I. Tổng Quan Nghiên Cứu Định Giá Tài Sản tại ĐH Kinh Tế
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà phục hồi và đạt tốc độ tăng trưởng cao so với các nước trong khu vực. Cổ phiếu luôn là loại chứng khoán được nhiều nhà đầu tư quan tâm nhất. Việc xác định giá trị nội tại của cổ phiếu là mục tiêu của việc phân tích và định giá cổ phiếu. Phân tích và định giá cổ phiếu ngày càng thể hiện vai trò quan trọng đối với các chủ thể tham gia trên thị trường chứng khoán như doanh nghiệp, nhà tư vấn và nhà đầu tư. Một thị trường chứng khoán còn non trẻ như ở Việt Nam càng cần công tác phân tích và định giá cổ phiếu phải thật chính xác, thực tiễn để nâng cao tính an toàn, khả năng sinh lời trong đầu tư. Đã có rất nhiều các nghiên cứu cả về góc độ lý thuyết và thực nghiệm về đề tài phân tích và định giá cổ phiếu.
1.1. Tầm quan trọng của định giá tài sản trong đầu tư
Phân tích và định giá cổ phiếu (phân tích cơ bản) là phương pháp phân tích cổ phiếu dựa vào các nhân tố mang tính chất nền tảng có tác động hoặc dẫn tới sự thay đổi giá cả của cổ phiếu nhằm chỉ ra giá trị thực của cổ phiếu trên thị trường. Sự chênh lệch của giá trị thị trường so với giá trị thực của một cổ phiếu chính là cơ hội để đầu tư. Phân tích cơ bản gồm hai quá trình: Phân tích cổ phiếu và định giá cổ phiếu.
1.2. Các nghiên cứu về định giá tài sản trên thế giới
Các nghiên cứu của các tác giả nước ngoài như Louis K. Chan, Josef Lakonishok, Theodore Sougiannis (1999) và Campbell, Shiller (1998) đã tập trung nghiên cứu và phát triển công tác định giá cổ phiếu, hay như công trình “Investment Valuation” của Aswath Damodaran (2002) đi sâu vào vấn đề phân tích hiệu quả các mô hình định giá. Đặc biệt hơn cả là công trình nghiên cứu “Empirical Asset Pricing” đạt giải Nobel của ba nhà khoa học người Mỹ Eugene Fama, Lars Peter Hansen và Robert Shiller, đã chỉ ra rằng có thể dự báo chính xác giá cổ phiếu trong mục tiêu trung và dài hạn, điều này cũng phù hợp với quan điểm chung về phân tích và định giá cổ phiếu.
II. Vấn Đề Nghiên Cứu Định Giá Cổ Phiếu tại Việt Nam
Thực tế ở Việt Nam việc phân tích, định giá cổ phiếu vẫn chưa được coi trọng đúng mức, nên chưa có nhiều những công trình nghiên cứu, hay những đề tài khoa học mang tính hàn lâm chuyên sâu vào vấn đề này. Về cấp bậc bảo vệ luận án tiến sỹ, có công trình khoa học “Luận cứ khoa học về phương pháp định giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam” của TS. Tác giả đã nghiên cứu những phương pháp định giá cổ phiếu phổ thông trên thế giới và khu vực, từ đó rút ra những yếu tố chung nhất có thể áp dụng vào Việt Nam.
2.1. Hạn chế trong phân tích tài chính và định giá tài sản
Việc đổi mới phương thức và cách tính giá hiện nay chưa chuẩn xác dẫn tới việc xác định sai giá trị, cũng như không sát với nhu cầu thực tiễn của thị trường. Đây là một thách thức với những nhà phân tích làm cách nào để lựa chọn những phương pháp định giá đúng và phù hợp nhất với điều kiện của thị trường chứng khoán Việt Nam. Mặt khác phân tích, định giá cổ phiếu mang nặng dấu ấn cá nhân, quan điểm chủ quan cũng như phụ thuộc vào trình độ chuyên môn của người phân tích, nên còn tồn tại những góc nhìn đa chiều, những mặt được và chưa được trong kết quả định giá.
2.2. Các nghiên cứu về định giá cổ phiếu tại Việt Nam
Đinh Thị Hiền Linh đã đi sâu phân tích và định giá cổ phiếu ngành bất động sản trên sàn HOSE với luận văn thạc sỹ “Phân tích giá trị nội tại cổ phiếu ngành bất động sản niêm yết tại HOSE”. Năm 2010, một số những luận văn cấp đại học của các sinh viên trường Đại học Ngoại thương cũng đã đề cập đến phân tích và định giá cổ phiếu công ty như: Nguyễn Ngọc Bách với đề tài “Phân tích và định giá cổ phiếu VIS của CTCP thép Việt Ý”, Tào Thị Việt Hà với đề tài “Phân tích và định giá cổ phiếu của CTCP Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp Sông Đà” và Trần Thế Thành với đề tài “Phân tích và định giá cổ phiếu của CTCP Tập đoàn Đại Dương”.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Định Giá Tài Sản Hiệu Quả
Dựa trên các nghiên cứu hiện tại về Phân tích và định giá cổ phiếu tại Việt Nam, có rất nhiều khoảng trống để các học viên nghiên cứu liên quan đến việc phân tích, lựa chọn phương pháp định giá sao cho phù hợp nhất với thực tiễn cổ phiếu tại thị trường trong nước. Cụ thể về cổ phiếu HPG của CTCP Tập đoàn Hòa Phát, cũng đã có nhiều báo cáo phân tích, nhiều nghiên cứu phân tích định giá cổ phiếu và thậm chí phân tích và định giá công ty. Những nghiên cứu này cũng đã làm rõ quy trình phân tích và định giá, đưa ra kết quả định giá khá khả quan so với tình hình thực tế của công ty, tuy nhiên vẫn chưa có nhiều tính mới trong cách tiếp cận.
3.1. Phân tích vĩ mô và ngành trong định giá doanh nghiệp
Phân tích cổ phiếu là cách tiếp cận từ trên xuống qua ba bước: Phân tích nền kinh tế, phân tích ngành và phân tích công ty. Phân tích nền kinh tế: Tăng trưởng kinh tế thế giới có thể ảnh hưởng đến tình hình kinh tế trong nước, đến triển vọng xuất nhập khẩu của ngành và công ty. Cạnh tranh về giá từ các đối thủ cạnh tranh nước ngoài mà công ty phải đương đầu, hay lợi nhuận mà công ty đạt được từ đầu tư nước ngoài.
3.2. Phân tích công ty và mô hình định giá
Tỷ giá hối đoái giữa đồng tiền trong nước và đồng tiền các nước khác. Tỷ giá hối đoái ảnh hưởng đến xu hướng xuất nhập khẩu, xu hướng tích lũy và đầu tư của nền kinh tế. Biến động của thị trường chứng khoán có liên quan chặt chẽ tới nền kinh tế vĩ mô trong nước. Nên việc phân tích kinh tế vĩ mô là nhằm đánh giá môi trường kinh doanh và tác động của môi trường kinh doanh đến hoạt động và kết quả kinh doanh của công ty, từ đó tác động đến giá cổ phiếu của công ty.
IV. Ứng Dụng Mô Hình Định Giá Cổ Phiếu HPG tại NEU
Đối tượng lựa chọn định giá là cổ phiếu HPG của CTCP Tập đoàn Hòa Phát. Tập đoàn Hòa Phát là một trong những Tập đoàn sản xuất công nghiệp tư nhân hàng đầu Việt Nam. Khởi đầu từ một công ty chuyên buôn bán các loại máy xây dựng từ tháng 8/1992, Hòa Phát lần lượt mở rộng sang các lĩnh vực Nội thất (1995), Ống thép (1996), Thép (2000), Điện lạnh (2001), Bất động sản (2001). Năm 2007, Hòa Phát tái cấu trúc theo mô hình Tập đoàn, trong đó CTCP Tập đoàn Hòa Phát giữ vai trò là công ty mẹ cùng các công ty thành viên và công ty liên kết.
4.1. Giới thiệu về Tập đoàn Hòa Phát HPG
Ngày 15/11/2007, Hòa Phát chính thức niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam với mã chứng khoán HPG. Với mong muốn tìm được giá trị hợp lý của cổ phiếu HPG, và từ đó có thể đề xuất biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác định giá cổ phiếu niêm yết trên thị trường. Học viên xin chọn đề tài “Phân tích và định giá cổ phiếu HPG của CTCP Tập đoàn Hòa Phát” làm đề tài nghiên cứu.
4.2. Phân tích tài chính doanh nghiệp Hòa Phát
GDP tăng trưởng nhanh cho thấy nền kinh tế đang mở rộng với cơ hội to lớn cho doanh nghiệp gia tăng doanh số và lợi nhuận. Tỷ lệ thất nghiệp đo lường mức độ hoạt động hết công suất của nền kinh tế. Lạm phát là sự mất giá của đồng tiền, nó là một vấn đề rất nhạy cảm và tác động rất lớn đến nền kinh tế nói chung và hoạt động đầu tư nói riêng. Lạm phát tác động đến đầu tư thông qua lãi suất, tăng trưởng kinh tế. Lạm phát ở mức thấp sẽ khuyến khích đầu tư và sử dụng các nguồn lực, ngược lại, lạm phát quá cao sẽ làm giảm tăng trưởng và hạn chế đầu tư.
V. Kết Quả Nghiên Cứu và Kiến Nghị Định Giá Tài Sản
Mức lãi suất có lẽ là yếu tố kinh tế vĩ mô quan trọng nhất cần xem xét trong phân tích đầu tư. Sự gia tăng lãi suất có xu hướng là những tin xấu đối với thị trường cổ phiếu. Có nhiều mức lãi suất khác nhau trong nền kinh tế, các mức lãi suất này có xu hướng biến thiên cùng nhau, vì thế các nhà kinh tế thường thảo luận ở một mức lãi suất đại diện. Thâm hụt ngân sách nhà nước là chênh lệch giữa thu và chi ngân sách của chính phủ. Bất kỳ mức thiếu hụt ngân sách nào cũng phải được bù đắp bằng vay mượn của chính phủ.
5.1. Ảnh hưởng của chính sách tài khóa và tiền tệ
Các nhà kinh tế tin rằng vay mượn chính phủ thái quá sẽ “chèn lấn” vay mượn tư nhân và đầu tư bằng cách buộc lãi suất tăng lên và ức chế đầu tư kinh doanh. Chính sách tài khóa: Sử dụng chi tiêu và thu thuế của chính phủ cho mục đích cụ thể là bình ổn nền kinh tế, có ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế của một đất nước. Các điều kiện về kinh tế chính sách này tác động sẽ ảnh hưởng đến tất cả các ngành và các công ty trong nền kinh tế.
5.2. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả định giá tài sản
Chính sách tiền tệ liên quan đến việc điều chỉnh cung tiền để ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô. Các nhà kinh tế cho rằng chính sách tiền tệ đóng một vai trò quan trọng trong biến động giá chứng khoán. Chính sách tiền tệ mở rộng: Nếu lượng cung tiền mở rộng sẽ dẫn đến một sự gia tăng trong tiêu dùng hàng hóa cũng như làm gia tăng việc sử dụng các tài sản tài chính mà cổ phiếu là một trong số đó. Chính sách tiền tệ thắt chặt có thể được tiến hành thông qua việc tăng lãi suất chính sách ví dụ như lãi suất cơ bản, dẫn đến việc tăng lãi suất thị trường được sử dụng để chiết khấu dòng tiền trong mô hình định giá. Điều này dẫn đến giá cổ phiếu giảm đi.
