I. Đặt Vấn Đề
Vùng đầu mặt là một trong những khu vực có cấu trúc giải phẫu phức tạp nhất, ảnh hưởng lớn đến diện mạo của con người. Mọi tổn thương, dù lớn hay nhỏ, đều yêu cầu phương pháp phẫu thuật tạo hình thích hợp. Tổn khuyết vùng này thường do bỏng, chấn thương, bệnh lý hoặc dị tật bẩm sinh, và việc khắc phục chúng là một thách thức lớn cho các phẫu thuật viên. Khó khăn chính nằm ở việc lựa chọn chất liệu tạo hình phù hợp với tổn thương. Hệ mạch thái dương nông (HMTDN) cung cấp nhiều loại tổ chức cho phẫu thuật viên, từ da đến cơ, sụn và xương, với ưu điểm ít để lại sẹo. Nghiên cứu này nhằm mục đích mô tả giải phẫu HMTDN và đánh giá khả năng ứng dụng của nó trong phẫu thuật tạo hình.
II. Giải Phẫu Hệ Mạch Thái Dương Nông
Động mạch thái dương nông (ĐMTDN) là một nhánh của động mạch cảnh ngoài, có vị trí sâu khoảng 25 mm so với bề mặt da. ĐMTDN chia thành ba đoạn chính: đoạn trong tuyến mang tai, đoạn sâu dưới da và đoạn trên mặt nông của cân thái dương nông. Các nhánh bên của ĐMTDN, đặc biệt là từ đoạn sau khi ĐM chui ra khỏi tuyến mang tai, rất quan trọng trong phẫu thuật tạo hình. ĐMTDN có nhiều nhánh lớn như động mạch tai trước, động mạch thái dương giữa và động mạch tai trên, cung cấp máu cho các vùng khác nhau trên mặt.
2.1. Đường Đi và Liên Quan
ĐMTDN đi lên theo hướng thẳng đứng trước sụn nắp tai và chạy ngoằn ngoèo như hình chữ S. Các nhánh bên từ đoạn 2 và 3 của ĐMTDN được phẫu thuật viên chú ý nhiều hơn, vì chúng cung cấp máu cho các mô mềm trong khu vực đầu mặt. Sự hiểu biết về đường đi của ĐMTDN và các nhánh bên của nó là rất quan trọng để tránh tổn thương trong quá trình phẫu thuật.
2.2. Nhánh Tận
ĐMTDN thường chia thành hai nhánh tận chính: nhánh trán và nhánh đỉnh. Nhánh trán đi trên mặt cân thái dương nông và cấp máu cho vùng trán. Nhánh đỉnh chạy lên trên và cung cấp máu cho vùng đỉnh đầu. Sự phân chia nhánh tận của ĐMTDN có thể thay đổi tùy theo từng cá thể, và điều này cần được phẫu thuật viên lưu ý khi thực hiện các kỹ thuật tạo hình.
III. Ứng Dụng Lâm Sàng
Hệ mạch thái dương nông có nhiều ứng dụng trong phẫu thuật tạo hình, đặc biệt là trong việc lấy vạt tổ chức cho các tổn thương vùng đầu mặt. Các vạt có thể được lấy từ da đầu, sụn vành tai, hoặc xương - cốt mạc. Vạt cuống liền và vạt đảo cuống trung tâm là hai phương pháp phổ biến. Vạt cuống liền cho phép sử dụng chất liệu từ vùng gần nhất với tổn thương, trong khi vạt đảo cuống trung tâm linh động hơn, cho phép chuyển vạt đến vị trí cần thiết mà không cần phải cắt đứt nguồn cấp máu.
3.1. Vạt Cuống Liền
Vạt cuống liền thường được sử dụng cho các tổn thương lớn, cho phép duy trì nguồn cấp máu từ nhánh trán của ĐMTDN. Phương pháp này đã được áp dụng thành công trong nhiều trường hợp tạo hình vùng mặt và cổ. Việc chọn lựa kỹ thuật phù hợp dựa trên kích thước và vị trí của tổn thương là rất quan trọng.
3.2. Vạt Đảo Cuống Trung Tâm
Vạt đảo cuống trung tâm cho phép phẫu thuật viên sử dụng chất liệu từ xa mà vẫn đảm bảo nguồn cấp máu. Phương pháp này giúp tăng tính linh hoạt trong thiết kế vạt và có thể áp dụng cho nhiều loại tổn thương khác nhau. Nghiên cứu cho thấy vạt đảo cuống trung tâm có thể mang lại kết quả thẩm mỹ tốt hơn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ để lại sẹo.
