Nguyên nhân học thêm của học sinh PTTH tại Quy Nhơn và can thiệp cần thiết từ nhà nước

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT

1. CHƯƠNG 1: ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Vấn đề nghiên cứu

1.2. Câu hỏi nghiên cứu

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.5. Phát biểu đề tài

1.6. Kết cấu của luận văn

2. CHƯƠNG 2: ĐIỂM QUA CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC

2.1. Qui mô của hiện tượng học thêm

2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu học thêm

2.2.1. Các yếu tố vi mô

2.2.2. Các yếu tố vĩ mô

2.3. Phản ứng của chính phủ các nước đối với học thêm

3. CHƯƠNG 3: SỐ LIỆU KHẢO SÁT

3.1. Định nghĩa học thêm

3.2. Thành phố Quy Nhơn

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

4.1. Thống kê chung về hiện tượng học thêm

4.1.1. Tỷ lệ học thêm xét theo khối lớp

4.1.2. Tỷ lệ học thêm xét theo nhóm học lực

4.1.3. Tỷ lệ học thêm xét theo loại hình trường

4.1.4. Tỷ lệ học thêm xét theo môn học

4.1.5. Tỷ lệ học thêm xét theo nhóm thu nhập

4.1.6. Tỷ lệ học thêm xét theo trình độ học vấn của cha mẹ

4.1.7. Tỷ lệ học thêm xét theo số con đi học trong hộ gia đình

4.1.8. Thời gian học thêm

4.2. Nguyên nhân học thêm của học sinh THPT- trường hợp thành phố Quy Nhơn

4.2.1. Học thêm để chuẩn bị thi tốt nghiệp phổ thông, đại học, cao đẳng

4.2.2. Học thêm vì môn học khó

4.2.3. Học thêm vì ở lớp không có thời gian giải bài tập hay thực hành

4.2.4. Học thêm vì sợ thua kém bạn bè

4.2.5. Học thêm vì thích môn học

4.2.6. Học thêm vì không có khả năng tự học

4.2.7. Học thêm vì thầy cô giảng không hiểu

4.3. Tác động của học thêm đối với đời sống kinh tế xã hội

4.3.1. Học thêm tạo gánh nặng chi phí cho các hộ gia đình và làm tăng bất bình đẳng trong giáo dục

4.3.2. Học thêm góp phần gây ra sự quá tải ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của học sinh

4.3.3. Ảnh hưởng của việc dạy thêm đối với giáo viên

5. CHƯƠNG 5: GỢI Ý CHÍNH SÁCH

5.1. Tính cần thiết cho những can thiệp của nhà nước đối với hoạt động dạy thêm, học thêm

5.2. Thảo luận về những giải pháp đã được cân nhắc và thực hiện

5.3. Gợi ý chính sách

5.3.1. Giải pháp toàn diện

5.3.2. Trong ngắn và trung hạn

5.3.3. Trong dài hạn

TÀI LIỆU THAM KHẢO

MỤC LỤC PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Bảng câu hỏi điều tra dành cho học sinh

Phụ lục 2: Bảng câu hỏi điều tra dành cho giáo viên

Phụ lục 3: Phiếu đồng ý tham gia nghiên cứu

Phụ lục 4: Số liệu thống kê mẫu giáo viên

Phụ lục 5: Số liệu thống kê mẫu học sinh

Phụ lục 6: Tỷ lệ học thêm của từng khối lớp phân theo học lực

Phụ lục 7: Thu nhập trung bình hộ gia đình phân theo loại hình trường

Phụ lục 8: Số con đi học trong gia đình phân theo loại hình trường

Phụ lục 9: Tỷ lệ cha mẹ có trình độ từ đại học trở lên phân theo loại hình trường

Phụ lục 10: Lý do hoàn toàn không đi học thêm

Phụ lục 11: Số con đi học phân theo trình độ học vấn của cha, mẹ

Phụ lục 12: Thu nhập trung bình của hộ gia đình theo trình độ học vấn của cha, mẹ

Phụ lục 13: Lý do học thêm phân theo nhóm học lực

Phụ lục 14: Lý do học thêm phân theo khối lớp

Phụ lục 15: Giáo viên dạy thêm qua trả lời của học sinh

Phụ lục 16: Ý kiến học sinh về tác dụng tích cực của học thêm

Phụ lục 17: Ý kiến giáo viên về tác dụng tích cực của học thêm đối với học sinh

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU

DANH MỤC HÌNH VẼ

I. Nguyên nhân học thêm của học sinh PTTH tại Quy Nhơn

Nhu cầu học thêm của học sinh PTTH tại Quy Nhơn xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong những nguyên nhân chính là áp lực từ hệ thống giáo dục hiện tại, nơi mà việc thi cử và đánh giá học sinh chủ yếu dựa vào kiến thức lý thuyết. Học sinh cảm thấy cần phải bổ sung kiến thức để chuẩn bị cho các kỳ thi tốt nghiệp và đại học. Theo nghiên cứu, nhiều học sinh tham gia học thêm để cải thiện điểm số và tăng khả năng cạnh tranh trong việc xin vào các trường đại học. Điều này dẫn đến một thực trạng là học sinh không chỉ học trong giờ mà còn phải tham gia các lớp học ngoài giờ, tạo ra gánh nặng cho cả học sinh và phụ huynh. Hơn nữa, sự thiếu hụt trong chương trình giảng dạy chính thức cũng là một yếu tố thúc đẩy nhu cầu học thêm. Học sinh thường cảm thấy không đủ thời gian để thực hành và giải bài tập trong lớp học chính thức, do đó họ tìm đến các lớp học thêm để được hỗ trợ thêm. Một số học sinh cũng tham gia học thêm vì lý do cá nhân, như mong muốn nâng cao kỹ năng trong môn học yêu thích hoặc để không bị thua kém bạn bè.

1.1. Tình hình học tập và áp lực thi cử

Tình hình học tập tại Quy Nhơn cho thấy áp lực thi cử là một trong những yếu tố chính dẫn đến nhu cầu học thêm. Hệ thống giáo dục hiện tại tập trung vào việc đánh giá học sinh qua các kỳ thi, điều này khiến cho học sinh cảm thấy cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng hơn. Theo một khảo sát, khoảng 70% học sinh cho biết họ tham gia học thêm chủ yếu để chuẩn bị cho các kỳ thi tốt nghiệp và đại học. Điều này không chỉ tạo ra áp lực cho học sinh mà còn làm gia tăng sự cạnh tranh giữa các em. Hơn nữa, việc thiếu các phương pháp giảng dạy hiện đại trong trường học cũng khiến cho học sinh cảm thấy cần phải tìm kiếm thêm kiến thức từ bên ngoài. Sự phát triển của học thêm không chỉ là một phản ứng tự nhiên trước áp lực thi cử mà còn phản ánh những bất cập trong hệ thống giáo dục hiện tại.

1.2. Vai trò của phụ huynh và xã hội

Phụ huynh đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định nhu cầu học thêm của học sinh. Nhiều phụ huynh tin rằng việc cho con em tham gia học thêm sẽ giúp các em có được lợi thế trong học tập và thi cử. Theo khảo sát, khoảng 65% phụ huynh cho biết họ sẵn sàng chi trả cho các lớp học thêm để đảm bảo rằng con cái họ có thể đạt được thành tích tốt. Tuy nhiên, điều này cũng tạo ra một gánh nặng tài chính cho nhiều gia đình, đặc biệt là những gia đình có thu nhập thấp. Sự phát triển của học thêm cũng phản ánh một phần nhu cầu của xã hội về việc nâng cao chất lượng giáo dục. Khi mà hệ thống giáo dục công lập chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh, học thêm trở thành một giải pháp tạm thời để bù đắp cho những thiếu hụt trong giáo dục chính thức.

II. Tác động của học thêm đối với học sinh và xã hội

Mặc dù học thêm mang lại nhiều lợi ích cho học sinh, như nâng cao thành tích học tập và khả năng thi cử, nhưng nó cũng tạo ra nhiều tác động tiêu cực. Một trong những tác động tiêu cực lớn nhất là sự gia tăng bất bình đẳng trong giáo dục. Những học sinh có điều kiện tài chính tốt có thể tham gia nhiều lớp học thêm hơn, trong khi những học sinh có hoàn cảnh khó khăn lại không có cơ hội tương tự. Điều này dẫn đến sự chênh lệch trong thành tích học tập và cơ hội vào đại học. Hơn nữa, việc học thêm quá nhiều có thể gây ra áp lực tâm lý cho học sinh, dẫn đến tình trạng căng thẳng và lo âu. Nghiên cứu cho thấy rằng khoảng 40% học sinh cảm thấy áp lực từ việc học thêm, điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần và sự phát triển toàn diện của các em. Do đó, cần có sự can thiệp từ nhà nước để điều chỉnh hoạt động học thêm theo hướng tích cực.

2.1. Ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục

Sự phát triển của học thêm có thể ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục chính thức. Khi học sinh dành quá nhiều thời gian cho học thêm, họ có thể bỏ lỡ những kiến thức quan trọng trong chương trình học chính thức. Điều này dẫn đến việc học sinh không phát triển được các kỹ năng cần thiết cho tương lai, như khả năng tư duy sáng tạo và khả năng tự học. Hơn nữa, giáo viên trong trường cũng có thể bị ảnh hưởng bởi hiện tượng này, khi mà họ cảm thấy áp lực phải cạnh tranh với các lớp học thêm. Điều này có thể dẫn đến việc giáo viên không chú trọng đến việc phát triển phương pháp giảng dạy hiệu quả, mà chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức để chuẩn bị cho kỳ thi.

2.2. Giải pháp từ nhà nước

Để điều chỉnh hoạt động học thêm theo hướng tích cực, nhà nước cần có những chính sách phù hợp. Một trong những giải pháp quan trọng là cải cách hệ thống giáo dục, tập trung vào việc đổi mới mục tiêu giáo dục và phương pháp giảng dạy. Cần có sự phối hợp giữa các trường học và các trung tâm học thêm để đảm bảo rằng nội dung học tập không bị trùng lặp và học sinh có thể nhận được sự hỗ trợ tốt nhất. Hơn nữa, nhà nước cũng cần có các chính sách hỗ trợ tài chính cho những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, giúp họ có cơ hội tiếp cận với các lớp học thêm. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho gia đình mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

III. Gợi ý chính sách can thiệp từ nhà nước

Để giải quyết vấn đề học thêm tại Quy Nhơn, nhà nước cần có những can thiệp mạnh mẽ và hiệu quả. Một trong những gợi ý chính sách là cần có sự đổi mới trong cách đánh giá học sinh. Thay vì chỉ dựa vào điểm số trong các kỳ thi, cần có các phương pháp đánh giá toàn diện hơn, bao gồm cả khả năng tư duy sáng tạo và kỹ năng thực hành. Điều này sẽ giúp học sinh không cảm thấy áp lực phải tham gia học thêm để đạt được điểm số cao. Bên cạnh đó, cần có sự quản lý chặt chẽ hơn đối với các trung tâm học thêm, đảm bảo rằng chất lượng giảng dạy được duy trì và không có hiện tượng lạm dụng. Nhà nước cũng nên khuyến khích các trường học tổ chức các hoạt động ngoại khóa và các lớp học bổ trợ trong trường, giúp học sinh có thêm cơ hội học tập mà không cần phải tham gia học thêm bên ngoài.

3.1. Đổi mới phương pháp giảng dạy

Đổi mới phương pháp giảng dạy là một trong những giải pháp quan trọng để giảm bớt nhu cầu học thêm. Các trường học cần áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại, khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động. Việc sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng có thể giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng hơn. Hơn nữa, giáo viên cần được đào tạo để phát triển các kỹ năng giảng dạy hiệu quả, giúp học sinh không chỉ học thuộc mà còn hiểu sâu về kiến thức.

3.2. Chính sách hỗ trợ tài chính

Chính sách hỗ trợ tài chính cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn là một giải pháp cần thiết để đảm bảo rằng mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục chất lượng. Nhà nước có thể xem xét việc cấp học bổng cho những học sinh có thành tích tốt nhưng gặp khó khăn về tài chính, hoặc hỗ trợ chi phí cho các lớp học thêm. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho gia đình mà còn tạo điều kiện cho học sinh phát triển toàn diện hơn.

Nghiên cứu nguyên nhân học thêm của học sinh PTTH tại Quy Nhơn và các can thiệp từ nhà nước