngữ. Tuy nhiên, sinh viên dân tộc thiểu số thường gặp khó khăn trong việc phát âm do nhiều yếu tố khác nhau. Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố này và đề xuất giải pháp cải thiện kỹ năng phát âm cho sinh viên.

1.1 Tầm quan trọng của phát âm

Theo Morley (1991), phát âm rõ ràng là một thành phần thiết yếu của năng lực giao tiếp. Việc thiếu kỹ năng phát âm có thể làm giảm sự tự tin của sinh viên và ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp của họ. Harmer (2001) cũng nhấn mạnh rằng việc dạy phát âm không chỉ giúp sinh viên nhận thức về âm thanh mà còn cải thiện khả năng nói của họ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với sinh viên dân tộc thiểu số tại Lai Châu, nơi mà tiếng Anh không phải là ngôn ngữ mẹ đẻ.

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát âm

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến việc học phát âm tiếng Anh của sinh viên dân tộc thiểu số. Các yếu tố này bao gồm: văn hóa dân tộc thiểu số, kỹ năng phát âm, và phương pháp giảng dạy tiếng Anh. Văn hóa có thể ảnh hưởng đến cách sinh viên tiếp cận và học hỏi ngôn ngữ mới. Kỹ năng phát âm của sinh viên cũng bị ảnh hưởng bởi ngôn ngữ mẹ đẻ của họ, điều này dẫn đến những khó khăn trong việc phát âm các âm thanh không tồn tại trong ngôn ngữ của họ.

2.1 Văn hóa dân tộc thiểu số

Văn hóa của các dân tộc thiểu số có thể tạo ra những rào cản trong việc học phát âm tiếng Anh. Sự khác biệt trong cách phát âm và ngữ điệu có thể khiến sinh viên cảm thấy không tự tin khi giao tiếp bằng tiếng Anh. Điều này có thể dẫn đến việc họ ngại ngùng trong việc thực hành và giao tiếp, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phát âm của họ.

2.2 Kỹ năng phát âm

Kỹ năng phát âm của sinh viên dân tộc thiểu số thường không được phát triển đầy đủ do thiếu cơ hội thực hành. Nghiên cứu cho thấy rằng sinh viên thường mắc phải các lỗi phát âm phổ biến như phát âm sai nguyên âm và phụ âm. Những lỗi này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp mà còn làm giảm sự tự tin của sinh viên khi nói tiếng Anh.

III. Giải pháp cải thiện phát âm

Để cải thiện phát âm tiếng Anh cho sinh viên dân tộc thiểu số tại Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu, cần có những giải pháp cụ thể. Việc áp dụng các phương pháp giảng dạy tiếng Anh hiệu quả, kết hợp với việc tạo ra môi trường học tập thân thiện và khuyến khích sinh viên thực hành là rất quan trọng. Ngoài ra, việc sử dụng công nghệ trong giảng dạy cũng có thể giúp sinh viên cải thiện kỹ năng phát âm của mình.

3.1 Phương pháp giảng dạy

Các phương pháp giảng dạy tiếng Anh cần được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của sinh viên dân tộc thiểu số. Việc sử dụng các hoạt động tương tác, trò chơi và bài tập thực hành có thể giúp sinh viên cảm thấy thoải mái hơn khi học phát âm. Hơn nữa, giáo viên cần chú ý đến các lỗi phát âm phổ biến của sinh viên để có thể hướng dẫn và sửa chữa kịp thời.

3.2 Sử dụng công nghệ

Công nghệ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện phát âm tiếng Anh. Việc sử dụng các ứng dụng học ngôn ngữ, video hướng dẫn và phần mềm phát âm có thể giúp sinh viên tự học và thực hành phát âm một cách hiệu quả. Điều này không chỉ giúp sinh viên cải thiện kỹ năng phát âm mà còn tăng cường sự tự tin khi giao tiếp bằng tiếng Anh.

Tổng quan nghiên cứu

Việc học phát âm tiếng Anh đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực giao tiếp của người học, đặc biệt là sinh viên dân tộc thiểu số tại các vùng miền núi như Lai Châu. Tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu, hơn 90% sinh viên thuộc các dân tộc thiểu số, và phần lớn gặp khó khăn trong việc học phát âm tiếng Anh. Mặc dù tiếng Anh là ngôn ngữ quan trọng toàn cầu, việc học phát âm của nhóm sinh viên này vẫn chưa được nghiên cứu sâu rộng. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu xác định các lỗi phát âm điển hình, các nhân tố ảnh hưởng đến việc học phát âm tiếng Anh của sinh viên dân tộc thiểu số tại trường, đồng thời đề xuất các giải pháp cải thiện. Dữ liệu được thu thập từ 85 sinh viên và 3 giảng viên tiếng Anh, sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Nghiên cứu tập trung trong phạm vi Trường Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu, với thời gian khảo sát trong năm học 2017-2018. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tiếng Anh, góp phần cải thiện kỹ năng phát âm, từ đó tăng cường khả năng giao tiếp và hội nhập xã hội của sinh viên dân tộc thiểu số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về phát âm tiếng Anh, bao gồm:

• Lý thuyết về phát âm và các đặc điểm phát âm: Phát âm bao gồm các yếu tố vi phân đoạn (segmental) như nguyên âm, phụ âm và các yếu tố siêu phân đoạn (suprasegmental) như trọng âm, ngữ điệu, nối âm, rút gọn âm. Theo Burns (2003), việc tập trung vào các yếu tố siêu phân đoạn giúp nâng cao khả năng hiểu và giao tiếp hiệu quả hơn.

• Lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến học phát âm: Bao gồm ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ, độ tuổi học, tính cách người học, thái độ và động lực học tập, sự khác biệt ngôn ngữ, trình độ giáo dục, mức độ tiếp xúc với tiếng Anh và kinh nghiệm học phát âm trước đó. Các nghiên cứu của Avery & Ehrlich (1992), Celce-Murcia et al. (1996), Munro & Derwing (1999) được vận dụng để phân tích các nhân tố này.

• Lý thuyết về lỗi phát âm và phân tích lỗi: Lỗi phát âm được phân loại theo các tiêu chí như loại lỗi ngôn ngữ, chiến lược bề mặt, nguồn gốc lỗi (liên ngôn ngữ, nội ngôn ngữ) và ảnh hưởng giao tiếp. Việc phân tích lỗi giúp xác định các khó khăn cụ thể của người học và hướng dẫn phương pháp giảng dạy phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

• Nguồn dữ liệu: Bao gồm bảng câu hỏi khảo sát với 85 sinh viên dân tộc thiểu số, phỏng vấn sâu với 3 giảng viên tiếng Anh tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu, và bài kiểm tra phát âm gồm 35 câu hỏi nhằm xác định lỗi phát âm điển hình.

• Phương pháp chọn mẫu: Sinh viên được chọn ngẫu nhiên từ ba ngành đào tạo gồm sư phạm mầm non, sư phạm tiểu học và đào tạo nghề, đảm bảo tính đại diện cho nhóm nghiên cứu. Giảng viên được chọn theo tiêu chí kinh nghiệm giảng dạy từ 6 năm trở lên.

• Phương pháp phân tích: Dữ liệu định lượng từ bảng câu hỏi và bài kiểm tra được xử lý thống kê mô tả, trình bày dưới dạng bảng số liệu. Dữ liệu định tính từ phỏng vấn được phân tích nội dung, trích dẫn các ý kiến tiêu biểu để làm rõ các vấn đề nghiên cứu.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu diễn ra trong học kỳ hai năm học 2017-2018, phân tích và hoàn thiện luận văn trong vòng 4 tháng tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Lỗi phát âm điển hình: Sinh viên dân tộc thiểu số gặp khó khăn lớn với các âm nguyên âm đơn và đôi, đặc biệt là các cặp âm dài-ngắn như /u:/ và /u/, /i:/ và /i/, cũng như các âm phụ âm cuối như /s/, /z/, /t/, /k/, /v/. Tỷ lệ sai trong bài kiểm tra phát âm các âm này dao động từ 40% đến trên 80%. Ví dụ, 80% sinh viên sai khi phát âm các âm /ei/ và /əʊ/, 71% sai âm /dʒ/, 67% sai âm /æ/.

2. Khó khăn về trọng âm và ngữ điệu: Tỷ lệ sinh viên trả lời sai các bài tập về trọng âm từ và câu lên đến trên 75%, cho thấy việc học trọng âm chưa được chú trọng đúng mức.

3. Các nhân tố ảnh hưởng chính: Theo khảo sát, 100% sinh viên đồng ý rằng sự khác biệt giữa tiếng Anh và tiếng dân tộc thiểu số là nhân tố ảnh hưởng lớn nhất. Tiếp theo là ảnh hưởng của tiếng Việt (76,47%), thiếu môi trường tiếp xúc tiếng Anh (67,49%), thái độ và động lực học tập (83%), và kinh nghiệm học phát âm trước đó (76,47%). Độ tuổi không được xem là nhân tố ảnh hưởng đáng kể trong nhóm nghiên cứu.

4. Phương pháp giảng dạy hiện tại: Giáo viên chủ yếu sử dụng các phương pháp truyền thống như trình bày quy tắc phát âm, luyện tập nghe-nhắc lại, sử dụng hình ảnh trực quan 100%, nhưng ít sử dụng trò chơi, bài hát hay các hoạt động tương tác. Sinh viên mong muốn được áp dụng đa dạng kỹ thuật giảng dạy hơn, đặc biệt là trò chơi, bài hát và các hoạt động giao tiếp.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến các lỗi phát âm của sinh viên dân tộc thiểu số là do sự khác biệt ngôn ngữ mẹ đẻ và tiếng Việt, thiếu môi trường thực hành tiếng Anh, cũng như phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trước đây về ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ và môi trường học tập đến phát âm (Avery & Ehrlich, 1992; Munro & Derwing, 1999). Việc sinh viên không thành thạo IPA và thiếu kỹ năng tự học phát âm cũng làm giảm hiệu quả học tập. Biểu đồ phân bố lỗi phát âm theo loại âm và tỷ lệ sai có thể minh họa rõ nét các khó khăn của sinh viên, giúp giáo viên tập trung cải thiện các điểm yếu cụ thể. Ngoài ra, thái độ và động lực học tập được xác định là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự tiến bộ, phù hợp với lý thuyết của Gardner và Lambert (1972). Việc giáo viên chưa áp dụng đa dạng phương pháp giảng dạy làm giảm sự hứng thú và hiệu quả học tập của sinh viên, do đó cần đổi mới phương pháp để phù hợp với đặc điểm người học dân tộc thiểu số.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực phát âm cho giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về phát âm tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng sử dụng IPA và phương pháp giảng dạy phát âm hiện đại, nhằm giúp giáo viên làm mẫu phát âm chuẩn và hướng dẫn hiệu quả. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng đào tạo.

2. Áp dụng đa dạng phương pháp giảng dạy phát âm: Kết hợp sử dụng trò chơi, bài hát, video, phần mềm hỗ trợ phát âm và các hoạt động giao tiếp thực tế để tăng tính tương tác và hứng thú học tập. Thời gian thực hiện: áp dụng ngay trong các học kỳ tiếp theo; Chủ thể: giáo viên bộ môn.

3. Tạo môi trường thực hành tiếng Anh phong phú: Xây dựng câu lạc bộ tiếng Anh, tổ chức các buổi giao lưu với người bản ngữ qua hình thức trực tuyến hoặc ngoại khóa, khuyến khích sinh viên sử dụng tiếng Anh trong sinh hoạt hàng ngày. Thời gian thực hiện: 1 năm; Chủ thể: nhà trường, phòng công tác sinh viên.

4. Phát triển tài liệu học tập phù hợp với đặc điểm sinh viên dân tộc thiểu số: Soạn thảo tài liệu phát âm có minh họa rõ ràng, dễ hiểu, có chú thích IPA và các bài tập thực hành phù hợp với trình độ và ngôn ngữ mẹ đẻ của sinh viên. Thời gian thực hiện: 1 năm; Chủ thể: tổ biên soạn tài liệu, giáo viên.

5. Khuyến khích sinh viên chủ động học tập và tự luyện phát âm: Tổ chức các buổi hướng dẫn kỹ năng tự học phát âm, sử dụng các ứng dụng học tiếng Anh, đồng thời xây dựng hệ thống đánh giá và phản hồi thường xuyên để sinh viên nhận biết tiến bộ. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: giáo viên, cố vấn học tập.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường cao đẳng, đại học vùng dân tộc thiểu số: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn và các giải pháp giảng dạy phát âm phù hợp với đặc điểm người học dân tộc thiểu số, giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy.

2. Nhà quản lý giáo dục và các cơ quan đào tạo: Thông tin về các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất cải tiến giúp hoạch định chính sách, đầu tư cơ sở vật chất và xây dựng chương trình đào tạo phù hợp.

3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh và nghiên cứu ngôn ngữ: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu sâu về phát âm tiếng Anh, đặc biệt trong bối cảnh đa ngôn ngữ và đa văn hóa.

4. Các tổ chức phát triển giáo dục và hỗ trợ cộng đồng dân tộc thiểu số: Cơ sở để thiết kế các chương trình đào tạo, hỗ trợ kỹ năng ngôn ngữ nhằm nâng cao cơ hội học tập và phát triển nghề nghiệp cho người dân tộc thiểu số.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao sinh viên dân tộc thiểu số lại gặp nhiều khó khăn trong học phát âm tiếng Anh?
   Khó khăn chủ yếu do sự khác biệt ngôn ngữ mẹ đẻ, thiếu môi trường tiếp xúc tiếng Anh, và phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Ví dụ, nhiều sinh viên không thành thạo IPA nên không thể tự học phát âm chính xác.

2. Các lỗi phát âm phổ biến nhất của sinh viên là gì?
   Các lỗi thường gặp gồm nhầm lẫn âm dài và ngắn, bỏ âm cuối, phát âm sai các âm /s/, /z/, /t/, /k/, và lỗi trọng âm từ. Tỷ lệ sai có thể lên đến 80% trong một số âm.

3. Làm thế nào để giáo viên cải thiện việc dạy phát âm cho sinh viên dân tộc thiểu số?
   Giáo viên nên nâng cao năng lực phát âm chuẩn, áp dụng đa dạng phương pháp giảng dạy như trò chơi, bài hát, video, và tạo môi trường giao tiếp thực tế để sinh viên có cơ hội luyện tập.

4. Sinh viên có thể tự cải thiện phát âm như thế nào?
   Sinh viên nên học IPA, luyện nghe và nhắc lại qua các phần mềm, tham gia câu lạc bộ tiếng Anh, và thực hành giao tiếp thường xuyên để nâng cao khả năng phát âm.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các trường khác không?
   Có, mặc dù tập trung tại Lai Châu, các kết quả và đề xuất có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp cho các trường có sinh viên dân tộc thiểu số hoặc học sinh vùng miền núi khác.

Kết luận

• Sinh viên dân tộc thiểu số tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu gặp nhiều khó khăn trong phát âm tiếng Anh, đặc biệt là các âm nguyên âm, phụ âm cuối và trọng âm từ.
• Các nhân tố ảnh hưởng chính bao gồm sự khác biệt ngôn ngữ mẹ đẻ, ảnh hưởng của tiếng Việt, thiếu môi trường tiếp xúc tiếng Anh, thái độ và động lực học tập.
• Phương pháp giảng dạy hiện tại còn hạn chế, chưa khai thác hiệu quả các kỹ thuật đa dạng và môi trường thực hành.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực giáo viên, đổi mới phương pháp giảng dạy, tạo môi trường thực hành và phát triển tài liệu phù hợp.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo và cải thiện chất lượng dạy học tiếng Anh cho sinh viên dân tộc thiểu số trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý và giáo viên nên phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để nâng cao hiệu quả học phát âm tiếng Anh cho sinh viên dân tộc thiểu số.