Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ giao tiếp thiết yếu, đặc biệt tại Việt Nam, nơi tiếng Anh được xem là môn học bắt buộc trong nhiều trường học và đại học. Kỹ năng viết, trong số bốn kỹ năng ngôn ngữ, được đánh giá là một trong những kỹ năng quan trọng nhất ở bậc đại học. Tuy nhiên, nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc phát triển ý tưởng, tổ chức bài viết, sử dụng ngữ pháp và từ vựng chính xác. Theo ước tính, khoảng 120 sinh viên năm ba ngành Ngôn ngữ Anh tại Trường Đại học Quy Nhơn đã tham gia nghiên cứu nhằm khảo sát nhận thức và thực hành viết luận theo nhóm trong các lớp học viết học thuật. Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định nhận thức của sinh viên về hiệu quả của phương pháp viết nhóm, cách thức họ thực hiện hoạt động này trong lớp học, cũng như chỉ ra sự khác biệt giữa nhận thức và thực hành thực tế. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2021-2022, tập trung tại khoa Ngoại ngữ của trường. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng viết học thuật, góp phần cải thiện thành tích học tập và tăng cường động lực học tập của sinh viên.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về nhận thức và thực hành trong giáo dục ngôn ngữ, đặc biệt là lý thuyết về học tập hợp tác (collaborative learning) của Vygotsky và các mô hình viết học thuật. Ba khái niệm chính được sử dụng gồm: (1) Nhận thức (perception) – cách sinh viên hiểu và đánh giá về phương pháp viết nhóm; (2) Thực hành (practice) – hành vi và chiến lược sinh viên áp dụng trong quá trình viết nhóm; (3) Viết hợp tác (collaborative writing) – quá trình hai hoặc nhiều người cùng tham gia tạo ra một văn bản chung, bao gồm các giai đoạn tiền viết, viết và hậu viết. Ngoài ra, nghiên cứu cũng tham khảo các mô hình viết nhóm như viết đơn tác giả theo nhóm, viết tuần tự, viết song song và viết phản ứng để phân tích các hình thức thực hành của sinh viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed-methods), kết hợp phân tích định lượng và định tính nhằm thu thập dữ liệu toàn diện. Cỡ mẫu gồm 120 sinh viên năm ba ngành Ngôn ngữ Anh tại Đại học Quy Nhơn, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện do tính đồng nhất về trình độ và kinh nghiệm học tập. Dữ liệu được thu thập qua ba công cụ chính: bảng hỏi (questionnaire) với 120 sinh viên, thảo luận nhóm tập trung (focus group discussions) gồm 9 nhóm, mỗi nhóm 8-10 sinh viên, và quan sát lớp học (classroom observations) cũng với 9 nhóm tương tự. Thời gian nghiên cứu diễn ra trong năm học 2021-2022. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng thống kê mô tả, trong khi dữ liệu định tính được phân tích nội dung nhằm làm rõ nhận thức và thực hành của sinh viên, cũng như sự khác biệt giữa hai yếu tố này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức tích cực về viết nhóm: Hơn 90% sinh viên đánh giá cao hiệu quả của viết nhóm trong việc cải thiện kỹ năng viết, động lực học tập và tư duy phản biện. Cụ thể, 97,5% sinh viên tự đánh giá khả năng viết ở mức trung bình trước khi tham gia khóa học, nhưng sau khi thực hiện viết nhóm, họ nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt.

  2. Thực hành theo quy trình viết nhóm: Sinh viên thực hiện viết nhóm theo ba giai đoạn chính: tiền viết (brainstorming, lập dàn ý), viết (soạn thảo bản nháp, thảo luận, chỉnh sửa), và hậu viết (phản hồi đồng đẳng, chỉnh sửa cuối cùng). Tuy nhiên, có sự khác biệt nhỏ trong cách phân chia nhiệm vụ và mức độ tham gia của từng thành viên trong nhóm.

  3. Khoảng cách giữa nhận thức và thực hành: Mặc dù sinh viên có nhận thức tích cực, thực tế cho thấy mức độ tham gia của các thành viên không đồng đều, thời gian dành cho việc hiệu đính bản thảo cuối cùng còn hạn chế, và việc sử dụng tiếng mẹ đẻ trong quá trình thảo luận vẫn phổ biến. Khoảng 85% sinh viên thừa nhận sử dụng tiếng mẹ đẻ trong các cuộc trao đổi nhóm.

  4. Khó khăn trong viết nhóm: Một số sinh viên gặp khó khăn trong việc giải quyết mâu thuẫn ý kiến, phân chia công việc không công bằng, và thiếu sự phối hợp hiệu quả, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cuối cùng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy viết nhóm là phương pháp được sinh viên đánh giá cao và có tác động tích cực đến kỹ năng viết học thuật. Việc thực hành theo quy trình viết nhóm giúp sinh viên phát triển kỹ năng tổ chức ý tưởng và phản hồi lẫn nhau, phù hợp với lý thuyết học tập hợp tác. Tuy nhiên, sự khác biệt trong mức độ tham gia và việc sử dụng tiếng mẹ đẻ phản ánh những hạn chế trong việc áp dụng phương pháp này, tương tự với các nghiên cứu trước đây tại các bối cảnh EFL khác. Biểu đồ phân bố mức độ tham gia của thành viên nhóm và bảng thống kê tần suất sử dụng tiếng mẹ đẻ có thể minh họa rõ nét sự chênh lệch này. Những khó khăn về mâu thuẫn và phân chia công việc cũng phù hợp với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy cần có sự hướng dẫn và quản lý nhóm hiệu quả hơn từ phía giảng viên để tối ưu hóa lợi ích của viết nhóm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hướng dẫn kỹ năng làm việc nhóm: Giảng viên cần tổ chức các buổi đào tạo kỹ năng giao tiếp, giải quyết mâu thuẫn và phân chia công việc công bằng nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác trong nhóm. Mục tiêu đạt được trong vòng 1 học kỳ.

  2. Khuyến khích sử dụng tiếng Anh trong thảo luận: Thiết lập quy định và tạo môi trường khuyến khích sinh viên sử dụng tiếng Anh trong suốt quá trình viết nhóm để nâng cao khả năng ngôn ngữ và giảm sự phụ thuộc vào tiếng mẹ đẻ. Thực hiện ngay trong các lớp học hiện tại.

  3. Áp dụng đánh giá đồng đẳng: Kết hợp đánh giá đồng đẳng trong quá trình viết nhóm để tăng tính trách nhiệm và khuyến khích sự tham gia tích cực của tất cả thành viên. Giảng viên cần hướng dẫn và giám sát việc đánh giá này trong mỗi dự án viết nhóm.

  4. Tối ưu hóa thời gian dành cho hiệu đính: Giảng viên nên phân bổ thời gian hợp lý cho các giai đoạn hậu viết, đặc biệt là chỉnh sửa và hiệu đính bản thảo cuối cùng, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Thời gian này cần được lên kế hoạch rõ ràng trong lịch trình học tập.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: Nghiên cứu cung cấp thông tin thực tiễn về nhận thức và thực hành viết nhóm của sinh viên, giúp giảng viên thiết kế và điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.

  2. Sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh: Giúp sinh viên hiểu rõ lợi ích và thách thức của viết nhóm, từ đó nâng cao kỹ năng hợp tác và viết học thuật.

  3. Nhà nghiên cứu giáo dục ngôn ngữ: Cung cấp dữ liệu và phân tích sâu sắc về mối quan hệ giữa nhận thức và thực hành trong học tập hợp tác, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Nhà quản lý giáo dục: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách và chương trình đào tạo nhằm thúc đẩy phương pháp học tập tích cực và phát triển kỹ năng mềm cho sinh viên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Viết nhóm có thực sự giúp cải thiện kỹ năng viết không?
    Có, nghiên cứu cho thấy hơn 90% sinh viên nhận thấy viết nhóm giúp họ nâng cao kỹ năng viết, đặc biệt là trong việc phát triển ý tưởng và chỉnh sửa bài viết.

  2. Sinh viên thường gặp khó khăn gì khi viết nhóm?
    Khó khăn phổ biến gồm phân chia công việc không đều, mâu thuẫn ý kiến và sử dụng tiếng mẹ đẻ trong thảo luận, ảnh hưởng đến hiệu quả hợp tác.

  3. Làm thế nào để khắc phục việc sử dụng tiếng mẹ đẻ trong nhóm?
    Giảng viên nên thiết lập quy định sử dụng tiếng Anh và tạo môi trường thân thiện, khuyến khích sinh viên thực hành tiếng Anh trong suốt quá trình làm việc nhóm.

  4. Viết nhóm có phù hợp với tất cả sinh viên không?
    Không phải tất cả sinh viên đều thích hợp với viết nhóm do sự khác biệt về kỹ năng và tính cách; tuy nhiên, với sự hướng dẫn và quản lý tốt, đa số sinh viên có thể hưởng lợi từ phương pháp này.

  5. Giảng viên nên làm gì để nâng cao hiệu quả viết nhóm?
    Giảng viên cần hướng dẫn kỹ năng làm việc nhóm, tổ chức đánh giá đồng đẳng, phân bổ thời gian hợp lý cho các giai đoạn viết và tạo điều kiện cho sinh viên phản hồi lẫn nhau.

Kết luận

  • Sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh tại Đại học Quy Nhơn có nhận thức tích cực về lợi ích của viết nhóm trong lớp học viết học thuật.
  • Thực hành viết nhóm được thực hiện theo quy trình tiền viết, viết và hậu viết, nhưng có sự khác biệt về mức độ tham gia và sử dụng tiếng mẹ đẻ.
  • Khoảng cách giữa nhận thức và thực hành cho thấy cần có sự can thiệp từ giảng viên để nâng cao hiệu quả hợp tác.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện kỹ năng làm việc nhóm, tăng cường sử dụng tiếng Anh và áp dụng đánh giá đồng đẳng.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về mối quan hệ giữa nhận thức và thực hành trong học tập hợp tác, đồng thời kêu gọi giảng viên áp dụng các khuyến nghị để nâng cao chất lượng giảng dạy.

Hãy áp dụng những kiến thức và giải pháp từ nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng viết học thuật trong môi trường đại học!