Tổng quan nghiên cứu
Trong vòng 10 năm trở lại đây, ngành dịch vụ rạp chiếu phim tại Việt Nam, đặc biệt là tại TP.HCM, đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc. Theo số liệu của Tập đoàn Giải trí đa phương tiện CGV, doanh thu phòng vé tại Việt Nam tăng từ 5 triệu USD năm 2006 lên 130 triệu USD năm 2016, và dự kiến đạt 200 triệu USD vào năm 2018. Tại TP.HCM, hiện có 48 rạp chiếu phim thuộc 9 thương hiệu khác nhau, chiếm khoảng 30% tổng số rạp trên cả nước. Sự gia tăng mật độ rạp chiếu phim tạo ra áp lực cạnh tranh gay gắt, đòi hỏi các rạp phải hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định chọn rạp của khán giả để xây dựng chiến lược phù hợp.
Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định chọn rạp xem phim của khán giả TP.HCM, đánh giá mức độ tác động của các yếu tố này cũng như đặc điểm khách hàng, từ đó đề xuất giải pháp marketing hiệu quả cho các nhà quản lý rạp chiếu phim. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi TP.HCM từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2018, với đối tượng khảo sát là khán giả trên 18 tuổi đã xem phim tại rạp ít nhất một lần trong tháng gần nhất.
Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ nằm ở việc cung cấp cơ sở lý thuyết về hành vi người tiêu dùng trong lĩnh vực dịch vụ giải trí mà còn hỗ trợ thực tiễn cho các rạp chiếu phim trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ, thu hút và giữ chân khách hàng, góp phần tăng doanh thu và phát triển bền vững trong thị trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích hành vi người tiêu dùng trong lựa chọn rạp chiếu phim:
Thuyết hành động hợp lý (TRA): Mô hình này cho rằng ý định hành vi của người tiêu dùng chịu ảnh hưởng bởi thái độ đối với hành vi và chuẩn chủ quan (ảnh hưởng xã hội). Ý định hành vi là biến phụ thuộc được dự đoán bởi thái độ cá nhân và sự tác động của người xung quanh.
Thuyết hành vi hoạch định (TPB): Mở rộng từ TRA, TPB bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, tức là cảm nhận của người tiêu dùng về khả năng kiểm soát hành vi của mình. Lý thuyết này giúp giải thích tốt hơn các hành vi không hoàn toàn hợp lý hoặc bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
Lý thuyết giá trị cảm nhận khách hàng: Giá trị cảm nhận được định nghĩa là sự so sánh giữa lợi ích nhận được và chi phí bỏ ra, bao gồm cả chi phí tiền bạc và chi phí cơ hội như thời gian, công sức. Mô hình đo lường giá trị cảm nhận gồm các thành phần: chất lượng sản phẩm/dịch vụ, giá cả, giá trị cảm xúc và giá trị xã hội. Các yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định lựa chọn và lòng trung thành của khách hàng.
Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: nhận biết thương hiệu, chất lượng sản phẩm chính (dịch vụ chiếu phim và đồ ăn kèm), chiêu thị (marketing và khuyến mãi), chất lượng cơ sở vật chất, vị trí thuận tiện, và ảnh hưởng xã hội.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện theo ba giai đoạn chính:
Giai đoạn tổng kết lý thuyết: Sử dụng phương pháp mô tả, phân tích, tổng hợp các lý thuyết và nghiên cứu trước đây về hành vi người tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn rạp chiếu phim.
Giai đoạn nghiên cứu sơ bộ: Thực hiện nghiên cứu định tính bằng phỏng vấn trực tiếp nhằm khám phá và xác nhận các thành phần thang đo các yếu tố ảnh hưởng, đồng thời hoàn thiện các biến quan sát.
Giai đoạn nghiên cứu chính thức: Thực hiện nghiên cứu định lượng với cỡ mẫu khoảng 400-500 khán giả tại TP.HCM, sử dụng phương pháp chọn mẫu phi xác suất thuận tiện. Dữ liệu được thu thập qua khảo sát trực tiếp và online, sau đó phân tích bằng phần mềm SPSS 20. Các kỹ thuật phân tích bao gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy bội để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu, cũng như kiểm định sự khác biệt ý định lựa chọn theo đặc điểm nhân khẩu học bằng T-test và ANOVA.
Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2018, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và phân tích chính xác các yếu tố ảnh hưởng đến ý định chọn rạp xem phim của khán giả TP.HCM.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Chất lượng sản phẩm chính là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định chọn rạp xem phim với hệ số hồi quy β = 0,354. Điều này bao gồm chất lượng phim chiếu, dịch vụ đồ ăn, nước uống và trải nghiệm xem phim tại rạp.
Chiêu thị (marketing và khuyến mãi) đứng thứ hai với β = 0,239. Các chương trình khuyến mãi, sự kiện đặc biệt như xem bóng đá, giao lưu diễn viên, và hoạt động truyền thông trên mạng xã hội góp phần thu hút khách hàng.
Thương hiệu rạp chiếu phim có ảnh hưởng tích cực với β = 0,159. Việc xây dựng thương hiệu uy tín, tạo điểm nhấn riêng biệt giúp khách hàng nhận diện và tin tưởng lựa chọn rạp.
Chất lượng cơ sở vật chất như ghế ngồi thoải mái, không gian sạch sẽ, thiết bị chiếu phim hiện đại cũng đóng vai trò quan trọng với β = 0,140.
Vị trí thuận tiện có ảnh hưởng nhỏ nhất trong các yếu tố chính với β = 0,134, nhưng vẫn là yếu tố cần được chú trọng, đặc biệt là về bãi đỗ xe và sự kết nối với các dịch vụ khác trong khu vực.
Ngoài ra, phân tích sự khác biệt theo đặc điểm khách hàng cho thấy ý định chọn rạp có sự khác biệt rõ rệt theo giới tính và nghề nghiệp, trong khi nhóm tuổi không tạo ra sự khác biệt đáng kể.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của chất lượng sản phẩm và chiến lược chiêu thị trong việc thu hút khách hàng. Việc tập trung nâng cao chất lượng phim chiếu và dịch vụ đi kèm giúp tạo ra trải nghiệm tích cực, từ đó tăng ý định lựa chọn rạp.
Chiêu thị hiệu quả không chỉ giúp tăng nhận diện thương hiệu mà còn kích thích hành vi mua vé thông qua các chương trình khuyến mãi và sự kiện đặc biệt. Thương hiệu rạp chiếu phim đóng vai trò như một tín hiệu đảm bảo chất lượng, tạo sự yên tâm cho khách hàng.
Chất lượng cơ sở vật chất và vị trí thuận tiện tuy có ảnh hưởng thấp hơn nhưng không thể xem nhẹ, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh cao và nhu cầu ngày càng khắt khe của khách hàng. Các rạp cần duy trì và nâng cấp cơ sở vật chất để đáp ứng kỳ vọng của khán giả.
Việc ý định chọn rạp khác biệt theo giới tính và nghề nghiệp cho thấy các chiến lược marketing cần được cá nhân hóa, phù hợp với từng nhóm khách hàng để tối ưu hiệu quả.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (β), bảng phân tích hồi quy và bảng so sánh ý định chọn rạp theo nhóm nhân khẩu học để minh họa rõ ràng các phát hiện.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường chất lượng sản phẩm chính: Các rạp cần liên tục cập nhật phim mới, đa dạng thể loại phù hợp với thị hiếu khán giả TP.HCM. Đồng thời, nâng cao chất lượng dịch vụ đồ ăn, nước uống, đặc biệt là bắp rang bơ và nước ngọt. Phát triển hệ thống đặt vé online tiện lợi, giảm thiểu thời gian chờ đợi. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng, chủ thể: Ban quản lý rạp và bộ phận vận hành.
Đẩy mạnh hoạt động chiêu thị và marketing: Tổ chức các chương trình khuyến mãi định kỳ, sự kiện giao lưu diễn viên, xem bóng đá tại rạp để tạo sự hấp dẫn. Tăng cường truyền thông trên mạng xã hội như Facebook, Instagram để cập nhật thông tin nhanh chóng và tương tác với khách hàng. Thời gian thực hiện: liên tục, chủ thể: Phòng Marketing.
Xây dựng và củng cố thương hiệu rạp: Tạo điểm nhấn riêng biệt về màu sắc, phong cách phục vụ và trải nghiệm khách hàng để khách hàng dễ nhận diện và ghi nhớ. Đầu tư vào quảng bá thương hiệu qua các kênh truyền thông đại chúng và sự kiện cộng đồng. Thời gian thực hiện: 12 tháng, chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng Marketing.
Nâng cấp cơ sở vật chất và dịch vụ tiện ích: Đầu tư trang thiết bị chiếu phim hiện đại, cải thiện ghế ngồi, không gian rạp sạch sẽ, thoáng mát. Cải thiện bãi đỗ xe, phối hợp với các dịch vụ trong trung tâm thương mại để tạo thuận tiện tối đa cho khách hàng. Thời gian thực hiện: 12-18 tháng, chủ thể: Ban quản lý và bộ phận kỹ thuật.
Phân tích và cá nhân hóa chiến lược theo nhóm khách hàng: Nghiên cứu sâu hơn về đặc điểm nhân khẩu học để thiết kế các chương trình phù hợp với từng nhóm giới tính, nghề nghiệp nhằm tăng hiệu quả thu hút và giữ chân khách hàng. Thời gian thực hiện: 6 tháng, chủ thể: Phòng Nghiên cứu thị trường và Marketing.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản lý và chủ rạp chiếu phim: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chiến lược marketing, nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển thương hiệu, giúp tăng doanh thu và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường TP.HCM.
Chuyên gia nghiên cứu thị trường và hành vi người tiêu dùng: Luận văn hệ thống hóa các lý thuyết hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực dịch vụ giải trí, cung cấp dữ liệu thực nghiệm và mô hình nghiên cứu có thể áp dụng cho các nghiên cứu tương tự.
Sinh viên và học giả ngành Kinh doanh thương mại, Marketing: Tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng, cách xây dựng mô hình nghiên cứu và phân tích dữ liệu trong lĩnh vực dịch vụ.
Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức phát triển ngành giải trí: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng giúp xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngành dịch vụ rạp chiếu phim, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định chọn rạp xem phim tại TP.HCM?
Chất lượng sản phẩm chính, bao gồm chất lượng phim và dịch vụ đi kèm, có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số β = 0,354, theo kết quả phân tích hồi quy.Chiêu thị có vai trò như thế nào trong việc thu hút khách hàng?
Chiêu thị với các chương trình khuyến mãi, sự kiện đặc biệt và truyền thông mạng xã hội giúp tăng nhận diện thương hiệu và kích thích hành vi mua vé, ảnh hưởng với β = 0,239.Thương hiệu rạp chiếu phim ảnh hưởng ra sao đến quyết định của khách hàng?
Thương hiệu tạo sự tin tưởng và yên tâm cho khách hàng, giúp xây dựng lòng trung thành, có ảnh hưởng tích cực với β = 0,159.Có sự khác biệt nào về ý định chọn rạp theo nhóm nhân khẩu học không?
Có sự khác biệt rõ rệt theo giới tính và nghề nghiệp, trong khi nhóm tuổi không tạo ra sự khác biệt đáng kể trong ý định chọn rạp.Làm thế nào để các rạp chiếu phim cải thiện trải nghiệm khách hàng?
Nâng cấp cơ sở vật chất như ghế ngồi, thiết bị chiếu phim, không gian sạch sẽ, đồng thời phát triển dịch vụ tiện ích như bãi đỗ xe rộng rãi và hệ thống đặt vé online giúp cải thiện trải nghiệm khách hàng.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định chọn rạp xem phim của khán giả TP.HCM: chất lượng sản phẩm chính, chiêu thị, thương hiệu, chất lượng cơ sở vật chất và vị trí thuận tiện.
- Chất lượng sản phẩm chính là yếu tố có tác động mạnh nhất, nhấn mạnh vai trò của dịch vụ chiếu phim và đồ ăn kèm trong việc thu hút khách hàng.
- Chiêu thị và thương hiệu đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh và kích thích hành vi tiêu dùng.
- Sự khác biệt ý định chọn rạp theo giới tính và nghề nghiệp cho thấy cần có chiến lược marketing cá nhân hóa.
- Các đề xuất nghiên cứu cung cấp hướng đi cụ thể cho các nhà quản lý rạp chiếu phim nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Next steps: Triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ và chiêu thị, đồng thời tiến hành nghiên cứu sâu hơn về đặc điểm khách hàng để cá nhân hóa chiến lược marketing.
Call-to-action: Các nhà quản lý rạp chiếu phim tại TP.HCM nên áp dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh, đồng thời tiếp tục theo dõi và cập nhật xu hướng tiêu dùng để duy trì lợi thế cạnh tranh.